Złamanie otwarte (łac. fractura aperta) to takiego rodzaju złamanie kości, które przebiega z przerwaniem ciągłości tkanki skórnej. W rezultacie odłam kostny przemieszcza się i wychodzi przez ranę na zewnątrz. Oznacza to, że przeważnie można zauważyć je gołym okiem. Taki uraz zawsze wymaga zaopatrzenia chirurgicznego i odpowiednio prowadzonej rehabilitacji ruchowej.
Złamanie otwarte – przyczyny
Aby doszło do złamania otwartego, zadziałać musi znaczna siła na daną kość. Jest ona na tyle duża, że najpierw powoduje złamanie kości, a następnie dodatkowo przemieszczenie odłamów kostnych. Jeden z odłamów kieruje się w stronę tkanki podskórnej i skóry, przebijając je i tym samym przechodząc na zewnątrz. Przyczyną złamania otwartego może być zarówno uraz pośredni (działa na kość siłą przeniesioną z innych tkanek), jak i uraz bezpośredni, przy czym drugi przypadek jest znacznie częstszy.
Do złamania otwartego może dojść w dowolnej sytuacji, która może mieć miejsce także przy złamaniu zamkniętym. Najczęściej są to:
- wypadki komunikacyjne;
- upadki z wysokości;
- uprawianie sportów ekstremalnych;
- nieprzestrzeganie zasad BHP w miejscu pracy.
Jak wygląda złamanie otwarte?
Złamanie otwarte bardzo łatwo rozpoznać, ponieważ obserwuje się uszkodzenie skóry (ranę) oraz wystający przez nie fragment kości. Zarys ciała w kontuzjowanym miejscu jest zniekształcony, czemu towarzyszą:
- bardzo silny, ostry ból;
- obrzęk pourazowy;
- wzrost ciepłoty ciała w miejscu kontuzji;
- zaczerwienienie;
- krwawienie z rany.
Ból nasila się podczas prób poruszania kończyną, w której doszło do złamania, a także podczas prób poruszania najbliższym stawem, jeśli złamanie nie ma miejsca w kończynie, lecz np. w obojczyku lub żebrze. Złamania otwarte są szczególnie groźne, ponieważ w ich przebiegu nierzadko dochodzi do powikłań w postaci uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych czy struktur nerwowych.
Klasyfikacja złamań otwartych
Stopnie złamań otwartych sklasyfikował Gustilo-Anderson, co jest wykorzystywane w medycynie do dnia dzisiejszego. Prezentują się one następująco:
- I – rana nie przekracza 1 cm, a podczas urazu przeważnie nie dochodzi do uszkodzenia głębokich tkanek miękkich;
- II – długość rany wynosi do 10 cm, czemu towarzyszy niewielkiego stopnia uszkodzenie głębokich tkanek miękkich;
- III A – długość rany przekracza 10 cm, czemu towarzyszy uszkodzenie głębokich tkanek miękkich. Mimo tego ranę można zaopatrzyć bez konieczności wykonywania plastyki skóry;
- III B – długość rany przekracza 10 cm, czemu towarzyszy uszkodzenie głębokich tkanek miękkich, złuszczenie okostnej oraz ubytki w tkankach miękkich;
- III C – w przebiegu złamania otwartego dochodzi do uszkodzenia głównego pęczka naczyniowego, czemu towarzyszą także dolegliwości ze stopnia III B. Do zaopatrzenia takiej rany niezbędna jest już plastyka skóry.
Identyfikując stopień złamania otwartego, można podjąć najlepszą decyzję odnośnie dalszego leczenia.
Złamanie otwarte – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc przy złamaniu otwartym polega głównie na zabezpieczeniu kończyny, aby nie doszło w niej do przypadkowego poruszenia, co mogłoby wywołać przesunięcie odłamów i dalsze uszkodzenia wewnętrzne. Najlepiej więc usztywnić ją (aby dwa sąsiednie stawy pozostały nieruchome) i owinąć delikatnie jałowym opatrunkiem. Teraz należy wezwać pomoc lub zawieźć poszkodowanego na szpitalny oddział ratunkowy.
Złamanie otwarte – leczenie
Leczenie złamania otwartego polega na przywróceniu ciągłości kości – oba odłamy powinny przylegać do siebie i stanowić swoje przedłużenie. Najczęściej jest to możliwe wyłącznie operacyjnie, przy czym nierzadko uzyskane efekty stabilizuje się odpowiednim zespoleniem. Następnie kończyna trafia w gips na około 3-6 tygodni, aby mogło dojść do wytworzenia się zrostu kostnego.
Zobacz również: Etapy zrostu kostnego.
Po tym czasie zdejmuje się gips, a pacjent powinien od razu trafić na rehabilitację. Tylko ona jest w stanie zagwarantować maksymalny możliwy powrót do sprawności, zmniejszyć ewentualne powikłania oraz przywrócić w stawach pełny zakres ruchomości w sposób bezpieczny dla pacjenta.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Miller M., Ortopedia Miller, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
- Koval K., Zuckerman J., Egol K., Kompendium leczenia złamań, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2012.
