Motoryczność człowieka to całokształt jego czynności ruchowych. Innymi słowy jest to sfera ruchowej aktywności, czyli wszystko to, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie. Zgodnie z inną definicją, motoryczność jest całokształtem zachowań, możliwości oraz potrzeb ruchowych człowieka. Warto znać to pojęcie, ponieważ wiąże się z podstawowymi czynnościami wykonywanymi każdego dnia.
Motoryczność – charakterystyka
Główne cele związane z motorycznością obejmują dążenie do zwiększenia skuteczności ruchów człowieka oraz podniesienie efektywności nauczania ruchu. Wszystkie zdolności można kształtować i doskonalić, ponieważ zależą one w dużej mierze od działalności człowieka. Dodatkowo niektóre z nich są łatwiejsze do wyćwiczenia w zależności od określonego typu budowy ciała.
Zdolność do wytrenowania poszczególnych cech motorycznych zależą między innymi od płci, wieku, predyspozycji kondycyjnych i kulturalnych (budowa ciała). Dodatkowo spore znaczenia mają uzdolnienia ruchowe.
Zobacz również: Kształtowanie cech motorycznych.
Zdolności motoryczne
Wyróżnić można następujące zdolności motoryczne:
- szybkość (np. sprint, skok, rzut);
- siła (np. podnoszenie, podciąganie);
- wytrzymałość (np. pływanie, kolarstwo);
- koordynacja – szybkie ruchy połączone ze zmianą płaszczyzny i osi ruchu.
Współcześnie można się spotkać również z pojęciami takimi jak zwinność, moc, skoczność czy cechy motoryczne. Warto jednak wiedzieć, że pojęcia te są już nieaktualne, ponieważ:
- zwinność nie należy do zdolności motorycznych;
- moc i skoczność nazywane są zamiennie siłą eksplozywną;
- cechy motoryczne nazywane są zamiennie zdolnościami motorycznymi.
Zdolności motoryczne mogą być:
- kondycyjne – wytrzymałościowe;
- energetyczne – siłowe;
- koordynacyjne – równowaga, orientacja;
- kompleksowe – zwinnościowe.
Struktura motoryczności
Strona potencjalna obejmuje predyspozycje, zdolności motoryczne oraz umiejętności motoryczne. Natomiast strona efektywna – sprawność motoryczną i sprawność fizyczną.
Predyspozycje – czym są?
Predyspozycje to pojęcie ściśle związane z motorycznością, ponieważ predyspozycje stanowią względnie elementarne cechy strukturalne i funkcjonalne organizmu człowieka. W znacznym stopniu są uwarunkowane genetycznie i możliwe do pomiaru za pomocą nauk podstawowych. W efekcie wyróżnić można kilka rodzajów predyspozycji.
Predyspozycje morfologiczno-strukturalne obejmują:
- wysokość ciała;
- masę ciała;
- strukturę włókien mięśniowych;
- proporcje dźwigni kostnych;
- skład ciała;
- gibkość.
Predyspozycje energetyczne obejmują:
- przemiany beztlenowe niekwasomlekowe (5-7 s);
- przemiany beztlenowe kwasomlekowe (30-60 s);
- zdolność maksymalnego pochłaniania tlenu;
- odporność na zmęczenie;
- maksymalną moc anaerobowa.
Predyspozycje koordynacyjne obejmują:
- koordynację nerwowo-mięśniowa;
- szybkość przewodzenia impulsów;
- sprawność układu równowagi;
- orientację przestrzenną;
- uzdolnienia ruchowe: szybkość, dokładność, trwałość.
Predyspozycje psychiczne natomiast obejmują:
- siłę woli;
- charakter;
- temperament;
- motywację;
- osobowość.
Zdolności motoryczne – czym są?
Zdolności motoryczne to pewien konstrukt teoretyczny określający zespół właściwości osobniczych uwarunkowanych strukturą ustroju, procesami energetycznymi, procesami sterowania i regulacji ruchu, które wprost charakteryzują poziom możliwości efektywnego wykonania względnie ściśle określonego rodzaju czynności ruchowych.
Umiejętności motoryczne – czym są?
Umiejętności motoryczne to specyficzne możliwości człowieka do sprawnego, szybkiego i dokładnego wykonywania konkretnych czynności ruchowych. Są to ukształtowane w procesie rozwoju i uczenia się programy ruchowe, przechowywane w motorycznej pamięci. Umiejętności motoryczne są pojęciem większym, gdyż dzielą się one na elementarne (związane z podstawowymi formami ruchów naturalnych) i specjalne – leżące u podstaw sportowych czynności motorycznych.
Czym jest sprawność motoryczna i fizyczna?
Sprawność motoryczna jest to poziom możliwości osobnika umożliwiający wykonanie konkretnych czynności ruchowych.
Z kolei sprawność fizyczna to poziom zaradności i samodzielności motorycznej w różnych sytuacjach zewnętrznych. W rezultacie określa się ją nie tylko jako funkcję aparatu ruchu, ale jako biologiczne działanie całego organizmu.
Oba rodzaje sprawności należy rozwijać, ponieważ mają pośredni wpływ na stan zdrowia oraz samopoczucie.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Roczniak W., Babuśka-Roczniak M., Roczniak A., (i inni), Kryteria oceny rozwoju motorycznego uczniów szkół podstawowych, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2015.
- Fugiel J., Czajka K., Posłuszny P., (i inni), Motoryczność człowieka, Podstawowe zagadnienia z antropomotoryki, Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2017.
- Nowotny J., Podstawy fizjoterapii. Część II, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004.
