Przepuklina kręgosłupa

Przepuklina kręgosłupa potocznie nazywana jest wypadnięciem dysku, choć wiele osób nie zdaje sobie sprawy, czym w rzeczywistości jest dysk i że w praktyce on nie wypada. Z medycznego punktu widzenia stanowi przesunięcie się jądra krążka międzykręgowego z uszkodzeniem jego pierścienia włóknistego. Może powodować ucisk na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy i wymaga pilnego leczenia.

Co to jest dysk?

Dysk to potoczna nazwa krążka międzykręgowego. Krążki znajdują się między wszystkimi kręgami kręgosłupa, a ich zadaniem jest przede wszystkim amortyzacja wstrząsów. Dodatkowo utrzymują stałe położenie kręgów względem siebie, umożliwiają ruch kręgosłupa w różnych kierunkach oraz blokują występowanie tarcia między kręgami. Każdy krążek międzykręgowy zbudowany jest z wytrzymałego pierścienia włóknistego (część zewnętrzna) oraz galaretowatego jądra miażdżystego (część wewnętrzna). W warunkach fizjologicznych jądro miażdżyste jest całkowicie otoczone grubym pierścieniem włóknistym – nie ma szans, aby przechodziło na zewnątrz.

Zobacz również: Wypadnięcie jądra miażdżystego.

Przepuklina kręgosłupa – przyczyny

O przepuklinie kręgosłupa mówi się w sytuacjach, gdy pierścień włóknisty ulega przerwaniu lub znacznemu uszkodzeniu, wskutek czego jądro miażdżyste przemieszcza się poza jego obrąb. Wstępem do przepukliny jest wypuklina, czyli delikatne przemieszczenie się części krążka międzykręgowego, jednak bez przerwania pierścienia włóknistego i nierzadko bez ucisku na okoliczne struktury. Jeśli stan ten będzie bagatelizowany, rozwinie się przepuklina. Czynniki ryzyka przepukliny:

• przeciążenie kręgosłupa wskutek nagłego zdarzenia, np. wypadku samochodowego;
• przeciążenie kręgosłupa wskutek długotrwałego przyjmowania nieprawidłowej pozycji ciała, np. przygarbionego siedzenia lub siedzenia z jedną nogą pod pośladkiem;
• nadwaga i otyłość;
• starszy wiek;
• osteoporoza;
• brak aktywności fizycznej i związane z tym osłabienie gorsetu mięśniowego;
• przebyte urazy kręgosłupa.

Znacznie częściej przyczyną powstawania przepukliny jest jednak bierny tryb życia i niewłaściwe pozycje ciała przyjmowane długofalowo niż nagłe urazy.

Przepuklina kręgosłupa – objawy

Bóle związane z przepukliną mają początkowo charakter punktowych. Lokalizują się w linii środkowej na poziomie segmentu, którego dotyczy dyskopatia, choć już na tym etapie ból może promieniować w dół kręgosłupa i do proksymalnych części kończyn dolnych. Tak dzieje się we wczesnym okresie zmian, gdy zwyrodniałe jądro miażdżyste jedynie napina pierścień włóknisty, nie przerywając jego ciągłości, pośrednio drażniąc zakończenia bólowe worka oponowego. Ból ma charakter okresowy, zależy od pozycji ciała i przeważnie ustępuje po przyjęciu przez chorego pozycji leżącej.

W kolejnym etapie powstaje szczelina. Pęknięcie w pierścieniu włóknistym powoduje jego ścieńczenie i podatność na wypuklanie się w danym miejscu pod naporem przemieszczającego się od wewnątrz zwyrodniałego jądra miażdżystego. Do pęknięcia dochodzi zwykle asymetrycznie w bocznej części kanału kręgowego. Głównie dlatego, że centralnie w linii pośrodkowej znajduje się więzadło podłużne tylne, najsilniejsze właśnie w tym miejscu. Nie pozwala na znaczne przemieszczenie się dysku. Ten etap to wypuklina jądra miażdżystego. Dolegliwości bólowe dotyczą nie tylko linii środkowej, lecz mogą również promieniować korzeniowo. Przepuklina w odcinku lędźwiowym daje rzutowanie bólu do okolicy przykręgosłupowej, kończyny dolnej i/lub pośladków oraz do krocza. Natomiast jeśli patologia dotyczy odcinka szyjnego, może pojawić się promieniowanie do kończyny górnej i silne bóle głowy. Ból zależy od przyjętej pozycji ciała.

Etap przepukliny jądra miażdżystego charakteryzuje się już stałym, silnym, ostrym i promieniującym bólem korzeniowym, który nie znika przy różnych odbarczających ułożeniach ciała, choć mogą one zmniejszać jego intensywność. Nierzadko pojawia się deficyt neurologiczny z powstaniem poniżej poziomu uszkodzenia niedowładów kończyn, zaburzeń wszelkich rodzajów czucia i zaburzeń zwieraczy.

Przepuklina kręgosłupa – diagnostyka

Przepuklinę kręgosłupa można podejrzewać po obserwacji pacjenta oraz na podstawie wywiadu. Aby jednak potwierdzić rozpoznanie, należy skierować go na rezonans magnetyczny, który uwidoczni zarówno ułożenie i jakość kręgów, jak i krążków międzykręgowych, kanału kręgowego, rdzenia kręgowego i niektórych innych okolicznych struktur miękkich. Pozwala również na ocenę uwodnienia krążka międzykręgowego, co również ma spore znaczenie dla planowania terapii. RTG wykorzystuje się do sprawdzenia stabilności kręgosłupa, nie znajduje jednak powszechnego zastosowania w diagnostyce przepuklin.

Przepuklina kręgosłupa – leczenie

W stanie ostrym dąży się do eliminacji dolegliwości bólowych poprzez stosowanie NLPZ, ograniczanie ruchów oraz przyjmowanie pozycji zmniejszających ból. Użyteczne może być zewnątrztwardówkowe podawanie steroidów. Następnie wdraża się wieloetapową rehabilitację, której celem jest zapewnianie przepuklinie warunków do ewentualnego zmniejszenia się (tzw. wchłonięcia przepukliny). Przy niektórych postaciach przepuklin jest to możliwe, wymaga jednak czasu – nierzadko nawet 12 miesięcy przy bezwzględnym stosowaniu się do zaleceń fizjoterapeuty. Podstawę rehabilitacji stanowi terapia manualna (neuromobilizacje, otwieranie otworów międzykręgowych technikami mobilizacji, rozluźnianie napiętych mięśni itd.) oraz indywidualnie dobrane ćwiczenia.

Silne bóle z korzeniowym torem promieniowania utrzymujące się dłużej niż 8 tygodni pomimo leczenia zachowawczego stanowią wskazanie do leczenia operacyjnego (mikrodiscektomii). Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, a jej celem jest wykonanie nacięcia na skórze i przedostanie się przez tkanki miękkie bezpośrednio do kręgosłupa. Następnie usuwa się wystające części krążka międzykręgowego, czyli przepuklinę, odbarczając uciśnięte struktury nerwowe.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Koszewski W., Leczenie zespołów bólowych kręgosłupa w przebiegu dyskopatii, Lekarz POZ, 1/2015.
2. Radło P., Smętkowski A., Tęsiorowski M., Polskie mianownictwo choroby dyskowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Przegląd Lekarski, 71/2014.
3. Koszela K., Zespoły bólowe kręgosłupa wyzwaniem XXI wieku, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warsazwa 2023.