Zwichnięcie stawu to poważna kontuzja ortopedyczna, podczas której dochodzi do utraty prawidłowego położenia składowych stawu względem siebie. Innymi słowy, poszczególne elementy stawowe tracą ze sobą kontakt. Każde zwichnięcie stawu wymaga jego repozycji oraz późniejszej rehabilitacji.
Zwichnięcie stawu – czym jest?
Zgodnie z definicją, mianem zwichnięcia określa się całkowite lub częściowe przemieszczenie powierzchni stawowych względem siebie, czego elementem jest rozerwanie struktur odpowiadających za stabilizację stawu (głównie okoliczne więzadła i torebka stawowa). Zwichnięcie stawu może być:
- całkowite – powierzchnie stawowe nie kontaktują się ze sobą, ponieważ doszło do ich znacznego przesunięcia się względem siebie;
- niezupełne – tzw. podwichnięcie, powierzchnie stawowe przesunęły się względem siebie, jednak wciąż pozostają w kontakcie.
Podczas zwichnięcia obserwuje się rozciągnięcie i następcze uszkodzenie torebki stawowej. Jeśli uraz jest duży, uszkodzeniu ulegają również okoliczne naczynia krwionośne i nerwy, co pogarsza rokowania pacjenta i wydłuża rehabilitację. Zwichnięcia często prowadzą do utworzenia się blizn torebki stawowej i otaczających więzadeł, powodując ich trwałe osłabienie.
Zwichnięcie stawu – przyczyny
Przyczyną zwichnięcia stawu jest duża siła działająca na niego. Może to być nagłe i intensywne uderzenie, upadek z wysokości czy wypadek komunikacyjny. Przykładowo jeśli stopa zostanie ułożona na podłożu boczną krawędzią, a następnie dojdzie do jej silnego obciążenia, mimo aparatu stabilizującego może dojść do zwichnięcia stawu skokowo-goleniowego. Podobnie upadek z wysokości na wyprostowaną kończynę górną może spowodować zwichnięcie nadgarstka lub nawet zwichnięcie barku. Nie należy mylić zwichnięcia stawu ze skręceniem stawu, ponieważ przy skręceniu nie dochodzi do utraty styczności między powierzchniami stawowymi – działająca siła podczas upadku jest więc na ogół mniejsza.
Objawy zwichnięcia stawu
Charakterystyczne objawy wskazujące na zwichnięcie stawu to:
- silny ból spoczynkowy i podczas prób poruszania stawem;
- wymuszone ustawienie kończyny i zniekształcenie zarysów stawu;
- sprężysty opór przy próbie uruchomienia stawu;
- brak tętna lub ochłodzenie dystalnych od uszkodzenia części ciała – jeśli dojdzie do uszkodzenia naczyń krwionośnych;
- zaczerwienienie skóry i obrzęk nad uszkodzonym stawem;
- zaburzenia czucia i porażenie ruchowe – jeśli dojdzie do uszkodzenia nerwów.
Zniekształcenie stawu jest tak charakterystyczne przy zwichnięciach, że trudno jest pomylić tę kontuzję z inną. Warto jednak wykonać szczegółowe badania, ponieważ zwichnięciom często towarzyszy złamanie kości.
Diagnostyka zwichnięcia stawu
Jako że zwichnięcie stawu dotyczy w dużej mierze tkanek miękkich stabilizujących dany staw, złotym standardem diagnostycznym jest tomografia komputerowa oraz USG. Uzupełniająco, wykonać można RTG, aby dokładnie uwidocznić położenie powierzchni stawowych i zobrazować ewentualne złamania towarzyszące kontuzji.
Zwichnięcie stawu – leczenie
Pierwsza pomoc w zwichnięciu stawu, podobnie jak w skręceniach, to unieruchomienie kończyny i zimne okłady z lodu celem zmniejszenia bólu i obrzęku. W tym czasie należy zadzwonić po pogotowie ratunkowe lub udać się na szpitalny oddział ratunkowy, ponieważ zwichnięcie bezwzględnie i jak najszybciej powinien nastawić lekarz, manipulując kończyną tak, aby odtworzyć w odwrotnej kolejności mechanizm urazu. Duże stawy (np. staw kolanowy) wymagają nastawienia w znieczuleniu ogólnym, natomiast małe (np. stawy palców) w znieczuleniu miejscowym. Po nastawieniu unieruchamia się staw w opatrunku gipsowym, aby stworzyć odpowiednie warunki do regeneracji. Konieczna może okazać się operacja zszycia całkowicie przerwanych więzadeł.
Unieruchomienie zdejmuje się średnio po 3-4 tygodniach i od razu kieruje się pacjenta na rehabilitację. Początkowo kluczowa jest terapia manualna (m.in. mobilizacje stawowe, masaż funkcyjny), aby rozciągnąć torebkę stawową i pozbyć się jej przykurczu spowodowanego unieruchomieniem oraz urazem. Dąży się również do zniesienia sztywności stawu i przywrócenia jego pełnej ruchomości. Drugim ważnym elementem rehabilitacji są ćwiczenia dobrane indywidualnie do etapu rekonwalescencji. Począwszy od ćwiczeń czynno-biernych i PIR, kończąc na ćwiczeniach dynamicznych.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Dutton M., Ortopedia Duttona, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Dziak A., Tylman D., Traumatologia narządu ruchu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
