Rozcięgno podeszwowe (łac. aponeurosis plantaris) to silne, ścięgniste, szerokie pasmo znajdujące się w obrębie podeszwy stopy. Biegnie od kości piętowej, aż do czubków palców, dzieląc się na odnogi, aby cała stopa była nim objęta. Ma charakterystyczną budowę, w obrębie której znaleźć można kilka kaletek maziowych. Rozcięgno podeszwowe, choć niepozorne, spełnia istotne role anatomiczne oraz biomechaniczne.
Rozcięgno podeszwowe – budowa
Mianem rozcięgna podeszwowego określa się bardzo silne, niekiedy dwuwarstwowe pasmo ścięgniste, przebiegające przez całą długość stopy. Jego przyczepy można przedstawić następująco:
- przyczep początkowy (pp) – guz piętowy;
- przyczep końcowy (pk) – skóra pod głowami kości śródstopia oraz pochewki palcowe ścięgien.
Omawiając ten przebieg bardziej szczegółowo, można stwierdzić, że rozcięgno podeszwowe ma swój początek na guzie piętowym, po czym biegnie w kierunku przednim bezpośrednio na mięśniu zginaczu krótkim palców, częściowo się z nim zrastając. W około połowie długości podeszwy dzieli się na pięć odnóg odchodzących do wszystkich pięciu palców. Wysyłają one słabe pęczki do skóry pod głowami kości śródstopia, silnymi włóknami zrastając się dodatkowo z palcowymi pochewkami ścięgien.
Co ciekawe, niezwykle zmienne pasmo rozcięgna podeszwowego kieruje się do mięśni palca małego w stopie. Jest ono jednak z reguły wyłącznie w tylnym odcinku ścięgniste, w przednim zaś staje się zwykłą cienką powięzią. Podobną budowę do powięzi ma także pasmo przyśrodkowe, które kieruje się w stronę mięśni paluch. Słabe i mocno zmienne pasmo włókien ścięgnistych biegnie podskórnie i poprzecznie pod wszystkimi głowami śródstopia.
W obrębie rozcięgna podeszwowego znaleźć można kaletki maziowe. Najczęściej jest to kaletka maziowa podskórna na pięcie, a dokładniej na powierzchni dolnej guza piętowego, a także kaletka maziowa zlokalizowana na stawie środstopno-paliczkowym palca małego pomiędzy rozcięgnem a skórą.
Rozcięgno podeszwowe – funkcje
Podłużny, charakterystyczny układ włókien rozcięgna podeszwowego silnie spaja kości stopy z piętą i nasadą palców, tym bardziej że włókna jego opierają się spłaszczeniu podłużnego sklepienia stopy. Można powiedzieć, że rozcięgno podeszwowe stanowi kluczowe, bierne i dobrze napięte usztywnienie stopy, co jest kluczowe dla motoryki.
Podstawowe funkcje rozcięgna podeszwowego można przedstawić następująco:
- utrzymanie łuku podłużnego stopy – rozcięgno podeszwowe działa jak cięciwa łuku, stabilizując sklepienie stopy i zapobiegając jej spłaszczeniu;
- amortyzacja wstrząsów – w trakcie chodzenia, biegania czy skakania rozcięgno podeszwowe pochłania część sił uderzeniowych, chroniąc stawy i kości nie tylko stopy, ale też struktur zlokalizowanych wyżej;
- wspomaganie fazy przetaczania stopy – rozcięgno podeszwowe umożliwia płynne przejście od kontaktu pięty z podłożem do wybicia z palców;
- współpraca z mięśniami i ścięgnem Achillesa – rozcięgno podeszwowe tworzy funkcjonalny zespół z mięśniami łydki i mięśniami podeszwowymi, wpływając na efektywność ruchu.
Jeśli rozcięgno podeszwowe nie działa prawidłowo, jest anatomicznie uszkodzone lub zbyt napięte, może dojść do licznych problemów funkcjonalnych. Stopa traci swoją stabilność, wzrasta więc ryzyko kontuzji, ze skręceniem stawu skokowo-goleniowego na czele. Inne kontuzje, które mogą się z tym wiązać, to: metatarsalgia Mortona, ostroga piętowa czy zapalenie rozcięgna podeszwowego. Pogarsza się też komfort chodzenia i biegania, mogą wystąpić dolegliwości bólowe w obrębie podeszwy jak i całej stopy. Dlatego też ważna jest praca z podologiem oraz fizjoterapeutą, jeśli jest to koniecznie (gdy pojawią się niepokojące symptomy w obrębie stopy).
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Krzeszowska E., Książek-Czekaj A., Wiecheć M., Postępowanie terapeutyczne w przypadku entezopatii rozcięgna podeszwowego, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, listpad 2012.
