Zerwanie więzadeł to jedna z najczęstszych kontuzji ortopedycznych, a zwykle dotyczy stawu skokowo-goleniowego lub stawu kolanowego. Może jednak lokalizować się przy dowolnym stawie w ciele człowieka. W zależności od miejsca oraz stopnia zaawansowania urazu można leczyć go zachowawczo za pomocą fizjoterapii bądź chirurgicznie.
Zerwanie więzadeł – przyczyny
Więzadła to mocne, elastyczne pasma tkanki łącznej, które łączą kości ze sobą w stawach, zapewniając ich stabilność i prawidłowe funkcjonowanie. Ich najważniejszą, podstawową rolą jest stabilizowanie stawów, ale również ograniczanie nadmiernych lub nieprawidłowych ruchów, co chroni przed urazami. Wyróżnia się różne rodzaje więzadeł, na przykład te wewnątrz i na zewnątrz torebki stawowej. Jeśli na dany staw zadziała odpowiednio duża siła rozciągająca, koślawiąca lub szpotawiąca może dojść do zerwania więzadła lub nawet kilku wiązadeł.
Zobacz również: Stopnie uszkodzenia więzadeł.
Najczęstszą przyczyną zerwania więzadeł jest więc uraz bezpośredni, na przykład upadek z wysokości, skręcenie stawu lub zwichnięcie stawu w związku z aktywnością sportową czy wypadek komunikacyjny. Szczególnym ryzykiem jest jednak wystąpienie gwałtownych ruchów skrętnych i zmiany kierunku, co jest częste w sportach takich jak piłka nożna, koszykówka czy narciarstwo. Ruchy te w wielu przypadkach prowadzą do zerwania lub naderwania więzadła, zwłaszcza podczas skrętu zgiętego stawu kolanowego. Przyczyną zerwania więzadeł stawu skokowego jest natomiast jego skręcenie inwersyjne.
Zerwanie więzadeł – objawy
Najczęstszym objawem zerwania wiązadeł jest niestabilność stawu, którego dotyczył uraz. Może się okazać, że ucieka on do przeprostu, co jest częste w przypadku stawu kolanowego lub do bocznie w płaszczyźnie czołowej, co jest częste w przypadku stopy.
Zobacz również: Płaszczyzny ciała.
Najczęściej zrywanymi więzadłami w ludzkim organizmie są:
- więzadło strzałkowo skokowe przednie (ATFL), więzadło skokowo-strzałkowe tylne (PTFL), więzadło piętowo-strzałkowe (CFL) – więzadła stabilizujące staw skokowo-goleniowy;
- więzadło krzyżowe przednie (ACL) – więzadło stabilizujące staw kolanowy w płaszczyźnie strzałkowej. Zapobiega wysuwaniu się kości piszczelowej ku przodowi.
Pozostałe, często zrywane więzadła to:
- PCL – więzadło krzyżowe tylne stabilizujące staw kolanowy w płaszczyźnie strzałkowej. Zapobiega cofaniu się kości piszczelowej ku tyłowi;
- MCL – więzadło poboczne przyśrodkowe, zapobiegające nadmiernemu szpotawieniu stawu kolanowego;
- MPFL – więzadło rzepkowo-udowe przyśrodkowe, utrzymujące rzepkę na centralnej pozycji oraz zapobiegające uciekaniu jej w stronę boczną;
- więzadła barkowo-obojczykowe, możliwe do uszkodzenia przy zwichnięciach stawu ramiennego oraz stawu barkowo-obojczykowego.
Przy zerwaniu więzadeł pojawia się również miejscowa tkliwość, ból, obrzęk, zaczerwienienie. Przy ostrych urazach, ból nasila się podczas prób wykonania ruchów w danym stawie, co wiąże się jeszcze z obecnością wspomnianego obrzęku i stanu zapalnego. Jednak w stanach przewlekłych, gdy stan ostry już ustąpi, bardzo często jedynym objawem pozostaje właśnie niestabilność stawu.
Diagnostyka zerwania więzadeł
Warto zaznaczyć, że badanie RTG jest nieskuteczne w diagnostyce problemów mięśniowo-więzadłowych. Pokazuje ono bowiem wyłącznie tkanki kostne, zaś tkanki miękkie (więzadła, ścięgna, mięśnie) pozostają niewidoczne.
Złotym standardem diagnostyki zerwania więzadeł jest rezonans magnetyczny (MRI), jednak równie dobrze w wielu przypadkach problem widać na obrazie USG. RTG wykonać można przy podejrzeniu złamań kości, aby diagnostyka była kompletna.
W gabinecie fizjoterapeuty podejrzenie zerwania więzadeł można postawić na podstawie odpowiednio dobranych testów funkcjonalnych. Przykładem jest test szuflady przedniej (stosowany przy urazach stawu kolanowego i podejrzeniu zerwania ACL), który możemy zobaczyć na poniższym nagraniu.
Zerwanie więzadeł – leczenie
Leczenie zerwania więzadeł uzależnione jest od wielu różnorodnych czynników. Może odbywać się zachowawczo lub operacyjnie. Leczenie zachowawcze dotyczy na przykład zerwania ATFL w stawie skokowym, ponieważ zgodnie z najnowszymi wytycznymi oraz rekomendacjami specjalistów funkcję tej struktury przejąć może okoliczna mięśniówka i dzięki starannie prowadzonej rehabilitacji pacjent wcale nie odczuwa braku tego więzadła. Może nawet wrócić do uprawiania sportów. Podobne postępowanie wybiera się często w przypadku izolowanego zerwania MCL w stawie kolanowym.
Natomiast przy zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego leczenie operacyjne jest złotym standardem, ponieważ niestabilność kolana wskutek braku ACL w dość krótkim czasie prowadzi do następczego uszkodzenia łąkotek, co jest już raczej pilnym wskazaniem do operacji. Podobnie w przypadku zerwania MPFL, jednorazowy epizod nie jest jeszcze wskazaniem do operacji. Jednak powtórne zwichnięcie rzepki powinno zakończyć się na stole operacyjnym. Odpowiednie postępowanie dobiera więc lekarz ortopeda po zapoznaniu się z danym przypadkiem oraz wynikami badań obrazowych.
Suplementacja
Choć suplementacja nie zastąpi leczenia ani fizjoterapii, może realnie wspomagać proces regeneracji tkanek po zerwaniu więzadeł. Szczególnie wartościowe są preparaty dostarczające składniki odżywcze, które organizm wykorzystuje do odbudowy uszkodzonych struktur. Na pierwszym miejscu warto wymienić kolagen, będący podstawowym budulcem więzadeł. Jego regularne przyjmowanie wspiera rekonwalescencję, zwłaszcza w okresie zwiększonego zapotrzebowania na substancje strukturalne.
Uzupełniająco dobrze sprawdza się kwas hialuronowy, który wpływa na elastyczność i nawodnienie tkanki łącznej, a także sprzyja sprawniejszej regeneracji. Warto pamiętać również o witaminie C, niezbędnej do syntezy kolagenu, oraz kwasach Omega 3 wykazujących działanie przeciwzapalne.
Odpowiednio dobrane, naturalne suplementy diety stanowią praktyczne wsparcie dla osób, które chcą przyspieszyć odbudowę tkanek i poprawić komfort funkcjonowania po urazie więzadeł.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gaździk T., Ortopedia i Traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Białoszewski D., Fizjoterapia w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
