Zespół metaboliczny to zbiór wzajemnie powiązanych czynników metabolicznych. Stanowi on główną przyczynę rozwoju chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym oraz cukrzycy typu 2.
Charakterystyka zespołu metabolicznego
Jak wspomniano, zespół metaboliczny jest zbiorem czynników metabolicznych przyczyniających się do rozwoju wielu poważnych chorób. Tymi czynnikami są:
Zgodnie z założeniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), aby rozpoznać zespół metaboliczny należy potwierdzić obecność przynajmniej jednego z niżej wymienionych problemów:
- cukrzyca typu 2;
- upośledzona tolerancja glukozy;
- nieprawidłowa glikemia na czczo;
- insulinooporność.
Jednocześnie należy stwierdzić przynajmniej 2 z następujących problemów:
- otyłość centralna;
- dyslipidemia;
- nadciśnienie tętnicze;
- wydalanie albumin wraz z moczem.
Należy pamiętać, że zespół metaboliczny jest jednym z najpoważniejszych problemów krajów wysoko rozwiniętych. Dotyczy bardzo dużego odsetka populacji, z tego względu temat ten porusza się wciąż na nowo. Definicja omawianego zespołu zależy od organizacji, która aktualnie zajmuje się tym tematem. Przykładowo, definicja i kryteria rozpoznawania ustalone przez WHO nieco różnią się od tych ustalonych przez EGIR (Europejska Grupa Badań Insulinooporności).
Z czego wynika zespół metaboliczny?
Na rozwój zespołu metabolicznego wpływ mają czynniki środowiskowe oraz predyspozycje genetyczne. Wśród czynników środowiskowych wyróżnia się głównie brak aktywności fizycznej oraz wysokokaloryczną dietę.
Przyczyny wystąpienia schorzenia nie zostały do końca poznane. Obecny stan wiedzy pozwala stwierdzić, że najważniejszymi czynnikami etiologicznymi są tu ściśle ze sobą związane – otyłość brzuszna i insulinooporność. W efekcie wyróżniono 3 grupy czynników etiologicznych i są to: otyłość, zaburzenia metabolizmu tkanki tłuszczowej oraz insulinooporność. Z kolei do zbioru niezależnych czynników ryzyka zalicza się między innymi zaburzenia gospodarki hormonalnej, nieodpowiednią dietę czy brak aktywności fizycznej.
Zobacz również: Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka.
Jakie konsekwencje ma zespół metaboliczny?
Obecność zespołu metabolicznego znacznie zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób, w tym cukrzycy typu 2 czy poważnych chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza tych wynikających z miażdżycy. Te choroby z kolei wiążą sie z ryzykiem wystąpienia zawału serca, udaru mózgu czy niewydolności nerek. Coraz częściej zespół metaboliczny stwierdza się u dzieci i młodzieży. Można wówczas zauważyć sztywność ścian tętnic szyjnych, w efekcie czego rozwijają się zmiany miażdżycowe już w tak młodym wieku.
Ponadto zespół metaboliczny – bez względu na wiek – znacznie pogarsza samopoczucie, wygląd zewnętrzny oraz wydolność organizmu. Chory staje się ociężały, szybciej się męczy oraz wykazuje większą skłonność do depresji niż osoby zdrowe.
Prewencja zespołu metabolicznego
Niewiele można zrobić z predyspozycjami genetycznymi, jednak przy odpowiednim stylu życia można zapobiec większości przypadków dolegliwości. Czynniki metaboliczne przyczyniające się do wystąpienia poważnych chorób nie wystąpią przy codziennej aktywności fizycznej oraz zbilansowanej, zdrowej diecie.
Ważne, aby dieta była bogata w owoce, warzywa (a tym samym antyoksydanty) oraz zawierała odpowiednią dawkę niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ważna jest podaż przynajmniej 1,5 l wody każdego dnia. Należy także pilnować, aby dostarczać wraz z posiłkami prawidłowej ilości białek. Jednocześnie należy unikać żywności przetworzonej, bogatej w niezdrowe tłuszcze czy cukry proste. Należy wiedzieć, że regularna aktywność fizyczna i odpowiednia dieta są głównymi czynnikami świadczącymi o zachowaniu zdrowia.
Bibliografia
- Pawłowska J., Witkowski J., Bryl E., Zespół metaboliczny – rys historyczny i współczesność, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2009.
- Wyrzykowski R., Zdrojewski T., Sygnowska E., Biela U., Drygas W., Tykarski A., Kozakiewicz K., Broda G., Epidemiologia zespołu metabolicznego w Polsce. Wyniki programu WOBASZ, Kardiologia Polska, 6/2005.
- Pacholczyk M., Kowalski J., Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2, Problemy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
- Kramkowska M., Czyżewska K., Zespół metaboliczny – historia, definicje, kontrowersje, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1/2014.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
