Na problemy ze snem cierpi już 35% Polaków. Najczęściej są to problemy związane z zasypianiem lub częstymi przebudzeniami w ciągu nocy. Skarżą się na zmęczenie, złe samopoczucie, trudności z koncentracją. Na szczęście wiele problemów związanych z bezsennością można już dzisiaj wyleczyć i prowadzić normalne życie. Sprawa jest trudniejsza w przypadku tych, którzy po przespanej nocy nadal odczuwają nadmierną senność i zmęczenie. Takich osób, które cierpią na hipersomnię jest już 5%. To bardzo dużo biorąc pod uwagę, że jest to bardzo niebezpieczna choroba.
Co to jest hipersomnia
Każdemu od czasu do czasu zdarza się „zarwać” noc, zwłaszcza wtedy, gdy musi w terminie ukończyć jakiś projekt. Na drugi dzień jest senny, zmęczony i najchętniej poszedł by się przespać choć na krótko. To sytuacja całkiem naturalna i nie oznacza kłopotów zdrowotnych.
Niektóre osoby mimo przespania całej nocy, już rano czują się zmęczone i mogą zasnąć w każdej chwili. Po kilkunastominutowym śnie tylko przez dwie lub trzy godziny nie czują się zmęczone. Potem sytuacja się powtarza i nie ma znaczenia czy są w pracy, oglądają ciekawy film, czy uczestniczą w rozmowie. Uczucie senności jest tak silne, że nie potrafią nad nim zapanować. O hipersomnii możemy mówić wtedy, gdy nadmierna senność trwa ponad miesiąc mimo normalnego snu podczas nocy.
Hipersomnia najczęściej pojawia się w okresie dojrzewania lub ok. 40 roku życia i po zdiagnozowania wymaga leczenia do końca życia.
To bardzo niebezpieczna choroba, zwłaszcza dla kierowców i osób obsługujących różnego rodzaju urządzenia. Hipersomnia może stanowić zagrożenie dla nich i ich otoczenia, nie pozwala na prowadzenie ustabilizowanego trybu życia.
Rodzaje hipersomnii
Ze względu na przyczyny, medycyna snu rozróżnia dwa rodzaje hipersomnii. Różnią się one także objawami i sposobem leczenia.
Hipersomnia wtórna
Ten rodzaj hipersomnii występuje częściej i jest następstwem innych chorób. W takich przypadkach hipersomnia może współistnieć z innymi zaburzeniami nocnego odpoczynku. Nadmierna senność najczęściej występuje przy:
- stosowaniu silnych leków nasennych
- stanach depresyjnych,
- schizofrenii, afektywnej chorobie dwubiegunowej,
- padaczce,
- zapaleniu mózgu oraz zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych,
- udarze mózgu,
- stwardnieniu rozsianym,
- niedoczynności tarczycy,
- obturacyjnym bezdechu sennym,
- zespole niespokojnych nóg.
Leczenie hipersomnii wtórnej wymaga równocześnie leczenia choroby pierwotnej. Zespół bezdechu sennego oraz zespołu niespokojnych nóg przyczyniają się do nagłej senności pojawiającej się w ciągu dnia, która jest spowodowana problemami ze snem w nocy. Osoby cierpiące na te dwie choroby budzą się po kilka razy podczas nocnego spania, nie zawsze mając tego świadomość. Efektem tych zaburzeń są ataki senności w ciągu dnia. Im dłużej one trwają , tym bardziej zwiększa się prawdopodobieństwo zaśnięcia w ciągu dnia. Organizm nie zdążył się w pełni zregenerować i odpocząć. Znacznie częściej zdarza się jednak, że sen trwający 8 godzin nie przynosi odpoczynku i w ciągu dnia występuje nadmierna senność.
W takiej sytuacji hipersomnia wymaga rozpoczęcia jak najszybszego leczenia w specjalistycznym gabinecie medycyny zajmującym się zaburzeniami snu.
Hipersomnie pierwotne
Hipersomnia pierwotna jest chorobą samoistną o nie do końca poznanych przyczynach. Do hipersomnii pierwotnej należą:
- narkolepsja,
- hipersomnia idiopatyczna.
Narkolepsja jest najlepiej rozpoznanym rodzajem hipersomnii. Jej pojawienie się związane jest z niskim poziomem hipokretyny odpowiedzialnej za stabilność snu.
