Zerwanie ACL (więzadła krzyżowego przedniego) to poważna kontuzja ortopedyczna dotycząca stawu kolanowego. Wiąże się z jego przednio-tylną niestabilnością, a co ciekawe, bardzo często po ustąpieniu stanu ostrego przebiega bezbólowo. Mimo tego taki uraz zawsze należy zaopatrzyć chirurgicznie, ponieważ w dłuższej perspektywie czasu może doprowadzić do uszkodzenia łąkotek, chrząstki stawowej lub innych struktur znajdujących się wewnątrz kolana. Omawiany problem widać dokładnie na rezonansie magnetycznym.
Zerwanie ACL – przyczyny
Zerwanie ACL najczęściej spowodowane jest ostrym urazem stawu, zwykle w trakcie uprawiania aktywności sportowych. Szczególnie niebezpieczny jest ruch nagłego zatrzymania z jednoczesną rotacją podudzia, a także mocne uderzenie w staw kolanowy od jego zewnętrznej części, co wywołuje powiększenie ruchu kolana ponad zakres fizjologiczny. Sportem szczególnego ryzyka przy zerwaniu ACL jest piłka nożna oraz koszykówka, ponieważ to właśnie tam zaobserwować można wspomniany mechanizm urazowy.
Zerwanie ACL – objawy
Jako że do zerwania więzadła krzyżowego przedniego najczęściej dochodzi w przebiegu urazu kolana, pojawia się stan ostry związany z silnym bólem stawu kolanowego, obrzękiem, zaczerwienieniem, wzrostem ciepłoty ciała tej okolicy oraz niestabilnością. Omawiane więzadło znajduje się w kolanie i łączy kość udową z kością piszczelową, stabilizując je przede wszystkim w płaszczyźnie strzałkowej (zobacz: płaszczyzny ciała). Jeśli dojdzie do jego zerwania, pojawią się objawy związane z wysiękiem i stanem zapalnym, które po pewnym czasie mogą jednak ustąpić. Niestabilność będzie zaś towarzyszyć pacjentowi już zawsze, ponieważ ACL nie ma tendencji do samoistnego zrastania się.
W przebiegu zerwania ACL bardzo często dochodzi jednocześnie do uszkodzenia łąkotek, czyli struktur odpowiadających za stabilność rotacyjną oraz za amortyzację stawu kolanowego. Jeśli tak się nie stanie, pojawiająca się niestabilność w związku z brakiem więzadła krzyżowego przedniego i tak na pewnym etapie życia doprowadzi do takiego uszkodzenia. To z kolei predysponuje do uszkodzeń chrząstki stawowej, co jest już znacznie trudniejsze w leczeniu. Dlatego też tak ważne jest wczesne podjęcie działań leczniczych w przypadku omawianej kontuzji.
Zobacz również: Leczenie chrząstki stawowej.
Diagnostyka zerwanego ACL
Zerwane więzadło krzyżowe przednie można z dużą dokładnością zaobserwować na rezonansie magnetycznym (MRI). Tak naprawdę po każdym urazie kolana rekomenduje się wykonanie badania obrazowego jakim jest MRI. Bardzo często lekarze zlecają RTG, który jest złotym standardem diagnostyki ewentualnych złamań kości, lecz nie ukaże aktualnego stanu ani więzadeł ani łąkotek. Na podstawie rezonansu magnetycznego można nie tylko ocenić sam fakt zerwania ACL, ale również przeanalizować inne poboczne uszkodzenia jeżeli miały miejsce. Ma to ogromny wpływ na planowanie działań leczniczych.
Na poniższym badaniu obrazowym (rezonans magnetyczny) możemy zobaczyć jak wygląda uszkodzenie ACL:
W gabinecie fizjoterapeuty lub ortopedy wykonać można również testy funkcjonalne, które często wskazują na zerwanie ACL. Mogą stanowić wskazanie do wykonania badań obrazowych lub zasugerować, że rzeczywiście w kolanie toczy się patologia. Takimi testami są między innymi:
Odnośnie łąkotek najczęściej wykonuje się:
Zobacz również: Testy na ACL.
Zerwanie ACL – leczenie
Jeśli doszło do częściowego naderwania włókien więzadła krzyżowego przedniego, u osób mniej aktywnych można rozważyć postępowanie zachowawcze, polegające głównie na usunięciu stanu ostrego (odpoczynek, elewacja kończyny, chłodzenie, ćwiczenia izometryczne). Jeśli jednak doszło do przerwania znacznych większości tych włókien lub do całkowitego zerwania ACL, rozważa się jego rekonstrukcję chirurgiczną. Tutaj pobiera się fragment innych tkanek (najczęściej mięśnia smukłego, mięśnia czworogłowego uda, więzadła rzepki lub innych), po czym z tak spreparowanego fragmentu odtwarza się więzadło krzyżowe przednie i przytwierdza do tkanki kostnej z obu stron. Następnie prowadzona jest rehabilitacja nawet przez okres 16 tygodni.
Zobacz również: Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL.
Pełen powrót do aktywności sportowej o charakterze dynamicznym (na przykład granie meczy w piłkę nożną) nie powinien nastąpić wcześniej niż przed upływem 12 miesięcy od dnia zabiegu. Wcześniejszy powrót wiąże się ze znacznie zwiększonym ryzykiem ponownego zerwania ACL. Wcześniej można jednak wracać do aktywności sportowej o charakterze siłowym oraz normalnego funkcjonowania.
Rehabilitacja po rekonstrukcji acl
Na poniższym materiale wideo można zobaczyć fragmenty procesu rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, realizowanej w Centrum Fizjoterapeuty. Przedstawione ujęcia pokazują wybrane techniki terapii manualnej stosowane na różnych etapach powrotu do pełnej sprawności, a także efekty uzyskane w ciągu trzech miesięcy od przeprowadzenia operacji po zerwaniu ACL. Należy pamiętać, że plan rehabilitacji zawsze powinien być dopasowany do indywidualnych potrzeb i postępów pacjenta.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Karbowski M., Głowacka-Mrotek I., Nowacka K., Hagner W., Usprawnianie pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):1540-1549.
- Maxey L., Magnusson J., Pooperacyjna rehabilitacja pacjentów ortopedycznych, Wydawnictwo DB Publishing, Warszawa 2018.
- Wiecheć M., Książek-Czekaj A., Kędziora P., Postępowanie fizjoterapeutyczne po rekonstrukcji ACL, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, 1/2014.
