Wyczerpanie organizmu to stan, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi energetycznej i funkcjonalnej ciała oraz układu nerwowego. Najczęściej rozwija się w wyniku długotrwałego stresu, niewystarczającej regeneracji, przeciążenia fizycznego lub psychicznego, a także niedoborów niezbędnych składników odżywczych. Objawia się utrzymującym się zmęczeniem, spadkiem wydolności fizycznej i psychicznej, trudnościami z koncentracją, drażliwością oraz obniżeniem odporności. Nieleczone wyczerpanie organizmu może prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych, w tym zaburzeń pracy układu nerwowego, układu hormonalnego i układu sercowo-naczyniowego. Dlatego kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie objawów oraz wdrożenie działań wspierających regenerację organizmu poprzez odpoczynek, prawidłowe odżywianie i właściwą suplementację.
Wyczerpanie organizmu
Zmęczenie organizmu definiuje się jako przytłaczające wrażenie osłabienia, braku sił i energii, a często jako uczucie całkowitego braku motywacji do dalszego działania. Stanowi podstawową prawidłowość fizjologiczną organizmu i jest sygnałem od ustroju o potrzebie wypoczynku. Jeśli zmęczenie utrzymuje się pomimo występujących objawów (człowiek bierze na siebie więcej obowiązków, kontynuuje aktywność fizyczną, żyje w pośpiechu) dochodzi do wyczerpania organizmu.
Innymi słowy, jest to stan przewlekły, w przebiegu którego organizm nie zdąża się regenerować, mimo odpoczynku. Trwa dłużej (dni, tygodnie, miesiące), a odpoczynek niestety nie przynosi już poprawy. Pojawiają się:
- drażliwość;
- problemy z koncentracją;
- spadek odporności;
- zaburzenia snu;
- bóle głowy;
- bóle mięśni;
- uczucie „pustki energetycznej”.
Stan ten może prowadzić do przetrenowania, wypalenia zawodowego lub zaburzeń w gospodarce hormonalnej. Jest też jednym z czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych XXI wieku, do których zaliczamy choroby nowotworowe, schorzenia neurodegeneracyjne, zaburzenia trawienia o przewlekłym przebiegu oraz wiele innych.
Można więc podsumować, że wyczerpanie organizmu to nie jest zwykłe zmęczenie po intensywnym dniu. Jest to sygnał alarmowy, że organizm przez dłuższy czas był przeciążony i nie miał szansy na pełną regenerację. Może dotyczyć zarówno ciała, jak i psychiki, a jego konsekwencje są odczuwalne na wielu poziomach (fizycznym, emocjonalnym i poznawczym).
Wyczerpanie organizmu – przyczyny
Do wyczerpania organizmu najczęściej dochodzi w momencie permanentnego bagatelizowania i ignorowania klasycznego zmęczenia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. W szczególności, jeśli na danego człowieka jednocześnie oddziałują silne i przewlekłe czynniki takie jak długotrwały stres, brak snu lub niska jego jakość oraz nieregularna, nieodpowiednia, niezdrowa dieta. Czynnikami ryzyka zwiększającymi wyczerpanie i mogącymi je aktywować są również:
- brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia;
- przeciążenia obowiązkami (domowymi, zawodowymi, rodzinnymi);
- problemy emocjonalne (trauma, wypalenie zawodowe, żałoba, zespół stresu pourazowego i wiele innych).
Konsekwencje wyczerpania organizmu
Przy wyczerpaniu organizmu konsekwencje są znacznie poważniejsze, niż przy zwykłym zmęczeniu. Poza dolegliwościami wspomnianymi powyżej może dojść do zaburzeń w sferze psychicznej i emocjonalnej, co przejawia się przede wszystkim poczuciem bezsensu, całkowitą utratą motywacji do działania, niską samooceną, spadkiem pewności siebie, emocjonalną oziębłością. W skrajnych przypadkach przewlekłego i bagatelizowanego wyczerpania organizmu może dojść nawet do rozwoju depresji, niekiedy z myślami samobójczymi. Nie tylko psychika i emocje podlegają upośledzeniu przy wyczerpaniu organizmu. Rzutuje ono również na zdrowie fizyczne.
Dochodzi do spadku zdolności perystaltycznych jelit i zaburzeń trawiennych, co z kolei ogranicza wchłanianie cennych związków aktywnych (witamin, minerałów i innych). Może dojść do niedoborów pokarmowych, anemii, spadku odżywienia tkanek i ważnych narządów wewnętrznych. Przy wyczerpaniu charakterystyczny jest spadek odporności: częste infekcje, gorsze ich przechodzenie, zwiększone ryzyko chorób autoimmunologicznych, wolniejsze gojenie się ran. Pojawia się uczucie „mgły mózgowej”, a więc trudność w jasnym i logicznym myśleniu.
Sposoby na wyczerpanie organizmu
Najlepsze sposoby i metody, które obowiązkowo należy wdrożyć do swojej codzienności przy wyczerpaniu organizmu to:
- sen i regeneracja – optymalnie 7-8 godzin snu, najlepiej o stałej porze;
- energetyzująca, zdrowa dieta – bogata w żelazo, witaminę C, witaminę D, kwasy tłuszczowe Omega 3;
- systematyczny, umiarkowany ruch i aktywność fizyczna – nawet codzienny, 30-minutowy spacer może znacząco poprawić samopoczucie i stan zdrowia;
- ziołolecznictwo – żeń-szeń, miłorząb japoński, ashwagandha;
- czas na relaks i techniki odprężające;
- ograniczanie stresu.
Zobacz również: Ćwiczenia relaksacyjne.
Jednocześnie warto wykonać podstawowe badania krwi (morfologia, hormony stresu, hormony płciowe, hormony tarczycy, panel wątrobowy i inne, dobrane przez lekarza parametry), aby wykluczyć chorobowe przyczyny wyczerpania. Jeśli to konieczne, warto też szukać wsparcia psychiatrycznego lub psychoterapeutycznego.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szeligowska E., Hanna R., Kowalewska B., i inni, Problem zmęczenia, zaburzeń snu i złego samopoczucia emocjonalnego u pacjentów onkologicznych.
- Maciejczyk M., Zmęczenie: przyczyny, objawy, zapobieganie, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 26, 18-27.
- Urbańska J., Zmęczenie życiem codziennym, Poznań 2010.
