Udar mózgu to z definicji zespół kliniczny charakteryzujący się nagłym wystąpieniem ogniskowych lub globalnych zaburzeń czynności mózgu. Trwają one dłużej niż 24 godziny lub prowadzą do śmierci i nie mają innej przyczyny niż naczyniowa.
Udar mózgu – objawy
Obraz kliniczny udaru mózgu jest dynamiczny i zależy między innymi od lokalizacji oraz wielkości ogniska udarowego. Objawy zmieniają się w czasie. Do przykładowych objawów można zaliczyć:
- zaburzenia przytomności;
- zaburzenia świadomości;
- niedowłady lub porażenia;
- zaburzenia czucia i równowagi;
- zaburzenia mowy i połykania;
- apraksję;
- zaburzenia widzenia;
- zaburzenia czynności zwieraczy.
Do objawów wegetatywnych należą zaburzenia:
- rytmu serca i snu;
- termoregulacji;
- ciśnienia krwi.
Bardzo często udar mózgu skutkuje porażeniem połowiczym torebkowym, co przejawia się tzw. pozycją Wernickiego-Manna. Charakteryzuje się ona odwiedzeniem ramienia, zgięciem w stawie łokciowym i pronacją przedramienia oraz zgięciem palców dłoni i nadgarstka. W odniesieniu do kończyny dolnej, pozycja ta obejmuje wyprost w stawie kolanowym i końsko-szpotawe ustawienie stopy.
Rehabilitacja po udarze
Program całej rehabilitacji w przypadku udaru mózgu powinien być:
- Zorientowany całościowo – to znaczy, że musi obejmować wszystkie ważne sfery funkcjonowania chorego (fizyczną, emocjonalną, poznawczą i społeczną)
- Zaplanowany – z uwzględnieniem różnic indywidualnych chorych po udarze.
- Zaprojektowany po szczegółowym badaniu diagnostycznym – takie badania muszą być przeprowadzone przez wielu specjalistów, między innymi: fizjoterapeutę, lekarza prowadzącego, neuropsychologa i logopedę.
- Omówiony zarówno z chorym jak i z jego najbliższą rodziną.
- Zaakceptowany przez chorego i jego opiekunów.
- Realizowany przez zespół wielospecjalistyczny.
Ważne jest, aby pacjent był rehabilitowany przez przeszkolony zespół. Należy pamiętać, że podstawą leczenia fizjoterapeutycznego jest kinezyterapia. Natomiast masaż i fizykoterapia to jedynie środki wspomagające ćwiczenia lub łagodzące wtórne następstwa choroby (np. ból, odleżyny).
Zobacz również: Odleżyny – leczenie i profilaktyka.
Udar mózgu – fizjoterapia
Zastosowanie fizjoterapii jest celowe oraz uzasadnione zawsze wtedy, gdy zaburzeniu ulega automatyczna, dowolna lub odruchowa kontrola ruchu, która przejawia się jako bezwład lub niedowład.
Fizjoterapia znajduje zastosowanie w zaburzeniach koordynacji, kontroli napięcia mięśniowego oraz przy pojawieniu się niekontrolowanych ruchów (dystonia, klonusy, drżenia). Rehabilitacja jest procesem długotrwałym, ale zwykle największa poprawa stanu pacjenta uzyskiwana jest do 6 miesiąca po udarze, zatem musi być prowadzona w sposób prawidłowy. Często dobór metod fizjoterapeutycznych i współpraca pacjenta przesądzają o jakości jego dalszego życia.
Kinezyterapia
Kinezyterapia jest najpowszechniejszym sposobem leczenia po udarze mózgu. W pierwszej fazie po udarze kinezyterapia polega na nauce samodzielnego zmieniania pozycji w leżeniu, siadania z leżenia, przesiadania się z łóżka na wózek inwalidzki, samodzielnego stania i ruchu w pozycji pionowej oraz funkcjonalnego chodu. Fizjoterapeuta ćwiczy z pacjentem czynności życia codziennego, ponieważ to właśnie takie zajęcia będą świadczyły o samodzielności chorego. Najważniejsze jest utrzymanie prawidłowego zakresu ruchomości, niedopuszczenie do bezczynności mięśni oraz zapobieganie patologicznemu napięciu mięśniowemu, np. poprzez rozciąganie i mobilizacje stawowe. Ćwiczenia fizyczne można uzupełniać i wspomagać indywidualnie dobranym sprzętem ortopedycznym.
Niezwykle pomocna i często stosowana w udarze jest metoda PNF. Jej celem jest odtworzenie utraconej funkcji poprzez wykorzystanie rezerw motorycznych znajdujących się w nieuszkodzonych segmentach ciała. Następnie wprowadzana jest stymulacja powrotu prawidłowych wzorców ruchowych po stronie porażonej.
Obecnie nie ma dowodów potwierdzających przewagę jednej metody kinezyterapeutycznej nad inną. Stosuje się:
- ćwiczenia wytrzymałościowe – które podnoszą sprawność funkcjonalną i wpływają na poprawę parametrów sercowo-naczyniowo-płucnych nawet wiele lat po udarze;
- ćwiczenia oporowe – wpływające na siłę mięśniową kończyn;
- biofeedback – czyli aktywność z wykorzystaniem bodźców wzrokowych lub słuchowych.
Zobacz również: Kinezyterapia – podział ćwiczeń.
Inne metody
Metodą uzupełniającą leczenie jest fizykoterapia. Zalicza się do niej ultradźwięki, pole magnetyczne małej i wielkiej częstotliwości, elektrolecznictwo i światłolecznictwo. W przypadku spastyczności stosuje się prądy Huffschmidta lub tonolizę.
Zobacz również: Spastyczność – fizjoterapia.
Pomocny bywa także masaż – zarówno klasyczny jak i limfatyczny. Dodatkowo wykorzystuje się kinesiotaping (dynamiczne plastrowanie).
Bibliografia
- Szczudlik A., Członkowska A., Kwieciński H., Słowik A., Udar mózgu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
