Dysgrafia to pojęcie opisujące trudność w opanowaniu umiejętności pisania. Wyróżnia się nieestetycznym, nieczytelnym i niestarannym pismem, przez co często staje się ono trudne do rozczytania, nawet przez osobę, która je napisała. Dysgrafia, obok dysleksji i dysortografii, jest zaliczana do specyficznych trudności w uczeniu się. Warto pracować z tym problemem już od pierwszego momentu po jego rozpoznaniu, ponieważ przekłada się to na dalszą naukę oraz na całe dorosłe życie.
Dysgrafia – co to jest?
W pierwszej kolejności warto omówić, czym jest dysleksja rozwojowa. Stanowi ona syndrom zaburzeń uczenia się czytania i pisania, który może przybierać różne formy i występować w różnym nasileniu. Jest specyficznym zaburzeniem, ale nie chorobą. W związku z tym dysleksji nie można leczyć, ale można na nią wpływać, dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom. Pojęcie dysleksji rozwojowej obejmuje najczęściej kilka rodzajów zaburzeń:
- dysleksję – specyficzne trudności w czytaniu. Zgodnie z jedną z definicji, jest specyficznym zaburzeniem o podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co zazwyczaj odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego;
- dysgrafię – oznacza specyficzne trudności w opanowaniu technicznej strony pisania, a więc poziomu graficznego pisma. Najkrócej rzecz ujmując, są to problemy z kaligrafią;
- dysortografię – określa specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni.
Pojęcie to pochodzi od przedrostka dys- oraz od greckich wyrazów orthos – prawidłowy i grapho – piszę, rysuję.
Dysgrafia – przyczyny
Dokładne przyczyny dysgrafii wciąż nie zostały w pełni poznane, choć wymienia się kilka koncepcji, które mogą ją wyjaśniać. Największą popularnością cieszą się:
- koncepcja genetyczna – tłumaczy trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania odziedziczonymi zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym. Dziedziczne podłoże dysleksji rozwojowej potwierdziło wielu badaczy, dostarczając dowodów poprzez porównywanie tych samych zaburzeń u krewnych, w rodowodach rodzinnych oraz poprzez badanie bliźniąt jedno- i dwujajowych;
- koncepcja organiczna – tłumaczy pierwotne przyczyny zaburzeń w nauce czytania i pisania zmianami strukturalnymi tkanki mózgowej. Zgodnie z nią, umiejscawiają się one głównie w lewej półkuli mózgu w okolicach związanych z mową i mają ograniczony zakres (tzw. mikrouszkodzenia). Uważa się, że zmiany te są najprawdopodobniej konsekwencją działania niekorzystnych czynników na ośrodkowy układ nerwowy w okresie okołoporodowym i w pierwszych miesiącach życia;
- koncepcja psychodysleksji – tłumaczy specyficzne trudności w nauce czytania i pisania zaburzeniami sfery emocjonalnej, które rozwinęły się wskutek długotrwałego stresu, konfliktów rodzinnych lub urazów psychicznych.
Ostatnimi czasy na coraz większej popularności zyskuje koncepcja hormonalna, która wyjaśnia pierwotne przyczyny specyficznych trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania nadprodukcją testosteronu – hormonu męskiego, którego nadmiar w okresie prenatalnym blokuje rozwój lewej półkuli mózgowej. Jest to jedna z najnowszych koncepcji etiologii dysleksji i wciąż wymaga głębszego poznania.
Dysgrafia – objawy
Dysgrafia to inaczej zaburzenie umiejętności w pisaniu pod względem graficznym, polegające na tym, że charakter pisma może być mało staranny, niewyraźny lub w ogólne nie do rozczytania. Mianem tym określa się także nagminne popełnianie błędów ortograficznych, pomimo dobrej znajomości reguł ortografii.
Zaburzenie to pojawia się częściej niezależnie od dysleksji (trudności w nauce czytania), dyskalkulii (trudności z opanowaniem wiedzy matematycznej) czy dysortografii (popełnianie błędów podczas pisania, mimo znajomości zasad ortograficznych). Jednak jeśli już współistnieje z innymi problemami, to najczęściej z dysortografią. W takich sytuacjach uczeń charakteryzuje się brzydkim, często nieczytelnym charakterem pisma i do tego robi podczas pisania dużo błędów.
Dysgrafia – leczenie
Leczenie dysgrafii może być czasochłonne i wymagające zaangażowania, jednak przynosi często dość dobre rezultaty. Skupia się głównie na reedukacji pisma poprzez:
- ćwiczenia grafomotoryczne (poprawiające precyzję ruchów dłoni i palców);
- naukę właściwego chwytu narzędzia pisarskiego;
- trening płynnego pisania i budowania struktury wypowiedzi pisemnej;
- różnego rodzaju techniki relaksacyjne, jeśli pojawia się napięcie podczas pisania.
Spore znaczenie ma też terapia ręki, która często prowadzona jest przez terapeutę integracji sensorycznej (SI) lub rehabilitanta. Jeżeli natomiast dysgrafia wynika z problemów sensorycznych, terapia SI może być pomocna.
Polecane produkty:
![]() |
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szkolak-Stępień A., Trudności w uczeniu się – model diagnozowania dysleksji rozwojowej, Studia Edukacyjne, 49/2018.
- Emich-Wiidera E., Kazek B., Palicka I., Przybyla O., Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne. Podręcznik, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2024.