Znieczulenie miejscowe to popularna, często stosowana metoda blokowania receptorów bólowych. Jej celem jest wyłączenie czucia z określonej, często niewielkiej powierzchni ciała. Znacznie podnosi komfort pacjenta podczas zabiegów, ponieważ nie czuje on bólu. Znieczulenie miejscowe jest całkowicie odwracalne, ustępuje po pewnym czasie i nie powoduje skutków ubocznych.
Jak działa znieczulenie miejscowe?
Preparaty znieczulające miejscowo wykazują działanie wybiórcze, poprzez porażanie zakończenia i włókna nerwów czuciowych. W efekcie blokują odbieranie i przekaźnictwo bodźców bólowych. Działają w miejscu podania, ograniczając tym samym regionalnie przewodzenie impulsów dośrodkowych. Jednocześnie stanowią przeciwieństwo leków przeciwbólowych, które oddziałują na określone struktury ośrodkowego układu nerwowego. Oprócz blokady przewodzenia impulsów elektrycznych przez błonę komórkową komórek nerwowych i mięśniowych mogą również:
- hamować różne receptory;
- zwiększać uwalnianie glutaminianu;
- obniżać aktywność pewnych wewnątrzkomórkowych szlaków przekazu sygnału.
Ich działanie jest odwracalne, a czas trwania znieczulenia zróżnicowany. Ponadto zależy od właściwości związku, jego parametrów farmakokinetycznych (szybkości wchłaniania, metabolizmu i eliminacji). Środki znieczulające miejscowo podane do przestrzeni zewnątrzoponowej lub podpajęczynówkowej powodują znieczulenie konkretnej okolicy ciała, wynikającej z obszaru unerwienia.
Zobacz również: Mechanizm powstawania bólu.
Sposoby podania
Znieczulenie miejscowe dostępne jest w kilku rodzajach. Wyróżniamy znieczulenie miejscowe:
- powierzchniowe;
- podpajęczynówkowe;
- zewnątrzoponowe;
- odcinkowe żylne;
- jako blokada nerwów.
Może być więc podawane dożylnie, do rdzenia kręgowego lub stosowane jako żel na powierzchnię skóry. Konkretny rodzaj znieczulenia miejscowego wybierany jest w zależności od wieku pacjenta i zabiegu, który go czeka. Należy mieć na uwadze, że znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe może wykonać jedynie lekarz anestezjolog, natomiast pozostałe rodzaje – każdy lekarz.
Środki znieczulające miejscowo
Warto znać chociaż z nazwy wybrane, często stosowane w medycynie środki służące do znieczulenia miejscowego. Są to między innymi:
- lidokaina, prilokaina, artikaina – jako pochodne N-alkilooksyksylidyny;
- izobukaina, piperokaina – jako estry aminoalkilowe kwasu benzoesowego;
- amylokaina, prokaina, tetrakaina – jako estry alkilowe i alkiloaminowe kwasu p-aminobenzoesowego.
Prawie wszystkie środki miejscowo znieczulające zbudowane są z lipofilnej reszty aromatycznej oraz komponenty hydrofilnej, stanowionej przez drugo- lub trzeciorzędową aminę, połączonych łańcuchem środkowym. Do znieczulenia powierzchownego używane są prylokaina, benzokaina i lidokaina. Preparaty, które można otrzymać na rynku są najczęściej mieszaniną dwóch i więcej środków. Nie zawierają one substancji obkurczających naczynia, gdyż ich dodatek uniemożliwiłby wchłanianie środka z błony śluzowej. Ze względu na możliwość precyzyjnej aplikacji i większej kontroli preferuje się żele. Stosowanie aerozolu wiąże się bowiem z ryzykiem rozpylania na większą powierzchnię. Jeśli lekarz posiada w użytku aerozol, najlepiej zaaplikować go z użyciem wacika.
Kiedy wykonuje się znieczulenie miejscowe?
Zastosowanie znieczulenia miejscowego jest bardzo obszerne. Najczęściej jest ono elementem:
- ekstrakcji zęba, zabiegów chirurgicznych w obrębie jamy ustnej;
- tatuowania wyjątkowo wrażliwych miejsc;
- gastroskopii i kolonoskopii;
- szycia ran i większych uszkodzeń skóry;
- artroskopii stawu kolanowego;
- operacji ginekologicznych;
- porodów poprzez cięcie cesarskie.
Znieczulenie miejscowe jest proste i bezpieczne, dlatego praktycznie nie wiąże się z ryzykiem powikłań. Jeśli jednak się pojawią, zwykle są niegroźne i szybko mijają. Najczęściej są to:
- spadek ciśnienia tętniczego;
- metaliczny posmak w ustach;
- zawroty głowy;
- szumy uszne.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadkach, gdy pacjent jest uczulony na podany środek znieczulający. Wówczas może skończyć się to wstrząsem anafilaktycznym, a nawet śmiercią.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Makuła M., Szkutnik-Fiedler D., Środki znieczulające miejscowo, Farmacja Współczesna, 11/2018.
- Kołakowska A., Pigan A., Znieczulenie miejscowe u pacjentów w wieku rozwojowym, Nowa Stomatologia, 4/2019.
- Chambers D., Huang C., Matthews G., Podstawy fizjologii dla anestezjologów, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2017.
