Szukaj
Szukaj

Lizosom

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Lizosom to organella komórkowa zawierająca enzymy odpowiedzialne za rozkład wieku substancji. Szacuje się, że jedna taka struktura może zawierać około 50 różnych enzymów hydrolitycznych. Pełnią w komórce ważne funkcje, gdyż odpowiadają za trawienie wewnątrzkomórkowe. Przyczyniają się zarówno do degradacji materiału pobranego przez komórkę z zewnątrz, jak i do rozkładu jej własnych (zbędnych lub uszkodzonych) struktur.

Lizosom
Ryc.1. Lizosom w komórce

Lizosom – budowa

Lizosomy przybierają zazwyczaj postać kulistych ciał o średnicy 0,1–5 µm, otoczonych pojedynczą błoną lipoproteinową. Można zatem powiedzieć, że są pęcherzykami, a w porównaniu do innych organelli wewnątrzkomórkowych przyjmują duże rozmiary (często nieregularne).

Zawierają w sobie liczne enzymy hydrolityczne trawiące białka, kwasy nukleinowe i węglowodany. Ich wnętrze, w stosunku do otaczającej cytoplazmy, ma odczyn kwaśny. Może zawierać również fragmenty strawionych struktur komórkowych lub bakterii podlegających endocytozie.

Lizosom
Lizosom – budowa

Enzymy zawarte w lizosomach

Jak wspomniano, enzymów lizosomalnych jest wiele. Jednakże do najważniejszych i najbardziej poznanych zalicza się następujące:

  • rybonukleaza;
  • fosfataza;
  • deoksyrybonukleaza;
  • glikozydazy;
  • kolagenazy;
  • katepsyny.

 

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Wrodzony niedobór enzymów lizosomalnych powoduje rozpieranie lizosomów przez materiał, który w warunkach prawidłowych jest przez nie trawiony. Ostatecznie prowadzi to do rozwoju jednej z lizosomalnych chorób spichrzeniowych. Przykładowo, niedobór enzymy alfa-galaktozydazy powoduje chorobę Fabry’ego, zaś niedobór beta-galaktozydazy powoduje chorobę Gauchera. Choroby te są niezwykle rzadkie, jednak wykazują poważny przebieg i mogą doprowadzić nawet do śmierci.

Funkcje lizosomów

W obrębie lizosomów zachodzi trawienie zarówno fragmentów własnej komórki, jak i fragmentów obcych komórek i obcych cząsteczek, które uległy wchłonięciu do wnętrza na drodze fagocytozy lub pinocytozy. Strawiony materiał przemieszcza się do cytozolu, natomiast niestrawione resztki zostają usuwane z komórki w procesie egzocytozy lub pozostają w niej jako ciała resztkowe. Wyspecjalizowaną i nietypową formę lizosomów stanowią akrosomy zlokalizowane w plemnikach.

Niedostateczna prężność cząsteczek tlenu w komórce, czyli niedotlenienie, powoduje przechodzenie enzymów przez błonę lizosomalną do cytoplazmy i w efekcie – samostrawienie komórki.

Czym są akrosomy?

Akrosom to organellum lizosomopodobne pokrywające główkę plemnika na kształt czapeczki. Akrosom jest bogaty w enzymy zaangażowane w penetrację komórki jajowej przez plemniki oraz w inne procesy uczestniczące w zapłodnieniu. Innymi słowy, jest to pęcherzyk wydzielniczy zlokalizowany w szczytowej części główki plemnika, przylegający do otoczki jądrowej. Akrosomy powstają w procesie spermatogenezy z aparatu Golgiego. Zmiany w obrębie główki plemnika poprzedzające zapłodnienie, pozwalające na wydzielenie enzymów z akrosomu, są zwane reakcją akrosomalną.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
  2. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *