Kontynencja to inaczej zdolność organizmu do dobrowolnego zatrzymywania moczu, stolca i gazów. Może ulec zaburzeniom wskutek obrażeń ciała, porażenia mięśni zwieraczy czy osłabienia mięśni dna miednicy. Przeciwieństwem kontynencji jest inkontynencja, która odnosi się najczęściej do nietrzymania moczu.
Kontynencja – podstawy fizjologii
Najistotniejszymi czynnikami warunkującymi kontynencję są:
- skurcz mięśnia zwieracza wewnętrznego cewki moczowej i mięśnia zwieracza zewnętrznego zewnętrznego cewki moczowej;
- turgor spowodowany wypełnieniem łożyska naczyniowego cewki moczowej;
- przyleganie elastycznych ścian cewki.
Dla całego mechanizmu trzymania moczu podstawowe znaczenie mają powięzi i mięśnie dna miednicy mniejszej. Jedna z hipotez mówi, że prawidłowy mechanizm trzymania moczu bezpośrednio wiąże się z dynamicznym układem ciśnień. Jeśli wzrasta ciśnienie w jamie brzusznej, oddziałuje między innymi na pęcherz moczowy i bliższy koniec cewki moczowej. Z kolei struktury anatomiczne stanowią rodzaj podwieszenia. Jedną z ważniejszych jest tkanka łączna, z której zbudowane są więzadła i powięzi. Składa się ona z kolagenu (zapewnia wytrzymałość) oraz elastyny (zapewnia sprężystość). Warunkiem jej prawidłowej funkcji jest odpowiednia gęstość nieuszkodzonych włókien składających się na aparat zawieszająco-podpierający narządy płciowe.
Zaburzenia kontynencji
Zaburzenia kontynencji mogą dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Jednak w przypadku kobiet częstotliwość ta jest znacznie większa. Wiąże się to z budową miednicy, obecnością krótszej cewki moczowej oraz ciążą i porodem. Wszelkie czynniki powodujące osłabienie mięśni dna miednicy i przyczyniające się do inkontynencji to:
- przewlekły kaszel, np. przy astmie czy chorobach płuc;
- przewlekłe zaparcia, np. przy schorzeniach jelit (zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna);
- przebyte zabiegi i operacje w obrębie dna miednicy;
- ciąże i porody (w przypadku kobiet);
- podnoszenie ciężarów, co powoduje wzrost ciśnienia tłoczni brzusznej;
- zaburzenia strukturalne tkanki łącznej powstające wraz z wiekiem.
Kiedy więzadła lub powięzi są rozciągnięte albo uszkodzone ściany pochwy (w przypadku kobiet) nie osiągają wystarczającego napięcia, dochodzi do zaburzeń funkcji nerwów obwodowych, które kontrolują odruch mikcji. Receptory wrażliwe na rozciąganie już przy niewielkiej objętości sygnalizują potrzebę oddania moczu, nawet jego niewielkich porcji.
Zaburzenia kontynencji o różnym stopniu intensywności pojawiają się u mężczyzn i kobiet w podeszłym wieku. Wiąże się to m.in. z przyjmowaniem różnych leków, małą aktywnością fizyczną czy starzeniem się tkanek. W przypadku mężczyzn inkontynencja współwystępuje z dolegliwościami prostaty, natomiast w przypadku kobiet z obniżeniem narządów miednicy mniejszej oraz obecnością blizn krocza (np. po pęknięciu lub nacięciu krocza przy porodzie siłami natury).
Ośrodek mikcji
Ośrodek mikcji, czyli struktury układu nerwowego odpowiadające za kontynencję, znajduje się w korze mózgowej, moście oraz w rdzeniu kręgowym. W rdzeniu kręgowym należy wyszczególnić ośrodki współczulne na wysokości Th10 i Th12 oraz ośrodki przywspółczulne na wysokości S2-S4. Oddawanie moczu jest jednym z nielicznych przykładów dodatniego sprzężenia zwrotnego w organizmie człowieka.
Zobacz również: Moczenie nocne.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Tanzberger R., Kuhn A., Mobs G., Baumgartner U., Dno miednicy – fizjologia, patologia, diagnostyka i leczenie, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
