Organelle komórkowe

Organelle komórkowe to wyspecjalizowane struktury znajdujące się w cytoplazmie komórki, które są zwykle oddzielone od cytozolu (podstawowy składnik cytoplazmy) błoną biologiczną. Pełnią ściśle określone funkcje niezbędne do życia komórki. Każda z nich odpowiada za inny proces, od wytwarzania energii, przez syntezę białek, aż po magazynowanie substancji. Warto podkreślić, że budowa i rodzaj organelli różnią się w zależności od typu komórki. Inne występują w komórkach eukariotycznych, a inne w komórkach prokariotycznych, co odzwierciedla poziom ich złożoności i sposób funkcjonowania organizmu.

Porównanie komórki prokariotycznej i eukariotycznej

Komórki eukariotyczne są bardziej zaawansowane ewolucyjnie – ich złożona struktura pozwala na tworzenie wyspecjalizowanych tkanek i narządów. Prokarionty, mimo prostoty, są niezwykle odporne i potrafią przetrwać w ekstremalnych warunkach. Przykładem organizmów prokariotycznych są choćby bakterie, które:

• nie posiadają jądra komórkowego, a ich DNA lokuje się w nukleoidzie;
• DNA jest kolistą cząsteczką;
• nie mają organelli błonowych;
• rozmiar komórki jest raczej mały, a dzielą się one binarnie;
• ściana komórkowa zbudowana jest z peptydoglikanu;
• oddychanie zachodzi w błonie komórkowej.

Z reguły są to organizmy jednokomórkowe, w przeciwieństwie do komórek eukariotycznych, tworzących w większości przypadków organizmy wielokomórkowe. Cechami charakterystycznymi komórek eukariotycznych są:

• obecność jądra komórkowego, w którym znajdują się chromosomy bogate w DNA;
• obecność licznych organelli komórkowych;
• podział komórek zachodzi przez mejozę lub mitozę;
• rozmiar komórek jest raczej większy, a ściana komórkowa zbudowana jest z celulozy lub chityny;
• oddychanie komórkowe zachodzi w mitochondriach.

Podsumowując, komórki eukariotyczne i prokariotyczne to dwa podstawowe typy komórek, które różnią się budową, funkcjami i poziomem złożoności.

Organelle komórkowe

Wewnątrz każdej komórki znajduje się wiele wyspecjalizowanych struktur pełniących różne funkcje. Do najważniejszych organelli komórkowych zalicza się między innymi:

• jądro komórkowe – stanowi centrum dowodzenia komórki. Zawiera materiał genetyczny (DNA), który kontroluje wszystkie procesy życiowe, od wzrostu po podział. W jego wnętrzu znajduje się jąderko, odpowiedzialne za syntezę rybosomalnego RNA (rRNA) i składanie rybosomów;
• rybosomy – odpowiadają za syntezę białek niezbędnych do budowy i funkcjonowania organizmu. Składają się z dwóch podjednostek (małej i dużej) i są organellami niebłoniastymi (nie są otoczone błoną komórkową). To one tłumaczą informacje genetyczne z mRNA na sekwencję aminokwasów;
• mitochondria – nazywane „elektrowniami komórkowymi”, wytwarzają energię w postaci ATP w procesie oddychania komórkowego. Dostarczają komórce energii potrzebnej do wszystkich procesów życiowych, dlatego uznaje się je za jedne z najważniejszych organelli komórkowych;
• siateczka śródplazmatyczna – rozbudowany system błon, który uczestniczy w produkcji, przetwarzaniu i transporcie substancji. Wyróżnia się siateczkę śródplazmatyczną szorstką (udział w syntezie białek) oraz siateczkę śródplazmatyczną gładką (synteza lipidów, detoksykacja, magazynowanie jonów wapnia);
• aparat Golgiego – sortuje, modyfikuje i kieruje białka oraz lipidy do miejsc ich przeznaczenia. Składa się ze spłaszczonych woreczków błonowych (cystern) ułożonych w stos, dzięki czemu łatwo rozpoznać go pod mikroskopem;
• lizosomy – działają jak system recyklingu komórki. Zawierają enzymy trawienne, które rozkładają zbędne lub uszkodzone struktury oraz substancje pobrane z zewnątrz;
• wakuole – charakterystyczne dla komórek roślinnych, grzybowych i niektórych protistów. Magazynują wodę i substancje odżywcze, uczestniczą w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego i kształtu komórki;
• peroksysomy – uczestniczą w detoksykacji i rozkładzie kwasów tłuszczowych. Zawierają enzymy oksydacyjne, m.in. katalazę i oksydazę, które chronią komórkę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników;
• chloroplasty – występują tylko w komórkach roślinnych i niektórych protistach. To w nich zachodzi fotosynteza, czyli proces przekształcania energii słonecznej w energię chemiczną. Dzięki nim powstaje tlen, niezbędny do życia organizmów tlenowych.

Organelle komórkowe są mocno wyspecjalizowanymi strukturami, a każda z nich pełni inną, niezbędną rolę, umożliwiając komórce przetrwanie.

	Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej...
	Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Jóźwiak J., Biologia komórki, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2020.