Fosfolipidy to estry gliceryny, w której dwie grupy alkoholowe zostały zestryfikowane kwasami tłuszczowymi, zaś trzecia kwasem fosforowym połączonym estrowo z zasadą organiczną.
Fosfolipidy – charakterystyka
Cząsteczki fosfolipidów są amfifilowe: reszty kwasów tłuszczowych mają charakter hydrofobowy, natomiast kwas fosforowy i alkohol mają właściwości hydrofilowe. Wyróżni się 2 podstawowe grupy fosfolipidow:
- fosfoglicerydy – lecytyny i cefaliny;
- sfingolipidy.
Dodatkowo w ich skład wchodzą zasady organiczne, takie jak cholina czy etanoloamina. Zawierają one azot. Większość fosfolipidów zbudowana jest z dwóch łańcuchów, z czego jeden jest zazwyczaj łańcuchem kwasu nasyconego, zaś drugi jest łańcuchem kwasu nienasyconego.
Fosfolipidy w pożywieniu
Fosfolipidy występujące w organizmie mogą ulegać bezpośredniemu wchłanianiu z pokarmów, mogą jednak również powstawać z odpowiednich prekursorów. Do niezwykle cennych fosfolipidów znajdujących się w pożywieniu zaliczamy kwasy tłuszczowe omega-3 oraz kwasy tłuszczowe omega-6. Uważa się, że związki te są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich układów organizmu.
Duże ilości korzystnych fosfolipidów można odnaleźć w produktach spożywczych takich jak:
- orzechy;
- oleje roślinne;
- tłuste ryby morskie;
- nasiona;
- żółtka jaj.
Wpływ na zdrowie
W pierwszej kolejności należy omówić korzystny wpływ fosfolipidów na integralność i czynność błon komórkowych. Pod ich wpływem zwiększa się płynność i przepuszczalność tych błon. Jednocześnie fosfolipidy wykazują słabe powinowactwo do cząsteczek cholesterolu, co utrudnia powstawanie tak zwanych tratw lipidowych. W przypadku komórek układu nerwowego fosfolipidy warunkują zachowanie płynności i elastyczności ich błon komórkowych. Wpływ na błony komórkowe jest niezwykle ważny, ponieważ ich duża sprawność umożliwia transport cennych składników odżywczych i metabolitów.
Ponadto fosfolipidy:
- pełnią istotną rolę w sygnalizacji komórkowej, gdyż wiążą białka regulatorowe i receptory czynników wzrostu;
- obniżają ryzyko rozwoju licznych chorób, w tym nowotworowych, neurodegeneracyjnych oraz układu sercowo-naczyniowego;
- hamują proliferację komórek i indukcję apoptozy;
- biorą udział w syntezie białka;
- dostarczają energii pod postacią ATP niezbędnej do przeprowadzenia wielu ważnych procesów;
- zwiększają koncentrację i wydolność organizmu;
- wpływają korzystnie na samopoczucie;
- działają przeciwzapalnie i cytoprotekcyjnie.
Jednocześnie fosfolipidy wykazują bardzo silne właściwości przeciwutleniające – zwłaszcza fosfolipidy zawierające w środkowej części cząsteczki pierścień furanowy. Pierścień ten warunkuje działanie antyoksydacyjne omawianych związków, ponieważ chroni frakcję LDL cholesterolu przed utlenianiem.
Fosfolipidy – zastosowanie w kosmetologii
Fosfolipidy to naturalne składniki błon komórkowych ludzi, w związku z czym już od dawna zainteresowano się tymi związkami w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystywanie olejów roślinnych bogatych w fosfolipidy jako składniki kosmetyków powoduje utworzenie na skórze filtru. Chroni on ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, głównie promieniowaniem słonecznym. Penetrując naskórek, cząsteczki omawianego związku wbudowują się w błony okrywające jego komórki. Dzięki temu umożliwiają innym składnikom aktywnym przenikanie przez warstwę rogową, nadając skórze elastyczność i miękkość. Stosuje się je przeważnie w kremach, maskach i innych kosmetykach dla osób dojrzałych, a także w preparatach oczyszczających – szczególnie do usuwania trwałego makijażu wodoodpornego.
Bibliografia
- Ambroziak A., Cichosz G., Fosfolipidy mleka jako nutraceutyk, Polski Merkuriusz Lekarski, 62/2013.
- Parchem K., Bartoszek A., Fosfolipidy oraz produkty ich hydrolizy jako żywieniowe czynniki prewencyjne w chorobach cywilizacyjnych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70/2016.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
