Uraz kręgosłupa to poważna kontuzja, która może dotyczyć wyłącznie struktur kostnych, jak i krążków międzykręgowych, okolicznych tkanek miękkich bądź rdzenia kręgowego i struktur nerwowych. Najczęściej mechanizmem powstania takiego urazu jest wypadek komunikacyjny lub upadek z wysokości. Wykazano, że częściej dotyczy on mężczyzn niż kobiet.
Przyczyny urazu kręgosłupa
Aż do 75% przypadków urazy kręgosłupa powstają wskutek wypadków komunikacyjnych, zarówno samochodowych, jak i motocyklowych czy rowerowych. Inną możliwą przyczyną jest upadek z wysokości, skok do wody oraz uraz sportowy (ze szczególnym naciskiem na sporty ekstremalne). Połowa przypadków urazów kręgosłupa dotyczy odcinka szyjnego, przy czym aż 6-krotnie częściej diagnozuje się je u mężczyzn. Mowa o urazach kręgosłupa w rozumieniu ogólnym. Odrębnym problemem medycznym jest uraz rdzenia kręgowego, który jest najważniejszą strukturą ośrodkowego układu nerwowego, przebiegającą wewnątrz elementów kostnych kręgosłupa.
Podczas urazu kręgosłupa część energii pochłaniają mięśnie, więzadła i elementy kostne kręgosłupa, co może prowadzić do złamań albo zwichnięć kręgów, uszkodzeń więzadeł i krążków międzykręgowych. Siły działające w różnych kierunkach mogą powodować rozciąganie, ściskanie oraz skręcanie rdzenia kręgowego. Odłamy kostne bądź fragmenty uszkodzonych dysków mogą rozrywać oponę i tkankę nerwową, powodować stłuczenie rdzenia oraz uciskać na elementy nerwowe i naczynia krwionośne.
Urazy kręgosłupa – rodzaje
Uszkodzenia kręgosłupa zależą od siły, kierunku i miejsca zadziałania urazu. Można je podzielić na:
- stłuczenia kręgosłupa;
- skręcenia stawów międzykręgowych z uszkodzeniem aparatu więzadłowego;
- zwichnięcia i nadwichnięcia stawów międzykręgowych;
- rozerwania krążków międzykręgowych, dyskopatie;
- uszkodzenia rdzenia kręgowego;
- złamania trzonów kręgowych, łuków i wyrostków stawowych;
- złamania wyrostków kolczystych i wyrostków poprzecznych.
Uszkodzenia te rzadko jednak występują w formie izolowanej. Przeważnie diagnozuje się połączenie kilku powyższych urazów kręgosłupa.
Objawy urazów kręgosłupa
Urazy kręgosłupa mogą objawiać się w różny sposób, w zależności od swojej lokalizacji i zajętej struktury. Przeważnie jednak występuje bolesność miejscowa i uciskowa, nasilająca się podczas ruchów kręgosłupem, a także obrzęk i wzmożone napięcie mięśniowe w okolicy grzbietu. Najpoważniejszą sytuacją jest uszkodzenie rdzenia kręgowego, co objawia się zanikiem odruchów, siły mięśniowej i czynności kończyn w zależności od poziomu uszkodzonego rdzenia. Urazy rdzenia powyżej C4 skutkują śmiercią wskutek porażenia nerwów oddechowych. Urazy kręgosłupa bardzo często objawiają się też bólem promieniującym wzdłuż nerwów, co ma miejsce zwłaszcza przy uszkodzeniach krążków międzykręgowych.
Interesującym problemem zdrowotnym dla neurologów jest zespół wstrząśnienia rdzenia – przemijające zaburzenie czynności rdzenia porównywalne ze wstrząśnieniem mózgu. W jego przebiegu dochodzi do całkowitego zniesienia czynności dowolnej oraz wszystkich odruchów poniżej poziomu uszkodzenia. Powrót funkcji rdzenia następuje w ciągu minut lub godzin i jest całkowity.
Uraz kręgosłupa – diagnostyka
Przy podejrzeniu urazu kręgosłupa pierwszym badaniem powinien być rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa, dzięki którym uwidoczni się zarówno struktury kostne i stawowe, jak i okoliczne tkanki miękkie. RTG nie znajduje tak szerokiego zastosowania w przypadku tego typu kontuzji. Uzupełniająco bada się odruchy neurologiczne, czucie głębokie i czucie powierzchowne, a także siłę mięśniową.
Uraz kręgosłupa – leczenie
Leczenie zależy od rodzaju urazu kręgosłupa. W niektórych przypadkach konieczne jest postępowanie operacyjne, np. stabilizacja kręgosłupa lub discektomia, zaś w innych przypadkach wystarczy jedynie rehabilitacja. Rehabilitacja jest podstawą leczenia każdego urazu kręgosłupa, bez względu na jego rodzaj i inne metody terapeutyczne. Przy problemach związanych z krążkami międzykręgowymi systematyczne ćwiczenia stabilizujące powinno się prowadzić już przez całe życie. Diagnostyką i leczeniem urazów kręgosłupa zajmuje się neurolog we współpracy z fizjoterapeutą.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Niemcunowicz-Janica A., Janica J., Ptaszyńska-Sarosiek I., Urazy kręgosłupa w materiale Zakładu Medycyny Sądowej AMB w latach 2001-2005, Arch. Med. Sąd. Krym., LVII/2007.
- Ptaszyńska-Sarosiek I., Niemcunowicz-Janica A., Janica J., Urazy kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego – poglądy reprezentowane przez neurologów, Arch. Med. Sąd. Krym., LVII/2007.
- Wysocka B., Ślusarz R., Haor B., Epidemiologia urazów kręgosłupa w materiale własnym Pogotowia Ratunkowego we Włocławku: Badania retrospektywne, Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne, 3/2012.
- Ptaszyńska-Sarosiek I., Niemcunowicz-Janica A., Janica J., Urazy kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego – poglądy reprezentowane przez neurologów, Arch. Med. Sąd. Krym., LVII/2007.
- Miedziaszczyk M., Bajon A., Beutler J., Siwek M., Stanisz Z., Stawicka I., Wojtala K., Jankowski R., Urazowe uszkodzenie rdzenia kręgowego – patofizjologia i leczenie – część II, Anestezjologia i Ratownictwo, 15/2021.
