Stan przedrzucawkowy (inaczej: preeklampsja) to poważne powikłanie ciąży, które może stanowić zagrożenie zarówno dla zdrowia matki, jak i rozwijającego się dziecka. Choć jego dokładne przyczyny nie są w pełni poznane, obecna wiedza medyczna wskazuje, że istotną rolę odgrywają zaburzenia funkcji łożyska oraz nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego organizmu ciężarnej. Uważa się, że stan przedrzucawkowy rozwija się na skutek nieprawidłowego rozwoju naczyń łożyskowych, co prowadzi do niedokrwienia łożyska i ogólnoustrojowych zaburzeń krążenia. Wczesne rozpoznanie tego schorzenia pozwala ograniczyć ryzyko powikłań i zwiększa szansę na donoszenie ciąży. Dlatego każda przyszła mama powinna znać czynniki ryzyka, objawy oraz sposoby profilaktyki stanu przedrzucawkowego.
Stan przedrzucawkowy – co to jest?
Stan przedrzucawkowy rozpoznaje się, gdy po 20. tygodniu ciąży u kobiety, która wcześniej nie miała problemów z ciśnieniem, pojawia się nadciśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe ≥140 mm Hg lub rozkurczowe ≥90 mm Hg w dwóch pomiarach wykonanych w odstępie 4–6 godzin) oraz białkomocz przekraczający 300 mg na dobę. Schorzeniu temu mogą towarzyszyć również inne nieprawidłowości, takie jak małopłytkowość (liczba płytek krwi <100 000/μl), niewydolność nerek (stężenie kreatyniny >1,1 mg/dl), zaburzenia czynności wątroby (podwyższone wartości enzymów wątrobowych), a także objawy ciężkich powikłań, np. obrzęk płuc, zaburzenia neurologiczne czy obrzęk mózgu.
Stan przedrzucawkowy – przyczyny
Dokładne przyczyny stanu przedrzucawkowego nie są do końca poznane, jednak współczesna medycyna wskazuje na złożony mechanizm obejmujący zarówno czynniki naczyniowe, immunologiczne, jak i metaboliczne. Uważa się, że kluczową rolę odgrywa nieprawidłowy rozwój i funkcjonowanie łożyska, prowadzące do jego niedotlenienia i uruchomienia reakcji zapalnej w organizmie matki. W jej wyniku dochodzi do uszkodzenia komórek śródbłonka naczyń krwionośnych, zaburzenia równowagi pomiędzy czynnikami pro- i antyangiogennymi oraz rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Głównymi czynnikami ryzyka stanu przedrzucawkowego są:
- nieprawidłowy rozwój łożyska – zaburzenia wczesnego wszczepienia łożyska prowadzą do jego niedotlenienia, co z kolei wywołuje reakcję zapalną i uszkodzenie śródbłonka naczyń krwionośnych;
- dysfunkcja śródbłonka naczyń, wskutek czego dochodzi do skurczu naczyń, a więc i do nadciśnienia;
- czynniki immunologiczne – błędna odpowiedź układu immunologicznego matki na komórki łożyska;
- niektóre choroby i problemy zdrowotne ciężarnej – zwłaszcza cukrzyca, insulinooporność, nadciśnienie tętnicze przed ciążą, otyłość, dyslipidemia.
Ciąża bliźniacza oraz odstęp powyżej 10 lat między kolejnymi ciążami również mogą przyczynić się do rozwoju stanu przedrzucawkowego.
Stan przedrzucawkowy – objawy
Stan przedrzucawkowy wymaga natychmiastowego leczenia, ponieważ jego rozwój może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak rzucawka (napady drgawek u ciężarnej), uszkodzenie wątroby i nerek, zespół HELLP, zahamowanie wzrostu płodu czy przedwczesny poród.
Do najczęstszych objawów stanu przedrzucawkowego należą:
- nadciśnienie tętnicze (wartości ciśnienia ≥140/90 mm Hg),
- obrzęk – szczególnie w obrębie stóp, kostek, dłoni i twarzy,
- białkomocz (obecność białka w moczu).
W bardziej zaawansowanej postaci choroby mogą wystąpić także:
- silne bóle głowy, które nie ustępują po odpoczynku ani po przyjęciu leków,
- zaburzenia widzenia – mroczki przed oczami, błyski, zamglone pole widzenia,
- bóle w nadbrzuszu, zwłaszcza po prawej stronie (w okolicy wątroby),
- nudności, wymioty i ogólne pogorszenie samopoczucia,
- uczucie niepokoju lub nagłe osłabienie organizmu.
Wystąpienie objawów takich jak bardzo silny ból głowy, drgawki, zaburzenia widzenia czy nagły zanik ruchów płodu wymaga natychmiastowego wezwania pogotowia ratunkowego. Mogą one świadczyć o przejściu w stan rzucawkowy, stanowiący bezpośrednie zagrożenie życia matki i dziecka.
Stan przedrzucawkowy – leczenie
Obecnie nie istnieje skuteczny lek, który pozwalałby zapobiec wystąpieniu stanu przedrzucawkowego przed pojawieniem się jego objawów klinicznych. Dlatego kluczowe znaczenie ma profilaktyka i kontrola czynników ryzyka, zwłaszcza tych, które można modyfikować. Jedynym istotnym czynnikiem matczynym, na który mamy realny wpływ, jest masa ciała kobiety w ciąży. Utrzymanie prawidłowego BMI, zbilansowana dieta oraz regularna, dostosowana do stanu zdrowia aktywność fizyczna pomagają ograniczyć ryzyko wystąpienia zaburzeń naczyniowych i metabolicznych. U kobiet z grupy ryzyka zaleca się również okresową ocenę profilu lipidowego (lipidogram), szczególnie stężenia trójglicerydów.
Jeśli stan przedrzucawkowy zostanie rozpoznany po 37. tygodniu ciąży, zalecane jest rozwiązanie ciąży (zwykle poprzez indukcję porodu lub cięcie cesarskie). W przypadkach wcześniejszego rozpoznania decyzja o zakończeniu ciąży przed 37. tygodniem zależy od stanu zdrowia matki i dziecka. Leczenie ma na celu jak najdłuższe, ale bezpieczne dla matki i dziecka utrzymanie ciąży, przy jednoczesnym zabezpieczeniu ich zdrowia oraz zapobieganiu powikłaniom, takim jak rzucawka, zespół HELLP czy niewydolność narządowa.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Poprawski G., Wender-Ożegowska E., Zawiejska A., Brązert J., Współczesne metody wczesnej diagnostyki stanu przedrzucawkowego i nadciśnienia indukowanego ciążą, Ginekol Pol. 2012, 83, 688-693.
- Jurewicz E., Filipek A., Preeklampsja – choroba kobiet w ciąży, Postępy Biochemii 64 (4) 2018.
- Kornacki J., Skrzypczak J., Stan przedrzucawkowy – dwie postacie tej samej choroby, Ginekol Pol. 2008, 79, 432-437.
