Mózg (łac. cerebrum) to bardzo ważny narząd niemal w całości wypełniający czaszkę i dopasowujący się do niej swoim kształtem. Wchodzi w skład mózgowia i wraz z rdzeniem kręgowym tworzy ośrodkowy układ nerwowy, kontrolujący wszystkie czynności życiowe oraz mający kontrolę nad motoryką. Diagnostyką i leczeniem chorób mózgu zajmuje się lekarz neurolog.
Budowa mózgu
W budowie mózgu wyróżniamy powierzchnię górno-boczną (należącą wyłącznie do mózgu) oraz powierzchnię podstawną (będącą częścią mózgowia). Powierzchnia górno-boczna jest wypukła i tworzy półkule mózgu. Pokrywa ją warstwa istoty szarej (płaszcz) lub kora mózgu. Jest silnie pofałdowana, przebiegają na niej w różnych kierunkach mniej lub bardziej głębokie bruzdy, między którymi znajdują się wypukłe fałdy zwane zakrętami. Kilka takich zakrętów tworzy odrębne jednostki anatomiczne – płaty. Tym samym wyróżniamy:
- płat skroniowy;
- płat czołowy;
- płat potyliczny;
- płat ciemieniowy.
Z kolei powierzchnia podstawna zbudowana jest z części tylnej, środkowej i przedniej, z których każda znajduje się w odpowiednim dole czaszki.
Jak wspomniano, mózg pokryty jest istotą szarą zawierającą komórki nerwowe zwane neuronami, zaś pod nią znajduje się istota biała z włóknami komórek nerwowych. Bardzo ważną strukturą mózgu jest międzymózgowie, zlokalizowane tuż pod obiema półkulami. Składa się z przysadki mózgowej, wzgórza, podwzgórza oraz szyszynki. Mózg chroniony jest oponami mózgu takimi jak:
- opona twarda;
- opona pajęcza;
- opona miękka.
Zobacz również: Układ współczulny.
Komory mózgu
W budowie mózgu wyróżnia się ważne struktury zwane komorami. Jest ich 4:
- komora trzecia;
- komora czwarta;
- parzysta komora boczna.
Komory boczne należą do kresomózgowia, posiadają nieregularny kształt. Bardzo ważna jest komora trzecia, posiadająca liczne zachyłki i łącząca się z komorami bocznymi otworem międzykomorowym, zaś z komorą czwartą za pośrednictwem wodociągu mózgu. Wszystkie komory są wypełnione płynem mózgowo-rdzeniowym. Jeżeli w którymkolwiek miejscu nastąpi zatrzymanie przepływu tego płynu, mamy do czynienia z wodogłowiem wewnętrznym.
Zobacz również: Układ przywspółczulny.
Płaty mózgu
Jak wspomniano wcześniej, w budowie mózgu wyróżnia się 4 płaty. Każdy z nich spełnia inną rolę, jednak sprawne funkcjonowanie organizmu jako całości możliwe jest jedynie przy współpracy wszystkich tych elementów:
- płat czołowy – odpowiada za myślenie abstrakcyjne, mowę i planowanie ruchów dowolnych. Dodatkowo ma wpływ na motywację do działania i emocje, jego czynność jest więc ważna dla utrzymania odpowiednich zachowań społecznych;
- płat ciemieniowy – odpowiada za koordynację i pamięć przestrzenną, zmysł dotyku oraz rozumienie języka pisanego;
- płat potyliczny – w jego obrębie znajduje się pole wzrokowe, główną funkcję jest więc utrzymywanie prawidłowego widzenia. Dodatkowo odpowiada za przetwarzanie słów i zdolność nazywania przedmiotów;
- płat skroniowy – kontroluje zmysł słuchu oraz odpowiada za rozumienie mowy. Dzięki jego czynności możemy rozpoznawać twarze i bliskie nam osoby.
Niektóre źródła dodatkowo wyróżniają płat limbiczny, odpowiadający za emocje, zachowania i empatię, ale także za odczuwanie wrażeń pierwotnych takich jak popęd seksualny, głód czy pragnienie.
Mózg – funkcje
Mózg pełni niezwykle wiele funkcji, w praktyce odpowiada niemal za wszystko – emocje, odczucia, zachowanie, zdolność poruszania się czy poprawne działanie narządów zmysłu. Poszczególne jego półkule mają wpływ na osobiste predyspozycje i umiejętności. Dodatkowo w ich obrębie znajdują się ważne narządy takie jak przysadka mózgowa czy podwzgórze, które odpowiadają za syntezę i wydzielanie ważnych hormonów wpływających na czynność wszystkich niemal układów, w tym również układu moczowo-płciowego. Szyszynka znajdująca się w mózgu produkuje hormon snu. Dodatkowo rolą mózgu jest kontrola nad wieloma procesami życiowymi, takimi jak regulacja temperatury ciała, odżywianie się, popęd seksualny, regulacja rytmu dobowego.
Unaczynienie mózgu
Mózg jest bardzo dobrze unaczynionym narządem, do którego krew dociera za pośrednictwem tętnic szyjnych wewnętrznych oraz tętnic kręgowych, których odgałęzienia tworzą tzw. koło tętnicze Willisa. Z kolei odprowadzanie krwi następuje drogą: zatoki mózgu – żyła szyjna wewnętrzna.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
