Kwasy tłuszczowe omega 3 (wraz z omega 6) zalicza się do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) i należy je dostarczać wraz z pożywieniem. Ich spożycie jest bardzo ważne, poniewż niedobór w diecie może zwiększać ryzyko wielu chorób, w tym chorób sercowo-naczyniowych.
Omega 3
Kwasy tłuszczowe stanowią podstawowy materiał budulcowy organizmu ludzkiego, z którego czerpie on składniki strukturalne komórek, tkanek i narządów. Omega 3 bierze także udział w produkcji niektórych substancji biologicznie czynnych.
Do kwasów omega 3 zalicza się kwasy:
- alfa-linolenowy (ALA) – stanowi prekursor całej grupy kwasów tłuszczowych omega 3. Występuje pod postacią estru z gliceryną, a za jego główne źródła uznaje się tłuszcze roślinne;
- eikozapentaenowy (EPA) – niezbędny do przekazywania informacji między włóknami nerwowymi. W efekcie często stanowi składnik suplementów zwiększających koncentrację. Jego źródłem są przede wszystkim ryby morskie;
- dokozaheksaenowy (DHA) – wykazuje wszechstronne działanie na wiele układów organizmu. Jego źródłem są ryby.
Zapotrzebowanie organizmu
W diecie współczesnego człowieka tłuszcze dostarczają około 35-40% energii w całodobowej racji pokarmowej. Proporcja kwasów tłuszczowych omega 6 do omega 3 powinna wynosić od około 10:1 do 25:1.
Dzienne zapotrzebowanie na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe u osoby dorosłej wynosi nie mniej niż 8-12 g dziennie, co jest dodatkowo uzależnione od aktywności fizycznej danego osobnika.
Inne źródła podają, że należy spożyć minimum 1,5 g kwasów omega 3 dziennie. Ponadto należy pamiętać o odpowiednich proporcjach w stosunku do omega 6.
Źródła
Za główne źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych uznaje się ryby morskie oraz oleje roślinne, głównie:
- olej z Pachnotki zwyczajnej;
- olej rzepakowy;
- olej lniany;
- olej z orzechów włoskich.
Ponadto spore ilości znajdują się w siemieniu lnianym, algach (np. Spirulina) i owocach morza. Poziom EPA i DHA oraz ich wzajemne proporcje w rybim tłuszczu zależą od gatunku i stanu fizjologicznego ryb, pory roku, a także akwenu połowu. Przykładowo, ryby z zimnych mórz północnych zawierają więcej EPA, natomiast ryby z mórz południowych więcej DHA. Nieco mniejsze ilości można znaleźć w liściastych warzywach zielonych.
W związku z tym, że ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie syntezować tej substancji, należy dostarczać ją wraz z pożywieniem lub zdecydować się na suplementację.
Działanie omega 3
Głównym i najbardziej znanym działaniem NNKT jest korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. W licznych badaniach wykazano, że kwasy tłuszczowe omega 3 działają antyarytmicznie, ponieważ zmieniają funkcję elektrofizjologiczną poprzez obniżenie wrażliwości komórek na fibrylację. Ponadto podwyższają produkcję tlenku azotu, tłumią działanie prostanoidów zwężających naczynia, obniżają noradrenalinę i podwyższają przepuszczalność błon komórkowych. Wszystko to powoduje, że omega 3 wpływa korzystnie na utrzymanie prawidłowego poziomu ciśnienia krwi.
Pozostałe działania obejmują:
- redukcję stężenia triacylogliceroli w osoczu krwi;
- działanie przeciwzakrzepowe;
- hamowanie rozwoju niektórych chorób, w tym choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 2;
- przeciwdziałanie otyłości poprzez hamowanie lipogenezy;
- działanie przeciwdepresyjne;
- działanie przeciwzapalne;
- ochronę układu immunologicznego i zmniejszanie ryzyka rozwoju raka piersi.
Oprócz korzystnego działania na zdrowie zauważa się bardzo dobry wpływ kwasów tego rodzaju kwasów na urodę. Wpływają one bowiem korzystnie na stan skóry oraz wspomagają leczenie jej dolegliwości. Dlatego pokarm bogaty w tę substancję powinien znajdować się w diecie osób z wszelkimi schorzeniami dermatologicznymi, np. z atopowym zapaleniem skóry.
Niedobór
Należy wiedzieć, że niedobór omega 3 (głównie DHA) u niemowląt przyczynia się między innymi do obniżenia ostrości wzroku i zdolności uczenia się w późniejszym wieku. W ekstremalnych przypadkach może dojść do zaburzenia procesu mielinizacji komórek nerwowych, co sprzyja powstawaniu niektórych niedorozwojów umysłowych. W przypadku kobiet w ciąży, niedobór powoduje skrócenie trwania ciąży i niską masę urodzeniową dziecka.
Polecane produkty:
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
- Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność, Nauka, Technologia, Jakość, 6/2011.
- Sicińska P., Pytel E., Kurowska J., Koter-Michalak M., Suplementacja kwasami omega w różnych chorobach, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
- Kłosiewicz-Latoszek L., Znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3 w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, Żywienie człowieka i metabolizm, 2/2002.