Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z negatywnymi skutkami życia w wysoko rozwiniętej cywilizacji. Mianem tym określa się choroby i dolegliwości występujące szczególnie często w krajach wysoko rozwiniętych. Ich przyczyną jest w największym stopniu styl życia.
Przyczyny chorób cywilizacyjnych
Choroby cywilizacyjne występują zwłaszcza na terenach krajów wysoko rozwiniętych, ponieważ styl życia mieszkańców takich krajów zazwyczaj pozostawia wiele do życzenia. Na rozwój chorób z tej grupy wpływ mają:
- niska aktywność ruchowa, siedzący tryb życia – zarówno w pracy, jak i po jej zakończeniu (w czasie wolnym wiele osób preferuje odpoczynek bierny, w tym oglądanie telewizji, korzystanie z komputera czy po prostu leżenie);
- niezdrowe odżywianie się, co skupia się głównie na zbyt dużej dziennej podaży cukrów prostych i tłuszczy, kosztem witamin, białek, minerałów oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych;
- zbyt szybkie tempo życia, co wywołuje stres i presję;
- zbyt mała ilość snu;
- zanieczyszczenia środowiska (powietrza, gleb, wód);
- promieniowanie słoneczne, na które wiele osób naraża się bez odpowiedniej ochrony skóry czy głowy;
- nadmierny hałas w najbliższym otoczeniu.
Jak zatem widać, większość mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych naraża się przynajmniej na część wymienionych wyżej czynników. Ich rezultatem jest między innymi powstawanie w organizmie człowieka stresu oksydacyjnego, czym określa się nadmierną ilość wolnych rodników tlenowych. Związki te przyczyniają się do rozwoju chorób cywilizacyjnych i przyspieszają starzenie się organizmu.
Spory wpływ na powstawanie chorób tej grupy jest niezdrowa dieta i mała aktywność fizyczna. To powoduje początkowo nadwagę, a później otyłość. Rezultatem otyłości jest nadmiar tkanki tłuszczowej, zwiększone stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi, zaburzenia gospodarki hormonalnej i inne wieloukładowe problemy. Znacznie zwiększa to ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza układu sercowo-naczyniowego. Warto wspomnieć, że siedzący tryb życia powoduje liczne wady postawy, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Przybierana pozycja podczas siedzenia rzadko jest bowiem prawidłowa.
Rodzaje chorób cywilizacyjnych
Choroby cywilizacyjne mogą dotyczyć każdego układu ludzkiego ustroju. Mogą to być:
- nadwaga, otyłość, zespół metaboliczny;
- choroby układu krążenia – udar mózgu, tętniak, miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, zawał serca;
- nowotwory;
- cukrzyca, insulinooporność;
- choroby układu pokarmowego – przewlekłe zaparcia, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejąca choroba jelita grubego, zespół nieszczelnego jelita, zespół jelita drażliwego, wrzody żołądka;
- próchnica zębów;
- skolioza, płaskostopie;
- różnego rodzaju nadwrażliwości pokarmowe i alergie;
- zaburzenia psychiczne – anoreksja, depresja, bulimia, alkoholizm;
- choroby układu oddechowego, wynikające głównie z palenia papierosów i narażenia biernego na dym tytoniowy czy spaliny – astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozedma płuc, rak przełyku;
- choroby autoimmunologiczne.
Wszystkie powyższe choroby uznano za cywilizacyjne. Schorzeń w omawianej grupie jest znacznie więcej, należą tu wszystkie dolegliwości wynikające z trybu życia w krajach wysoko rozwiniętych. Oczywiście miejsce zamieszkania nie przesądza o wystąpieniu poszczególnych chorób. Dodatkowo duże znaczenie w ich prewencji ma styl życia.
Choroby cywilizacyjne – jak zapobiegać?
W pierwszej kolejności należy skupić się na 2 najważniejszych czynnikach – zdrowej diecie i regularnej aktywności fizycznej. Codzienna dieta powinna być zbilansowana i dostosowana do potrzeb. Ważne, aby posiłki były spożywane regularnie (niezależnie czy będzie ich 3 czy 5) i dostarczały przy tym odpowiedniej ilości białka, węglowodanów oraz tłuszczy. Podaż tłuszczy powinna obejmować w większości niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe znajdujące się w olejach roślinnych, morskich rybach, owocach morza, nasionach czy ziarnach. Warto unikać słodyczy, wysoko przetworzonej żywności, konserwantów oraz fast-foodów. Oczywiście spożycie ich raz na jakiś czas nie wpłynie negatywnie na zdrowie. Niebezpieczna staje się regularność w podaży niezdrowych pokarmów. Każdego dnia należy spożywać porcję owoców i warzyw (najlepiej surowych) oraz wypijać przynajmniej 1,5 litra czystej wody. W razie konieczności sugeruje się suplementację witamin, minerałów czy innych składników odżywczych. Również niezwykle ważne jest, aby dieta była bogata w antyoksydanty, które likwidują wolne rodniki tlenowe, a także żywność probiotyczną.
Codzienna aktywność fizyczna wpłynie pozytywnie na każdy aspekt życia i wszystkie układy czy narządy organizmu. Zwiększy się wydolność mięśnia sercowego, poprawi ogólne krążenie i dotlenienie narządów. To z kolei przyczyni się do prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Regularność w uprawianiu określonego sportu stanowi idealną prewencję otyłości, poprawia samopoczucie i samoakceptację. Jednocześnie zwiększa się ogólna odporność organizmu oraz czynność układu pokarmowego. Ważne, aby wybrana aktywność była uprawiana regularnie i była zgodna z indywidualnymi prewencjami. Dobrze, gdyby była uprawiana na świeżym powietrzu (w miejscu nienarażonym na kontakt ze spalinami czy zanieczyszczeniami).
Ponadto ważna jest odpowiednia ilość snu każdego dnia, unikanie sytuacji stresowych, a w razie konieczności uczęszczanie do psychoterapeuty, który pomoże uporać się z prywatnymi problemami. Wychodząc na słońce warto nasmarować odsłoniętą skórę kremem z filtrem UV oraz założyć kapelusz lub inne nakrycie głowy.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czerwiecki L., Współczesne poglądy na rolę przeciwutleniaczy roślinnych w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, Roczniki PZH, 3/2009.
- Kitajewska W., Szeląg W., Kopański Z., Maslyak Z., Sklyarov I., Choroby cywilizacyjne i ich prewencja, Journal of Clinical Healthcare, 1/2014.
- Łoźna K., Kita A., Styczyńska M., Biernat J., Skład kwasów tłuszczowych olejów zalecanych w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2012.
- Huber L., Style adaptacyjne do sytuacji stresowych w różnych grupach wiekowych, a choroby cywilizacyjne XXI wieku, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2/2010.
