Włókno mięśniowe to element budujący tkankę mięśniową szkieletową. Włókna mięśniowe stanowią zgrupowane pęczki mięśniowe, we wnętrzu których zlokalizowane są liczne włókienka kurczliwe zwane miofibrylami. Zbudowane są z białek aktyny i miozyny. Włókno mięśniowe umożliwiają przenoszenie impulsów pobudzających skurcz, a więc odpowiada za prawidłową aktywność mięśni. Bez niego niemożliwe byłoby poruszanie się, uprawianie aktywności fizycznych, a nawet utrzymywanie stabilnej postawy ciała.
Co to są włókna mięśniowe?
Mięśnie szkieletowe zbudowane są z wielu równolegle ułożonych obok siebie włókien mięśniowych, o mocno zróżnicowanej długości. Tworzą one wiązki, a w każdej znajduje się od kilku do kilkuset włókien mięśniowych, charakteryzujących się widocznym prążkowaniem. Poszczególne włókna łączą się ze sobą za pomocą tkanki łącznej, której podstawową rolą jest utrzymywanie integralności mięśni. W zależności od kompozycji włókien mięśniowych, wyróżnia się mięśnie homogenne (zbudowane z 1 typu włókien mięśniowych) oraz mięśnie heterogenne (zbudowane z więcej niż 1 typu włókien mięśniowych).
Włókno mięśniowe – budowa
W każdym włóknie mięśniowym znajdują się miofibryle. W ich obrębie widać powtarzające się cyklicznie odcinki o różnym stopniu załamywania światła. Podstawową jednostką kurczliwą budującą miofibryle jest sarkomer. Znajduje się on między kolejnymi liniami Z, regularnie powtarzającymi się w mięśniu. Każdy sarkomer zawiera jeden prążek ciemny oraz dwie połówki prążka jasnego. W skład prążków anizotropowych filamentów grubych wchodzi miozyna, natomiast miofilamenty cienkie są zbudowane z aktyny, tropomiozyny i kompleksu troponin: troponina T, troponina I i troponina C.
W składzie miozyny znaleźć można dwa łańcuchy białkowe: lekki i ciężki. Ciężkie łańcuchy miozynowe (główki miozynowe) wykazują zdolność tworzenia wiązań z aktyną. Takie wiązania, zwane również mostkami, tworzą się w pobudzonym włóknie mięśniowym. Stanowią podstawę skracania się sarkomerów, a w rezultacie skurczu całego włókna mięśniowego.
Zobacz również: Rodzaje skurczów mięśni.
Rodzaje włókien mięśniowych
Wyróżniamy następujące rodzaje włókien mięśniowych:
- włókna mięśniowe wolnokurczliwe – zwane również czerwonymi lub tlenowymi, ponieważ zawierają dużą ilość mioglobiny. Posiadają także liczne mitochondria, dlatego w ich obrębie zachodzą procesy tlenowe. Wiążą się z długotrwałą aktywnością i wytrzymałością, ulegają aktywacji np. podczas maratonów. Kurczą się wolniej niż włókna białe, a ich siła jest mniejsza;
- włókna mięśniowe szybkokurczliwe – zwane również białymi lub beztlenowymi, ponieważ cechują się niską zawartością mioglobiny. Przemiany energetyczne zachodzą w procesie beztlenowym. Nie są zbyt wytrzymałe, pracują głównie w krótkich, lecz intensywnych aktywnościach, np. przy biegach krótkodystansowych. Włókna szybkokurczliwe pozwalają na zwiększenie obwodów mięśni.
Proporcje włókien czerwonych i białych zależą w dużym stopniu od genetyki. Właśnie dlatego jedna osoba może mieć większe predyspozycje do sportów siłowych, a inna do sportów wytrzymałościowych. Większość mięśni człowieka zawiera przemieszane wszystkie wymienione rodzaje włokiem mięśniowych i jest to tzw. mozaika mięśniowa.
Włókna mięśniowe – za co odpowiadają?
Podstawową właściwością włókien mięśniowych jest ich zdolność do kurczenia się. Samo kurczenie się może odbywać się powoli bądź szybko, mocno bądź słabiej, w zależności od rodzaju włókien mięśniowych. Podstawą tego zjawiska jest depolaryzacja błony komórkowej (zwykle pod wpływem acetylocholiny), co prowadzi do aktywacji kanałów dla prądu jonów sodu. W konsekwencji tego jony wapnia zostają uwolnione i łączą się z podjednostką C troponiny. Cienkie nitki aktyny wślizgują się pomiędzy grube nitki miozyny, doprowadzając do skurczu mięśnia.
Podsumowując, dzięki włóknom mięśniowym możliwy jest skurcz wszystkich mięśni szkieletowych, co umożliwia:
- utrzymywanie statycznych pozycji ciała, np. stanie na baczność;
- bieganie, chodzenie, wykonywanie wszystkich czynności;
- aktywny poród siłami natury;
- utrzymanie kontynencji;
- zachowanie mimiki twarzy;
- jedzenie, kichanie, swobodne oddychanie.
I wiele innych czynności, dzięki którym możemy prawidłowo funkcjonować.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górska M., Wojtysiak D., Klasyfikacja i charakterystyka włókien mięśniowych, Polskie Drobiarstwo, 12/2016.
- Ganong W., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
