Nadwaga to patologiczny stan, w którym obserwuje się nagromadzenie w organizmie zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej. Ilość ta przekracza zapotrzebowanie organizmu, a gdy w dalszym ciągu będzie się odkładać, może doprowadzić do otyłości. Zarówno z nadwagą, jak i z otyłością wiąże się wiele poważnych problemów zdrowotnych. Niestety, współcześnie – choć zainteresowanie zdrowym stylem życia rośnie – zauważa się ciągły wzrost przypadków nadwagi.
Znaczenie tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka
Tkanka tłuszczowa jest niezbędnym składnikiem ciała, koniecznym do prawidłowego funkcjonowania ustroju ludzkiego. W wielu badaniach potwierdzono znaczące różnice dotyczące roli jaką pełnią różne jej typy w metabolicznej homeostazie ogólnoustrojowej. Coraz częściej podkreśla się znaczenie nie tyle ogólnej zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie, ale przede wszystkim jej postaci trzewnej i narządowej.
Fizjologicznie, u niemowląt i małych dzieci dominuje obwodowy typ otłuszczenia, który wraz z wiekiem ulega stopniowej przemianie w kierunku typu centralnego. Dojrzewanie stanowi krytyczny okres dla rozwoju otłuszczenia ogólnego i kształtowania się rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie. Spore znaczenie ma tutaj płeć. U dziewcząt tkanka tłuszczowa rozmieszcza się głównie w dolnej połowie ciała (biodra, pośladki) i jej masa rośnie z wiekiem, aż do zakończenia okresu dojrzewania. Z kolei chłopców cechuje bardziej centralny typ otłuszczenia (głównie górna połowa ciała: kark, ramiona, podbrzusze).
Konsekwencje nadwagi
Nadwaga wiąże się z licznymi, mniej lub bardziej poważnymi, konsekwencjami. Dotyczą one zarówno sfery fizycznej, jak i psychicznej i emocjonalnej. Do najczęstszych konsekwencji zaliczamy:
- niezadowolenie z własnego wyglądu ciała – to zaś przekłada się na ogólne samopoczucie, pewność siebie, wiarę we własne możliwości, relacje z innymi ludźmi oraz niekiedy nawet depresję;
- dyskryminację – w dalszym ciągu mówi się, że nadwaga wskazuje na lenistwo danej osoby, choć dąży się do równości wszystkich ludzi;
- wzrost ryzyka chorób – głównie sercowo-naczyniowych, ale również zwyrodnienia stawów, cukrzycy czy niektórych nowotworów;
- problemy z zachowaniem prawidłowej postawy ciała, a więc dolegliwości kręgosłupa, bóle pleców, wadliwe ustawienie kolan (np. kolana koślawe) i stóp (np. płaskostopie);
- zaparcia, hemoroidy.
Ponadto nadwaga może przeobrazić się w otyłość, czyli znacznie poważniejszą formę nadmiaru tkanki tłuszczowej. Otyłość kilkunastokrotnie zwiększa ryzyko poważnych chorób wątroby, trzustki, nerek, całego układu pokarmowego i serca. Zauważa się wówczas tendencję do trądziku, licznych zmian skórnych, depresji, problemów stawowych, gorszą wydolność i dolegliwości na tle seksualnym.
Nadwaga a otyłość
Głównym parametrem, którym można odróżnić nadwagę od otyłości jest pomiar BMI. Powszechnie wiadomo, że nie jest to badanie wiarygodne i miarodajne, ponieważ nie uwzględnia aktywności fizycznej, rodzaju wykonywanej pracy ani zawartości masy mięśniowej. Obejmuje jedynie wzrost i masę ciała, przy czym nie wiadomo, czy wskazania wagi opisują u konkretnej osoby głównie tkankę mięśniową czy tłuszczową. Może się bowiem okazać, że mężczyzna o wysokości ciała 180 cm waży 90 kg. Może być jednak zarówno sportowcem zajmującym się podnoszeniem ciężarów (wówczas jego ciało będzie składało się w dużej mierze z mięśni), jak i osobą spędzającą większość dnia przed telewizorem (wówczas przyczyną wysokiej masy ciała będzie tłuszcz). Według BMI obydwaj mężczyźni mają nadwagę.
Mimo wszystko, na podstawie BMI odróżnia się nadwagę od otyłości. Na nadwagę wskazuje wynik w granicach 25,0-29,9, natomiast na otyłość wynik powyżej 30,0. Można również posiłkować się pomiarem obwodów. Przykładowo, na otyłość brzuszną wskazuje obwód talii powyżej 88 cm w przypadku kobiet i powyżej 102 cm w przypadku mężczyzn. Niższe wyniki wskazują na nadwagę o różnym stopniu intensywności.
Nadwaga – leczenie
Nadwaga to duży problem dzisiejszych czasów, choć łatwo można sobie z nim poradzić. Przede wszystkim warto zrobić ogólne badania moczu i krwi, aby potwierdzić lub wykluczyć ewentualne choroby hormonalne i metaboliczne. Mogą one utrudniać zrzucenie zbędnych kilogramów, choć nigdy tego nie uniemożliwiają.
Pierwszym krokiem do uzyskania zdrowego poziomu tkanki tłuszczowej w organizmie jest regularna aktywność fizyczna w połączeniu z dietą. Nie chodzi o to, aby unikać posiłków w ciągu dnia czy jeść znacznie mniej. Wystarczy wyliczyć dzienne zapotrzebowanie kaloryczne i odjąć od tego około 300 kcal. Taka obniżka nie tylko nie spowoduje napadów głodu, ale skutecznie wpłynie na redukcję masy ciała. Posiłki powinny być urozmaicone, bogate w warzywa, owoce, ciemne pieczywo, wodę mineralną oraz białko. Co ważne, także w przypadku nadwagi należy spożywać tłuszcze. Powinny to być zdrowe tłuszcze, zawarte w nasionach, rybach i olejach roślinnych. Dietę wzbogaca się aktywnością fizyczną. Najlepiej wykonywaną każdego dnia w stopniu umiarkowanym, rekreacyjnym i 2-3 razy w tygodniu nieco intensywniejszą.
Warto zwrócić uwagę na poziom stresu w życiu. Może się okazać, że nadwaga ma głębsze podłoże niż tylko brak ruchu i zła dieta. Może wiązać się ze stresem w życiu codziennym i brakiem umiejętności radzenia sobie z nim. Wówczas pomocne będą wizyty u psychoterapeuty, techniki relaksacji i ulubione, spokojne hobby. Być może warto zacząć od rozmowy z najbliższymi, aby wyjaśnić nieporozumienia.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kłosiewicz-Latoszek L., Otyłość jako problem społeczny, zdrowotny i leczniczy, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2010.
- Zasady postępowania w nadwadze i otyłości w praktyce lekarza rodzinnego, Lekarz Rodzinny – Wydanie Specjalne, 3/2017.
- Przybylska D., Kurowska M., Przybylski P., Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej, Hygeia Public Health, 1/2012.
- Suchodolska P., Orkusz A., Otyłość – przyczyny, rodzaje, leczenie, skutki, Nauki Inżynierskie i Technologie, 4/2018.
