Zasady plastyczności układu nerwowego zostały sformułowane na podstawie badań naukowych. Plastyczność neuronu dotyczy jego zmian funkcjonalnych prowadzących do zmian strukturalnych i morfologicznych przez wielokrotne pobudzanie mikrostruktur neuronu.
Zasady plastyczności układu nerwowego
Brzmią one następująco:
- Wykorzystaj albo zapomnij – obwody nerwowe, które przez dłuższy czas nie są aktywowane do wykonania czynności ruchowych ulegają zanikowi, natomiast obszar korowy będąc na długo pozbawiony odpowiedniej informacji sensorycznej przejmie funkcję odbioru sygnałów innego typu. Przy wyuczonym pomijaniu zaangażowania danego układu motorycznego może dojść do dalszych zaburzeń funkcji.
- Wykorzystaj i popraw – gdy poprzez konkretne zadania ruchowe dochodzi do poprawy jakości wykonywania danej czynności ruchowej, towarzyszą temu głębokie zmiany plastyczne w korze ruchowej. Trening rehabilitacyjny w połączeniu z ograniczeniem czynności sprawnej kończyny górnej przynosi efekt poprawy funkcji kończyny uszkodzonej (u osób po udarze jednostronnym).
- Liczy się dokładność, ponieważ plastyczność układu nerwowego jest warunkowana przez nabywanie umiejętności, a nie poprzez wzrost aktywności ruchowej. Dodatkowo, rehabilitacja zadaniowa może przynieść większy efekt poprawy funkcji.
- Liczy się liczba powtórzeń – aby spowodować trwałe zmiany neuronalne, konieczne jest powtarzanie nauczonych sekwencji ruchowych.
- Ważna jest intensywność, gdyż dla osiągnięcia efektu plastyczności konieczny jest trening o jej odpowiednio wysokim poziomie.
- Liczy się czas – na przestrzeni czasu treningowego pojawiają się różne formy plastyczności, a proces rehabilitacji na ogół powinien rozpoczynać się możliwie wcześnie.
- Liczy się to, co najistotniejsze – aby wywołać efekt plastyczności bodźce treningowe muszą być odpowiednio istotne i powodować koncentrację. Trening zadaniowy nakierowany na czynności istotne dla pacjenta przyspieszy poprawę funkcji.
- Należy zwrócić uwagę na wiek, ponieważ możliwości wzbudzania plastyczności układu nerwowego maleją u osób starszych.
- Liczy się przeniesienie – zdobywanie kolejnej umiejętności ruchowej może być łatwiejsze, jeżeli jest ona zbliżona do nauczonej poprzednio. Ćwiczenie jednej umiejętności ruchowej nie pozwala na uogólnione opanowanie innych.
- Liczy się interferencja – plastyczność będąca wynikiem jednego doświadczenia ruchowego może zaburzać inne zachowania. Rehabilitacja wymuszająca nieprawidłową kompensację może przyczynić się do zaburzenia powrotu prawidłowych funkcji.
Plastyczność neuronów
Z punktu widzenia plastyczności neurony mózgu można podzielić na trzy typy:
- nieplastyczne;
- plastyczne tylko we wczesnym okresie życia;
- zachowujące plastyczność bardzo długo, nawet przez całe życie.
W życiu mózgu wyróżnia się trzy okresy. Pierwszy dotyczy rozwoju prenatalnego i trwa od wczesnego stadium życia płodowego do momentu narodzin. W tym czasie neurony ulegają bardzo szybkim podziałom. Następnie migrują do określonych okolic i wytwarzają wypustki nerwowe oraz połączenia synaptyczne.
W drugim okresie (plastyczności rozwojowej) liczba neuronów wzrasta nieznacznie. Rozwój mózgu polega głównie na powiększaniu się neuronów i powstawaniu nowych wypustek oraz połączeń synaptycznych.
W okresie trzecim (dojrzałości i starości mózgu) nadal mogą powstawać nowe połączenia synaptyczne dzięki neuronom o trwałej plastyczności. Na podstawie wyników wielu badań doświadczalnych wykazano, że neurony docelowe są znaczone chemicznie, co umożliwia ich prawidłowe rozpoznawanie.
Procesy neuroplastyczne dotyczą zarówno samych ciał komórkowych, jak i ich wypustek, całych drzewek aksonalnych i dendrytycznych oraz ich kolców i samych synaps. Rozwój kolców dendrytycznych w okresie płodowym i w pierwszych miesiącach po urodzeniu jest niezwykle dynamiczny.
Zobacz również: Rozwój noworodka i niemowlęcia.
Bibliografia
- Lennon S., Stokes M., Pocketbook of Neurological Phisiotherapy.
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
