Wady postawy to zbiór wszelkich odstępstw od normy w zakresie zdolności utrzymania prawidłowej postawy ciała (sylwetki). Mogą dotyczyć niemal każdej części narządu ruchu, przeważnie jednak dotyczą stóp, kolan lub kręgosłupa. Ostatnimi czasy obserwuje się wzrost częstości występowania wad postawy, co wiąże się głównie z siedzącym trybem życia i rozwojem cyfryzacji. Konsekwencją jest przede wszystkim zamknięta postawa (okrągłe plecy, wysunięcie głowy do przodu, protrakcja barków, przykurcz mięśni klatki piersiowej).
Wady postawy – charakterystyka i rodzaje
Wady postawy mogą wynikać z przyczyn wrodzonych i wad anatomicznych, jednak zdecydowanie częściej rozwijają się stopniowo w związku z błędnymi nawykami. Przyczynami są więc przeważnie: brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia, silny stres w życiu codziennym, błędy techniczne podczas treningów czy asymetryczne przyjmowanie pozycji statycznych. Poniżej przedstawione zostały najczęściej diagnozowane wady postawy.
Wady klatki piersiowej
W przeciwieństwie do wielu innych wad postawy, te występujące w obrębie klatki piersiowej często mają charakter wrodzony. Mogą rozwijać się też na tle przebytej krzywicy w dzieciństwie. Najczęściej diagnozuje się:
- klatkę piersiową kurzą – wynika z patologicznego rozwoju i wzrostu chrząstek żebrowych. Wyróżnia się zniekształceniem mostka i uwypukleniem go oraz zwiększeniem wymiaru przednio-tylnego klatki;
- klatkę piersiową lejkowatą – następstwo wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub nieproporcjonalnego rozwoju chrząstek żebrowych. Pojawia się lejkowate zapadnięcie dolnej części mostka i przylegających do niego żeber, barki wysuwają się do przodu, a klatka piersiowa ulega spłaszczeniu.
Postępowanie korekcyjne dla wad klatki piersiowej obejmuje głównie ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia ogólnorozwojowe poprawiające postawę ciała oraz pływanie. Szczególnie w zaawansowanych wadach konieczne jest postępowanie chirurgiczne.
Wady kończyn dolnych
W obrębie kończyn dolnych najczęściej diagnozuje się następujące wady postawy:
- kolana koślawe – przy złączonych i wyprostowanych nogach, między kostkami przyśrodkowymi tworzy się odstęp powyżej 4-5 cm. Dochodzi do osłabienia grupy mięśni przywodzicieli, z kolei przykurczeniu ulegają mięśnie grupy bocznej uda, zwłaszcza mięsień naprężacz powięzi szerokiej;
- kolana szpotawe – wada ma swój początek pomiędzy 1. a 3. rokiem życia. Jest wówczas zjawiskiem fizjologicznym, które zanika około 4. roku życia. Jeśli utrzymuje się u starszych dzieci lub dorosłych, jest wadą postawy. Charakteryzuje się ułożeniem kończyn na kształt litery „O”, gdzie przy złączonych stopach kolana nie łączą się ze sobą, lecz znajduje się między nimi spory odstęp;
- płaskostopie – obniżanie się podłużnego wysklepienia stopy wskutek niewydolności aparatu więzadłowo-mięśniowego. To jedna z najczęstszych deformacji stóp, zwłaszcza u dzieci. Jej długotrwała obecność stanowi czynnik ryzyka wielu innych wad postawy;
- stopa końsko-szpotawa – przeważnie ma charakter wrodzony i jest to złożona deformacja stopy. Obserwuje się nadmierne wydrążenie łuku podłużnego stopy, przywiedzenie jej, szpotawość pięty i końskie ustawienie kości piętowej.
Wady kończyn dolnych, jeśli nie są korygowane, prowadzą do szybszego występowania zmian zwyrodnieniowych bioder i kolan oraz do wielu innych dolegliwości.
Wady kręgosłupa
W dzisiejszych czasach wady kręgosłupa są niezwykle częste. Szacuje się wręcz, że większość populacji się z nimi zmaga. Przeważnie są to następujące jednostki:
- plecy okrągłe – nadmierne wygięcie kręgosłupa do tyłu, a więc pogłębienie kifozy piersiowej (hiperkifoza) i spłycenie lordozy lędźwiowej. Towarzyszy temu spłaszczenie klatki piersiowej, wysunięcie barków do przodu i tyłopochylenie miednicy;
- plecy wklęsłe – pogłębienie lordozy lędźwiowej i przodopochylenie miednicy, co prowadzi do uwypuklenia brzucha, rozciągnięcia mięśni brzucha i taśmy tylnej oraz przykurczu zginaczy stawu biodrowego i mięśni odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
- boczne skrzywienie kręgosłupa – odchylenie od osi anatomicznej całego kręgosłupa lub jego odcinka w płaszczyźnie czołowej, które pociąga za sobą wtórne zmiany w układzie narządu ruchu, klatce piersiowej i narządach wewnętrznych;
- skolioza – często mylona z bocznym skrzywieniem kręgosłupa, jednak w przeciwieństwie do niego jest wadą trójpłaszczyznową, w której kręgosłup wygina się bocznie w płaszczyźnie czołowej, odchyla się w płaszczyźnie strzałkowej oraz zmienia pozycję w rotacji osiowej.
Wymienia się także łączone wady postawy, np. plecy okrągło-wklęsłe. Łączą się z nimi wady obręczy miednicznej (np. przodopochylenie miednicy, tyłopochylenie miednicy) oraz obręczy barkowej (np. protrakcja barków, elewacja barków).
Zobacz również: Terapia wad postawy.
Wady postawy – leczenie
Im wcześniej zostanie zaobserwowana wada postawy, najlepiej jeszcze w dzieciństwie lub na etapie pokwitania, tym lepsze są rokowania. Wady nie zdążą się utrwalić i wywołać negatywnych kompensacji w innych odcinkach ciała. Wady postawy można leczyć bez względu na wiek, choć u dorosłych jest to bardziej wymagające, trudniejsze i dłuższe. Podstawą leczenia jest rehabilitacja. Jedynie w skrajnych przypadkach wdraża się leczenie operacyjne, np. przy klatce piersiowej lejkowatej upośledzającej oddychanie lub skoliozie, w której kąt skrzywienia przekracza 40-50 stopni. Na rehabilitację składają się manualne techniki rozluźniające i kinesiotaping, ale przede wszystkim indywidualnie dobrane ćwiczenia.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Terlikowski R., Kaniewska K., Mirska A., Wady postawy, Białystok 2009.
- Johnson J., Korekcja postawy ciała. Wybrane techniki manualne, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