Do typowych objawów należy nie tylko nadmierna senność, ale także gwałtowne jej ataki. Następuje krótka utrata napięcia mięśni po obu stronach ciała, co prowadzi do upadków. Chory podczas ataku jest świadomy, ale nie może się poruszać. Bezwiednie może opaść mu szczęka, głowa, traci kontrolę nad kończynami. Mogą także pojawić się także omamy wzrokowe lub słuchowe. W przypadku narkolepsji zdarza się też paraliż przysenny, pojawiający się podczas zasypiania lub budzenia się, na krótki czas chory traci możliwość poruszania się i mówienia.
Leczenie narkolepsji polega na stosowaniu leków i regularnym śnie nocnym oraz kilku drzemek w ciągu dnia. Godziny dziennych drzemek dostosowane są do potrzeb i trybu życia pacjenta.
Hipersomnia idiopatyczna jest chorobą o nieznanych przyczynach, z tego względu jest trudna do rozpoznania i do leczenia. Nocny sen przebiega bez zaburzeń, ale mimo tego chory odczuwa nadmierną senność w trakcie dnia i musi zrobić sobie 2-3 drzemki.
Hipersomnii idiopatycznej nie towarzyszą jakieś typowe objawy, jak w przypadku narkolepsji. Poza uczuciem nadmiernej senności, chory nie odczuwa żadnego innego dyskomfortu. To bardzo utrudnia rozpoznanie choroby, ponieważ przyczyną problemów ze snem mogą być inne choroby.
Jak leczyć hipersomnię
Objawów nadmiernej senności nigdy nie należy lekceważyć, jeżeli utrzymują się powyżej miesiąca. Przede wszystkim dlatego, że bardzo utrudniają wykonywanie codziennych czynności, po drugie mogą być efektem hipersomnii lub innych chorób.
Często zaburzenia snu wynikają z nieregularnych godzin spania, długiej drzemki po obiedzie lub na przykład niewłaściwych warunków panujących w sypialni. Lekarz rodzinny na podstawie bardzo szczegółowego wywiadu dokona wstępnej diagnozy i ewentualnie skieruje do kliniki medycyny snu.
Diagnoza hipersomnii jest bardzo trudna i czasami trwa kilka miesięcy. Badaniem wstępnym jest test Epwortha. Pacjent musi odpowiedzieć na 8 pytań w skali od 0 do 3 punktów. Pytania dotyczą sytuacji, z powodu których mógłby najszybciej zasnąć. Uzyskanie powyżej 10 punktów jest wskazaniem do wykonania kolejnych badań.
Lekarz przede wszystkim za pomocą polisomnografii bada jakość nocnego odpoczynku w trakcie zasypiania, czuwania i w czasie snu głębokiego. Na podstawie uzyskanych danych często zaleca zmianę godzin snu, wprowadzenie kilku drzemek w ciągu dnia trwających po 15 minut oraz odpowiednie leki.
Najczęściej po miesiącu następuje ponowna analiza objawów nadmiernej senności. Jeżeli nie nastąpiła wyraźna poprawa i objawy występują z takim samym natężeniem, najczęściej zmienia lek i kieruje na konsultacje specjalistów z innych dziedzin, zwłaszcza psychologii i psychiatrii. To właśnie choroby psychiczne lub różnego rodzaju fobie mogą powodować hipersomnię wtórną.
Hipersomnia pierwotna najczęściej jest chorobą nieuleczalną i wymaga przyjmowania leków do końca życia. Poprawiają one komfort życia i pozwalają na normalne funkcjonowanie w pracy i społeczeństwie.
Wszystkie zaburzenia snu powinny budzić niepokój. Można nie przespać jedną lub dwie noce w tygodniu, ale więcej powoduje już uczucie ciągłego zmęczenia. Brak snu powoduje rozdrażnienie, osłabienie układu odpornościowego i układu nerwowego. Wszystkie czynności dnia codziennego wykonujemy znacznie wolniej lub w ogóle ich nie wykonujemy. Podobnie jest w przypadku nadmiernej senności pojawiającej się w trakcie dnia, mimo przespanej nocy.
W przypadku wszystkich zaburzeń ważne jest ich zdiagnozowanie i określenie przyczyny. To pozwala lekarzowi na zastosowaniu odpowiedniego leczenia, które polega na zastosowaniu leków wyciszających lub stymulujących oraz ustaleniu zasad dobrego spania.
Jest to szczególnie ważne w przypadku kierowców, nagłe zaśnięcie za kierownicą może spowodować groźne sytuacje na drodze, nie tylko dla nich, ale także dla innych. Leczenie może przynieść znaczną poprawę i zapobiec zagrożeniu.
Artykuł sponsorowany
