Gospodarka wapniowo-fosforanowa stanowi złożony proces polegający na regulacji stężenia wapnia i fosforanów w organizmie, co jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania praktycznie wszystkich układów i narządów ustroju. Można wspierać ją dietą, zdrowym trybem życia oraz suplementami diety. Jeśli jednak zajdzie taka konieczność, lekarz w warunkach szpitalnych może uzupełnić te składniki poprzez podaż dożylną (kroplówka).
Gospodarka wapniowo-fosforanowa
Gospodarka wapniowo-fosforanowa podlega złożonej regulacji, w której uczestniczą zarówno hormony kalciotropowe, jak i inne mediatory bezpośrednio lub pośrednio wpływające na metabolizm tkanki kostnej i stan gospodarki kwasowo-zasadowej. Do grona hormonów kalciotropowych zalicza się: PTH, kalcytoninę, 25 (OH) D3 i wiele innych. Udowodniono, że mianem gospodarki wapniowo-fosforanowej nazywa się złożony system regulacji poziomu wapnia (Ca²⁺) i fosforu (PO₄³⁻). Dlatego z całą pewnością należy dodatkowo omówić te dwa składniki.
Zobacz również: Gospodarka kwasowo-zasadowa.
Wapń
Wapń jest składnikiem mineralnym odgrywającym niezmiernie ważną rolę w metabolizmie organizmu. Jest pierwiastkiem uczestniczącym w niemal wszystkich procesach elektrofizjologicznych oraz w wielu procesach enzymatycznych. Jest regulatorem przepuszczalności błon komórkowych i kofaktorem w układzie krzepnięcia krwi. Odpowiada za prawidłową budowę kości i zębów, skurcze mięśni, przewodnictwo nerwowe. Wchłanianie wapnia i fosforu w przewodzie pokarmowym odbywa się głównie w jelicie cienkim i jest sumą dwóch procesów: transportu aktywnego wbrew gradientowi stężeń oraz transportu biernego zależnego od stężeń jonów w świetle jelita. Zdecydowanie bardziej efektywny, czynny proces wchłaniania wapnia odbywa się dwunastnicy i w bliższej części jelita cienkiego.
Fosfor
Fosfor w połączeniu z tłuszczami tworzy fosfolipidy, które stanowią integralny składnik błon komórkowych. Jest on ważnym składnikiem związków wysokoenergetycznych, które magazynują, a następnie dostarczają znaczne ilości energii w organizmie. Homeostaza wapnia i fosforu jest ze sobą ściśle powiązana, stąd metabolizm tych pierwiastków określa się wspólnym mianem gospodarki wapniowo-fosforanowej. Obydwa pierwiastki wspólnie budują kości i zęby, zaś fosfor dodatkowo uczestniczy w produkcji ATP oraz wspiera liczne funkcje enzymatyczne.
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej można wykryć i monitorować za pomocą zestawu badań laboratoryjnych, które analizują poziom wapnia, fosforu oraz hormonów regulujących ich równowagę. Rekomenduje się więc z reguły wykonanie następujących badań:
- wapń całkowity i zjonizowany;
- fosfor nieorganiczny;
- albuminy;
- kreatynina;
- ogólne badanie moczu;
- ocena poziomu witaminy D3, parathormonu, kalcytoniny.
Rzadziej diagnostykę poszerza się o densytometrię.
Najczęstszymi problemami związanymi z gospodarką wapniowo-fosforanową są:
- hipokalcemia (niedobór wapnia): manifestuje się objawami takimi jak tężyczka, skurcze mięśni, zaburzenia rytmu serca;
- hiperkalcemia (nadmiar wapnia): objawia się osłabieniem, kamicą nerkową, zaburzeniami neurologicznymi;
- hipofosfatemia (niedobór fosforu): w jej przebiegu pojawiają się osłabienie, bóle kości, zaburzenia świadomości;
- hiperfosfatemia (nadmiar fosforu): pojawia się ryzyko zwapnień w tkankach, a także różnorodne problemy nerkowe.
Wszystkie te stany wymagają leczenia, zwłaszcza jeśli są już objawowe. W pierwszej kolejności dąży się do usunięcia ich przyczyn, np. za pomocą farmakoterapii. Później zaś wdraża się suplementację oraz uzupełnianie poziomu poszczególnych elektrolitów, w tym także za pomocą kroplówki.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Dziechciarz P., Gospodarka wapniowo-fosforanowa i densytometryczna ocena układu kostnego u młodych dorosłych z celiakią, Warszawa 1999.
- Kołłątaj W., Szewczyk L., Gospodarka wapniowa. Regulacja gospodarki wapniowej, Endokrynologia Pediatryczna, 5/2006.
