Tyłopochylenie miednicy to pojęcie stosowane w odniesieniu do przechylenia kości miednicy i kości krzyżowej w kierunku tylnym, czego konsekwencją w dłuższej perspektywie czasu jest wypłaszczenie lordozy lędźwiowej i przykurczenie mięśni brzucha. O tyłopochyleniu miednicy można jednak mówić również w kontekście wyjaśniania ruchu w trakcie ćwiczeń – wówczas pod okiem fizjoterapeuty tyłopochylenie uzyskuje się w sposób świadomy, np. jako element treningu przy pogłębionej lordozie lędźwiowej.
Tyłopochylenie miednicy – na czym polega?
Tyłopochyleniem miednicy nazywa się takie jej ustawienie, w którym dochodzi m.in. do:
- wypłaszczenia lordozy lędźwiowej (plecy stają się płaskie w swojej dolnej części);
- skrócenia mięśni brzucha i ewentualnego wzmożonego napięcia w ich obrębie;
- skrócenia mięśni kulszowo-goleniowych, znajdujących się na tylnej części uda;
- osłabienia mięśni odpowiedzialnych za prostowanie stawów kolanowych, zwłaszcza więc mięśni czworogłowych uda.
Obserwując sylwetkę w rzucie bocznym, zauważyć można, że jest ona zamknięta i przygarbiona. Przeciwieństwem tego stanu jest przodopochylenie miednicy, podczas którego miejsce ma nadmierne uwypuklenie pośladków i brzucha, zwiększenie lordozy lędźwiowej (hiperlordozy) oraz przykurcz mięśni czworogłowych uda. Miednica wówczas kieruje się do przodu. Ustawienie miednicy człowieka można porównać do dużego naczynia z wodą. W warunkach fizjologicznych naczynie ustawione jest równo, a woda utrzymuje właściwy poziom. Przy przodopochyleniu miednicy woda wylewałaby się z przodu ciała (od strony brzucha), natomiast przy tyłopochyleniu miednicy, woda wylewałaby się z tyłu (od strony pleców).
Tyłopochylenie miednicy – przyczyny
Choć o tyłopochyleniu miednicy mówi się znacznie mniej niż o przodopochyleniu miednicy, jest realnym zagrożeniem XXI wieku. Najczęściej na jego wystąpienie wpływa nieodpowiedni tryb życia, głównie wielogodzinne siedzenie i przyjmowanie zgarbionej postawy ciała. Przyczynia się do tego nieprawidłowe napięcie mięśni CORE, okolicy kręgosłupa i miednicy. Sporym zagrożeniem są też:
- silny stres w życiu codziennym, który zwiększa ryzyko wszelkich „zamknięć” postawy ciała;
- słabe mięśnie w związku z brakiem aktywności fizycznej na co dzień;
- wady postawy, zwłaszcza plecy płaskie i plecy okrągłe, ale i skoliozy czy szpotawość bioder;
- choroby przewlekłe związane z osłabieniem mięśni, np. dystrofie mięśniowe, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, choroby reumatyczne, przepukliny kręgosłupa;
- urazy odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa lub brzucha, a także operacje przebyte w obrębie jamy brzusznej.
Mimo wszystko najczęściej u pacjenta rozpoznaje się siedzący, bierny tryb życia, co prowadzi do wystąpienia tyłopochylenia miednicy.
Zobacz również: Konsekwencje pracy siedzącej.
Konsekwencje tyłopochylenia miednicy
Konsekwencją długotrwałego lub ustabilizowanego tyłopochylenia miednicy jest przede wszystkim ból pleców, zwłaszcza w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Wzrasta również ryzyko tworzenia się przepuklin dogrzbietowych i wypuklin różnego stopnia, co z kolei może przyczyniać się do wystąpienia rwy kulszowej. Tyłopochylenie miednicy może jednak generować bóle innych części ciała, np. brzucha, miednicy czy nawet kończyn dolnych, zwiększając ryzyko wad postawy w obrębie całego ciała. Udowodniono, że wzrasta też zagrożenie szybkich zmian zwyrodnieniowych stawów biodrowych.
Tyłopochylenie miednicy – leczenie
Diagnostyką i leczeniem tyłopochylenia miednicy zajmuje się fizjoterapeuta. Leczenie polega przede wszystkim na wykonywaniu indywidualnie dobranych ćwiczeń, które na wizycie są jednak poprzedzane manualnym opracowaniem tkanek miękkich. Specjalista wykorzystuje więc m.in. mobilizacje i manipulacje stawów (np. zgodnie z terapią manualną Kaltenborn-Evjenth), aby przywrócić stawom miednicy pożądaną ruchomość, jak również różnego rodzaju masaże (masaż poprzeczny, masaż tkanek głębokich, masaż funkcyjny), kinesiotaping, terapię punktów spustowych, a w niektórych przypadkach nawet suche igłowanie.
Zobacz również: Punkt spustowy (trigger point).
Tyłopochylenie miednicy – ćwiczenia
Przy tyłopochyleniu miednicy należy wdrożyć szereg różnych ćwiczeń, które można podzielić na kilka grup. Pacjent powinien rozciągnąć mięśnie brzucha i mięśnie kulszowo-goleniowe. Przykładami takich ćwiczeń są m.in.:
- leżenie przodem z nogami wyprostowanymi, podpór na dłoniach i uniesienie klatki piersiowej podczas prostowania kończyn górnych w łokciach (tzw. pozycja kobry);
- klęk na obu kolanach, złapanie się jedną ręką za kostkę po tej samej stronie, odchylając tułów lekko do tyłu, a następnie wykonanie 10 krążeń całą kończyną górną do tyłu. Ćwiczenie wykonuje się na obie strony;
- pozycja stojąca ze stopami na szerokości bioder, skłon do przodu przy wyprostowanych plecach (unikamy zaokrąglania pleców, a więc ruch wychodzi wyłącznie z bioder). Można dołączyć zgięcie grzbietowe stopy, np. stawiając przodostopie na klinie;
- pozycja stojąca, jedna kończyna dolna wyprostowana w kolanie kładziona jest na stole lub innej płaskiej powierzchni z blatem na wysokości miednicy. Trzymając wyprostowaną nogę przed sobą wykonujemy krążenia stopą.
Kolejną istotną grupą są ćwiczenia wzmacniające, które skupiają się na wzmacnianiu mięśni, zwłaszcza odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz mięśni czworogłowych uda. Polecane przykłady:
- leżenie przodem, unoszenie tułowia i rąk założonych za głowę ponad powierzchnię ziemi na około 3-5 sekund (na wydechu). Miednica i kończyny dolne pozostają na podłodze;
- klęk na obu kolanach, napięcie brzucha, powolne odchylanie tułowia do tyłu. Ruch odbywa się wyłącznie w kolanach – linia ud powinna pozostać na równi z linią tułowia w rzucie bocznym;
- klasyczne zakroki na podłodze lub na stepie.
Dodatkowo, treningi warto uzupełniać ćwiczeniami równoważnymi i zwiększającymi ruchomość miednicy, np. z wykorzystaniem dużych piłek czy wszelkich niestabilnych dysków. Przykładem jest choćby wykonywanie przysiadów podczas stania na poduszce sensomotorycznej.
Polecane produkty:
|
Poduszka sensomotoryczna
Poduszka sensomotoryczna przeznaczona została do rehabilitacji zarówno profesjonalnej, jak i domowej. Wykorzystuję się ją w treningu koordynacji ruchowej, ćwiczeniach stabilizacji i równowagi oraz wzmacniania mięśni. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Johnson J., Korekcja postawy ciała. Wybrane techniki manualne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
- Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
