Złamanie kości to stan, w którym ciągłość tkanki kostnej została przerwana w całości bądź jej części. Przyczyną złamań są urazy różnego typu (upadki, wypadki, kontuzje, uderzenia). Ryzyko złamań rośnie w przypadku osteoporozy, nowotworów kości, wieku podeszłego. Osoby uprawiające sporty ekstremalne również znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka.
Rodzaje złamań kości
Mechanizm złamania zależy od miejsca i kierunku przyłożenia siły urazowej. Biorąc to pod uwagę wyróżniono 2 podstawowe rodzaje złamań:
- na skutek mechanizmów bezpośrednich – gdy siła urazu działa bezpośrednio na kość;
- na skutek mechanizmów pośrednich – gdy siła urazu działa poprzez inną kość, staw, ścięgno itd.
W wyniku urazu bezpośredniego powstaje najczęściej złamanie poprzeczne, skośne lub z pośrednim odłamem w kształcie klina. Bardzo silne urazy bezpośrednie powodują zmiażdżenie lub rozwałkowanie kości. Natomiast w wyniku złamania pośredniego dochodzi do złamań z wygięcia, skręcenia, pociągnięcia oraz zgniecenia.
Poniżej przedstawiono różnego rodzaju podziały złamań, które znajdują zastosowanie w fizjologii, ortopedii i lecznictwie.
Zobacz również: Złamanie Collesa.
Ze względu na siłę uszkodzenia
Wyróżniamy złamania:
- złamanie całkowite – ciągłość kości została przerwana w całym przekroju;
- złamanie częściowe – kość nie została złamana w całym przekroju;
- złamanie proste – złamania kości długich gdzie nie zostały uszkodzone tkanki okoliczne.
Wyróżnia się złamania proste:
Ze względu na ilość i ustawienie odłamów
Złamania bez przemieszczenia to takie, gdy fragmenty kości zachowują oś, natomiast z przemieszczeniem – końce złamanej kości są przesunięte względem siebie.
Z kolei biorąc pod uwagę ustawienie odłamów względem siebie wyróżniono złamania:
- złamanie wieloodłamowe – złamanie kości na więcej niż 2 fragmenty;
- złamanie zamknięte – nie zostaje uszkodzona skóra przez fragmenty kostne;
- złamanie otwarte – złamany fragment kostny przerywa ciągłość skóry;
- złamanie zaklinowane – odłamy kostne zostają wbite „w siebie” (dotyczy kości długich);
- złamanie patologiczne – zachodzi w wyniku niewielkiego urazu bądź następuje bez uchwytnej przyczyny. Spowodowane jest to procesem chorobowym uogólnionym lub miejscowym (np. nowotwory, odwapnienie kości, zaniki kostne);
- złamanie awulsyjne – powstaje w wyniku oderwaniu kawałka kości będącego przyczepem ścięgna pociągającego mięśnia;
- złamanie zmęczeniowe – przyczyną uszkodzenia są przeciążenia kości wynikające z powtarzających się zbyt nasilonych wysiłków;
- złamanie typu zielonej gałązki – częściowe, zazwyczaj występuje u dzieci, w którym dochodzi do złamania okostnej w części, bądź nie dochodzi do przerwania jej ciągłości w ogóle (złamanie podokostnowe).
W zależności na przebieg szczeliny złamania podzielić można na:
- skośne;
- spiralne;
- poprzeczne;
- wieloodłamowe.
Zobacz również: Złamanie w obrębie miednicy.
Ze względu na mechanizm złamania
Wspomniano o nich wcześniej, dla przypomnienia, wyróżniamy złamania w efekcie:
- skręcenia – odłamy kości zrotowane są względem siebie;
- przesunięcia;
- oderwania (awulsyjne – opisane wyżej);
- niefizjologicznego zgięcia.
Objawy złamań kości
Złamaniom kości zazwyczaj towarzyszy ból, który nabiera na intensywności podczas próby poruszenia objętą złamaniem okolicą. Część ciała zazwyczaj jest zdeformowana, opuchnięta i często, z powodu krwotoku wewnętrznego, pojawiają się zmiany w kolorze takim jak zaczerwienienie, siność. Pojawia się tkliwość dotykowa w okolicy złamania oraz osłabienie kończyny objętej uszkodzeniem.
Złamanie kości – leczenie
Najważniejszym celem leczenia jest uzyskanie pełnego zrostu kostnego oraz przywrócenie funkcjonalności uszkodzonej okolicy ciała w możliwie największym stopniu.
Jeśli pojawia się zanik tętna na złamanej kończynie poniżej uszkodzenia, czujesz parestezje (drętwienie, mrowienie) bądź zauważyłeś zasinienie skóry poniżej złamania NIEZWŁOCZNIE UDAJ SIĘ DO LEKARZA!
Podstawowymi ogólnymi zaleceniami podczas leczenia złamań są:
- opanowanie krwotoku;
- unieruchomienie złamanej części (najczęściej opatrunek gipsowy);
- nastawienie przemieszczonych odłamów;
- suplementacja wapniem i białkiem;
- rehabilitacja po zdjęciu opatrunku gipsowego (przywrócenie siły mięśniowej, funkcjonalnego zakresu ruchu oraz likwidacja obrzęków).
Zobacz również: Etapy zrostu kości.
Profilaktyka
W przypadku uprawiania sportów ekstremalnych, należy używać odpowiednich ochraniaczy i zabezpieczeń. Osoby cierpiące na osteoporozę powinny unikać sytuacji o zwiększonym ryzyku upadku oraz zastosować specjalne środki bezpieczeństwa w domu (usunąć śliskie nawierzchnie, progi w drzwiach, dywaniki, zamontować poręcze oraz maty antypoślizgowe itp.). Dodatkowo należy maksymalnie minimalizować wszelkie czynniki ryzyka wypadków i urazów, jak np. należy zapisać pasy podczas jazdy samochodem.
Ważna jest również odpowiednia dieta bogata w wapń, białko czy witaminę D3, ponieważ te składniki pokarmowe wpływają na siłę i elastyczność tkanki kostnej.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Roczniak W., Babuśka-Roczniak M., Złamania patologiczne kości, Na ratunek, 1/2013.
- Dziak A., Podstawy ortopedii i traumatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
