Skala Tinetti

Skala Tinetti jest powszechnie stosowana przy całościowej ocenie geriatrycznej, jednakże znajduje zastosowanie bardzo często na oddziałach neurologicznych czy ortopedycznych. Służy do oceny ryzyka upadków.

Skala Tinetti

Test uznaje się za bardzo prosty w wykonaniu. Składa się z dwóch części, dlatego w późniejszym okresie znacznie go skrócono. Pierwotnie test obejmuje część dotyczącą równowagi oraz część dotyczącą chodu.

Zobacz również: Równowaga statyczna i dynamiczna – metody oceny.

Równowaga

Badając równowagę pacjenta musi on siedzieć na twardym krześle bez poręczy. Test składa się z 9 podpunktów, a pacjent otrzymuje kolejno przypisane punkty, w zależności od tego ile jest w stanie samodzielnie zrobić.

Równowaga podczas siedzenia:

• 0 – pochyla się lub ześlizguje z krzesła;
• 1 – zachowuje równowagę, jest zabezpieczony.

Wstawanie z miejsca:

• 0 – niezdolny do samodzielnego wstawania;
• 1 – wstaje, ale sam pomaga sobie rękami;
• 2 – wstaje bez pomocy rąk.

Próby wstawania z miejsca:

• 0 – niezdolny do wstania bez pomocy;
• 1 – wstaje, ale potrzebuje kilku prób;
• 2 – wstaje przy pierwszej próbie.

Równowaga bezpośrednio po wstaniu z miejsca (pierwsze 5 sekund):

• 0 – stoi niepewnie (zatacza się, przesuwa stopy, wyraźnie kołysze tułowiem);
• 1 – stoi pewnie, ale podpiera się, używając chodzika, laski lub chwyta inne przedmioty;
• 2 – stoi pewnie bez żadnego podpierania.

Równowaga podczas stania:

• 0 – stoi niepewnie;
• 1 – stoi pewnie, ale na szerokiej podstawie (obie pięty w odległości większej niż 10 cm od siebie) lub podpierając się laską, chodzikiem itp.;
• 2 – stoi ze stopami złączonymi, bez podparcia.

Próba trącania (badany stoi ze stopami jak najbliżej siebie, a badający lekko popycha go, trzykrotnie trącając dłonią w klatkę piersiową na wysokości mostka):

• 0 – zaczyna się przewracać;
• 1 – zatacza się, chwyta się przedmiotów, ale samodzielnie utrzymuje pozycję;
• 2 – stoi pewnie.

Próba trącania przy zamkniętych oczach badanego:

• 0 – stoi niepewnie;
• 1 – stoi pewnie.

Obracanie się o 360 stopni:

• 0 – ruch przerywany;
• 1 – ruch niepewny (zataczanie się, chwytanie przedmiotów);
• 2 – ruch ciągły.

Siadanie:

• 0 – niepewne (źle ocenia odległość, opada na krzesło);
• 1 – pomaga sobie rękoma. Ponadto ruch nie jest płynny;
• 2 – pewny, płynny ruch.

Chód

Podczas testowania chodu badany stoi obok badającego i przemieszcza się wzdłuż korytarza lub przez pokój – najpierw zwykłym krokiem, a następnie krokiem szybkim, ale w sposób bezpieczny, tj. korzystając z lasku lub chodzika.

Zapoczątkowanie chodu:

• 0 – jakiekolwiek niezdecydowanie lub kilkukrotnie próby;
• 1 – start bez wahania.

Długość i wysokość kroku. Zakres ruchu stopy prawej przy wykroku:

• 0 – nie przekracza miejsca stania lewej stopy;
• 1 – przekracza położenie lewej stopy;
• 0 – prawa stopa nie odrywa się całkowicie od podłoża;
• 1 – prawa stopa unosi się całkowicie nad podłożem.

Długość i wysokość kroku. Zakres ruchu stopy lewej przy wykroku:

• 0 – nie przekracza miejsca stania prawej stopy;
• 1 – przekracza położenie prawej stopy;
• 0 – lewa stopa nie odrywa się całkowicie od podłoża;
• 1 – lewa stopa unosi się całkowicie nad podłożem.

Symetria kroku:

• 0 – długość kroku prawej i lewej stopy nie jest jednakowa;
• 1 – długość kroku obu stóp wydaje się być równa.

Ciągłość chodu:

• 0 – zatrzymywanie się między poszczególnymi krokami lub inny brak ciągłości chodu;
• 1 – chód wydaje się ciągły.

Ścieżka chodu (oceniana na odcinku około 3 metrów, należy odnotować odchylenie rzędu 30 cm):

• 0 – wyraźne odchylenie od toru;
• 1 – niewielkie lub średniego stopnia odchylenie lub pacjent korzysta z przyrządów pomocniczych;
• 2 – prosta ścieżka bez korzystania z pomocy.

Tułów:

• 0 – wyraźne kołysanie lub pacjent korzysta z przyrządów pomocniczych;
• 1 – nie ma kołysania, ale pacjent podczas chodu zgina kolana, plecy lub rozkłada ramiona;
• 2 – pacjent nie kołysze tułowiem, nie zgina kolan, pleców, nie angażuje kończyn górnych ani nie korzysta z przyrządów pomocniczych.

Pozycja podczas chodzenia:

• 0 – pięty rozstawione;
• 1 – pięty prawie stykają się podczas chodzenia.

Interpretacja

Pacjent może uzyskać w części dotyczącej równowagi maksymalnie 16 punktów, a w części dotyczącej chodu – 12 punktów. Łącznie daje to sumę 28 punktów.

Wynik poniżej 26 punktów oznacza istnienie problemu. Natomiast uzyskanie mniej niż 19 punktów oznacza, że pacjent ma 5-krotnie wyższe ryzyko upadku niż osoba, która uzyskała 28 punktów.

Ponadto uzyskanie przynajmniej jednego „0” lub dwóch „1” (gdzie nie jest to najwyższa liczba punktów do zdobycia) stanowi wskazanie do konsultacji z fizjoterapeutą.

Skrócona skala Tinetti

Chory wykonuje 5 poleceń:

• zmiana pozycji z siedzącej na stojącą;
• unieruchomienie w pozycji stojącej przez 5 sekund;
• przejście 3 metrów;
• obrót o 180 stopni;
• przyjęcie pozycji siedzącej.

Jeśli pacjent potrafi samodzielne wykonać wymienione wyżej polecenia, otrzymuje 2 punkty. Natomiast jeśli może je wykonać jedynie przy pomocy urządzeń otrzymuje 1 punkt, a jeśli konieczna jest pomoc drugiej osoby – 0 punktów.

W rezultacie, na podstawie wyniku testu fizjoterapeuta bądź personel medyczny może dobrać plan rehabilitacji indywidualnie do pacjenta.

Bibliografia

1. Mazur K., Otremba I., Bieniek J., Szewieczek J., Upadki chorych hospitalizowanych na oddziale geriatrycznym, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4/2014.
2. Drużbicki M., Przysada G., Rykała J., (i inni), Ocena przydatności wybranych skal i metod stosowanych w ocenie chodu i równowagi osób po udarze mózgu, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 1/2013.
3. Kołomecka M., Całościowa ocena geriatryczna, Pracownia Gerontologii UM.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...