Kifoza to fizjologiczne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym, a w mniejszym stopniu również w odcinku krzyżowym, w płaszczyźnie strzałkowej. Kręgosłup człowieka naturalnie układa się w kształt litery S, tworząc kifozę piersiową i kifozę części krzyżowej oraz lordozę szyjną i lędźwiową. Taka budowa zapewnia prawidłową amortyzację obciążeń, stabilność postawy i swobodne, bezbólowe poruszanie się. Jeśli jednak dochodzi do nadmiernego pogłębienia kifozy piersiowej, mówimy o kifozie patologicznej, która może prowadzić do dolegliwości bólowych, ograniczenia ruchomości, zaburzenia oddychania oraz zniekształcenia sylwetki.
Kifoza – co to jest?
Patrząc na człowieka z boku, kręgosłup tworzy charakterystyczne łukowate krzywizny. Mianem kifozy określa się wygięcie odcinka piersiowego w stronę grzbietową oraz wygięcie części krzyżowej. W umiarkowanym zakresie w odcinku piersiowym (około 20-40°) jest to zjawisko fizjologiczne i konieczne do zachowania równowagi ciała, a także odpowiedniej amortyzacji wstrząsów.
O kifozie patologicznej mówimy, gdy kąt wygięcia przekracza 40°, przez co plecy przybierają nadmiernie zaokrąglony kształt, a w skrajnych przypadkach tworzy się widoczny garb.
Medycznie wyróżnić możemy więc:
- kifozę fizjologiczną – naturalna krzywizna kręgosłupa piersiowego (rzędu około 20–40°). W przypadku kifozy krzyżowej ma ona swój koniec na wierzchołku kości guzicznej;
- kifozę patologiczną – zbyt duże wygięcie (rzędu powyżej 40°), które może powodować ból, problemy z oddychaniem i postawą ciała.
Stopień wygięcia kifozy najlepiej oceniać na podstawie badania RTG. Może zajmować się tym zarówno lekarz ortopeda, jak i fizjoterapeuta pracujący z wadami postawy i problemami kręgosłupa.
Zwiększona kifoza – przyczyny
Do zwiększenia kifozy piersiowej może dojść w przebiegu różnorodnych mechanizmów. Najczęściej są nimi:
- nieodpowiednia postawa ciała, częste przebywanie w wymuszonej, zgarbionej, pochylonej pozycji (np. przy komputerze);
- brak aktywności fizycznej na co dzień, która wzmacniałaby mięśnie tułowia, mięśni grzbietu i tzw. mięśni CORE;
- nieprawidłowe wzorce ruchowe, np. noszenie ciężkiego plecaka wyłącznie na jednym ramieniu;
- choroba Scheuermanna (tzw. kifoza młodzieńcza) – w jej przebiegu dochodzi do klinowacenia trzonów kręgów, przez co kręgosłup wygina się bardziej ku tyłowi. Przyczyna tego problemu nie jest do końca poznana (uważa się, że udział w tym biorą czynniki genetyczne, przeciążenia, mikrourazy);
- zmiany zwyrodnieniowe i osteoporoza – typowe u osób starszych;
- wady wrodzone kręgosłupa, często w przebiegu zespołów genetycznych, choć nie tylko (np. klinowate kręgi);
- choroby mięśniowo-stawowe, np. dystrofie mięśniowe, miopatie, mózgowe porażenia mózgowe;
- przebyte urazy kręgosłupa, np. złamanie kręgosłupa.
Zdecydowanie najczęściej jednak mamy do czynienia z kifozą nabytą, która zaczęła kształtować się jeszcze na etapie wieku dziecięcego. Dzieje się tak wskutek nieprawidłowych nawyków, wad postawy i braku ruchu.
Zwiększona kifoza – konsekwencje zdrowotne
Zwiększona kifoza piersiowa może powodować:
- ból pleców i ból karku;
- bóle barków i szyi wynikające z kompensacyjnego wysunięcia głowy do przodu;
- uczucie sztywności oraz szybsze męczenie się mięśni grzbietu;
- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej i zmniejszenie objętości oddechowej płuc;
- wzrostu ryzyka przepuklin kręgosłupa i wypuklin odcinka piersiowego kręgosłupa.
W ciężkich przypadkach (szczególnie w kifozie starczej lub wrodzonej) deformacja klatki piersiowej może uciskać serce i duże naczynia, utrudniając krążenie. W rezultacie pojawia się nadciśnienie płucne i ogólne osłabienie organizmu.
Długotrwała kifoza powoduje również przeciążenia w innych odcinkach kręgosłupa (szczególnie szyjnym i lędźwiowym), co może skutkować ich wtórnymi zmianami przeciążeniowymi.
Zwiększona kifoza – leczenie
Podstawą leczenia zwiększonej kifozy piersiowej jest rehabilitacja ruchowa. Powinna rozpocząć się od rozluźniania mięśni klatki piersiowej i obręczy barkowej. Może obejmować elementy terapii manualnej takie jak manipulacja i mobilizacja żeber, obojczyków, stawów ramiennych oraz kręgosłupa, jednak w ściśle określonych przypadkach.
Ważne jest uwzględnienie w terapii wzmacnianie mięśni prostowników grzbietu, mięśni równoległobocznych i mięśni pośladkowych, trening stabilizacji centralnej (CORE) oraz nauka utrzymania prawidłowej postawy. Dodatkowo, zastosowanie powinny znaleźć ćwiczenia oddechowe poprawiające ruchomość żeber i przepony.
Najlepiej wcześniej zapoznać się z wynikami rezonansu magnetycznego, aby upewnić się, że w odcinku piersiowym kręgosłupa nie ma przepuklin, które mogłyby być przeciwwskazaniem do technik bezpośrednich. Najważniejszym elementem usprawniania jest jednak odpowiednio dobrany program ćwiczeń. Wizyty u fizjoterapeuty nie odbywają się często, z reguły są one raz na 3-4 tygodnie, głównie po to, aby ułożyć nowy program ćwiczeń i popracować manualnie nad plecami.
Niezwykle ważna jest profilaktyka. Należy do niej codzienna aktywność fizyczna, prawidłowa ergonomia pracy i nauka prawidłowej postawy ciała od najmłodszych lat.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Adamczewski T., Grabowska A., Kujawa J., Zaburzenia czynnościowe regionu szyjno-piersiowego w wyniku zmian pomenopauzalnych, Przegląd Menopauzalny, 3/2011.
- Kaźmierska B., Kowalczyk B., Leśków A., i inni, Ocena kifozy piersiowej kręgosłupa dzieci w wieku 8-12 lat, Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(1):28-45.
