Skóra (łac. cutis) pokrywa całą, zewnętrzną powierzchnię ciała. U dorosłego człowieka powierzchnia skóry wynosi od 1,5 do 2 metrów kwadratowych. Jej grubość jest zróżnicowana i zależny od miejsca występowania – waha się od 0,5 do 4 milimetrów. Waga skóry u dorosłego człowieka wynosi od 3,5 do 4,5 kilogramów.
Budowa skóry
Skóra zbudowana jest z trzech warstw i są nimi:
- tkanka podskórna;
- skóra właściwa;
- naskórek.
Tkanka podskórna
Najbardziej wewnętrzną warstwą skóry jest tkanka podskórna.
Tkanka podskórna zbudowana jest ze zrazików tkanki tłuszczowej otoczonych pasmami tkanki łącznej. Zawiera zakończenia nerwowe oraz głębsze odcinki przydatków skóry. Tkanka podskórna chroni przed urazami mechanicznymi. Jest ogromnie ważna, ponieważ pełni funkcję podporową dla skóry, jest skutecznym izolatorem termicznym i magazynem produktów odżywczych oraz współdecyduje o kształcie naszego ciała oraz o jego jędrności.
Skóra właściwa
W skórze właściwej występują między innymi:
- naczynia krwionośne;
- układ limfatyczny;
- zakończenia nerwów, które stanowią receptory zmysłu dotyku;
- aparat włosowo-łojowy zawierający włos, gruczoł łojowy, mięsień włosowo-ruchowy;
- gruczoły potowe apokrynowe;
- gruczoły potowe ekrynowe.
Skóra właściwa zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej. W rezultacie składa się z dwóch warstw: brodawkowej oraz siateczkowej.
Warstwa brodawkowa od góry graniczy z naskórkiem, a u dołu z powierzchownym splotem naczyniowym. Granica skórno-naskórkowa ma przebieg falisty. Wyniosłości, które znajdują się pomiędzy soplami naskórkowymi nazywają się brodawkami skórnymi. Wpływają one na silniejsze połączenia naskórka ze skórą właściwą. W skórze owłosionej są one niewielkie, natomiast w skórze nieowłosionej dobrze wykształcone. Tkanka łączna, która luźno buduje tę warstwę zawiera włókna kolagenowe sprężyste i siateczkowe oraz komórki: fibroblasty, komórki tuczne krwi oraz histiocyty. Natomiast w brodawkach występują naczynia krwionośne włosowate, pęczki komórek mięśniowych gładkich, chłonne włókna nerwowe oraz zakończenia nerwowe.
Z kolei warstwa siateczkowa leży między powierzchniowym splotem naczyniowym, a tkanką podskórną. Między warstwą brodawkową, a siateczkową nie ma wyraźnej granicy. Jest ona zbudowana jest z tkanki łącznej zbitej. Dodatkowo występują tu liczne pęczki włókien kolagenowych splatających się razem z włóknami sprężystymi. Warstwa ta występuje jedynie w otoczeniu naczyń krwionośnych i gruczołów skórnych.
Naskórek
Stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę skóry. Zawiera między innymi:
- pory;
- komórki Langerhansa;
- melanocyty;
- wolne zakończenia nerwów.
Naskórek jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym i stanowi pokrywę skóry. Budują go komórki nabłonkowe nazywane keratynocytami, które wytwarzają keratynę. Ta z kolei jest składnikiem najbardziej zewnętrznej warstwy rogowej naskórka. Grubość naskórka jest różna i zależy od rejonu skóry, waha się ona od 0,1 do 2 mm. Naskórek składa się z od 6 do 20 pokładów komórek układających się w pięciu warstwach.
Warstwa podstawna (rozrodcza)
Jest najgłębszą warstwą naskórka. Składa się z jednego rzędu cylindrycznych komórek – keratynocytów z owalnymi jądrami ułożonymi prostopadle do błony podstawnej. Komórki te łączą się między sobą desmosomami, a z błoną podstawną za pomocą hemidesmosomów. Wśród nich znajdują się komórki macierzyste, dostarczające komórki podlegające dalszemu różnicowaniu oraz nowe komórki macierzyste.
Warstwa kolczysta
Składa się z kilku pokładów wielobocznych komórek, które ulegają spłaszczeniu w kierunku powierzchni skóry. Następnie komórki te łączą się ze sobą za pomocą licznych desmosomów. Keratynocyty warstwy podstawnej i kolczystej syntetyzują białka – cytokeratyny, które odkładane są w cytoplazmie w postaci filamentów pośrednich cytokeratynowych.
Ponadto w warstwie tej rozpoczyna się synteza swoistych białek, które wejdą w skład ostatecznego produktu procesu rogowacenia płytki rogowej. Jednym z tych białek jest inwolukryna, która jest obecna we wszystkich kolejnych warstwach naskórka.
Warstwa ziarnista
Warstwa ta składa się z 1-2 lub kilku pokładów komórek wrzecionowatych, ułożonych długą osią równolegle do powierzchni skóry. Ponadto całą cytoplazmę stopniowo wypełniają ziarnistości. Ziarna w tej warstwie zawierają swoiste białka. W tej warstwie rozpoczyna się również synteza swoistych glikolipidów, które występują w postaci ziarnistości wydzielniczych nazywanych keratynosomami. W rezultacie ich zawartość zostaje wydzielana w górnych pokładach warstwy ziarnistej do przestrzeni międzykomórkowej, powodując uszczelnienie naskórka i wytworzenie bariery nieprzepuszczalnej dla wody.
Warstwa jasna
Warstwa ta jest kwasochłonna, prawie homogenia. Składa się ona z kilku pokładów komórek o niewyraźnych granicach i jądra. W efekcie organelle komórkowe znikają, a desmosomy są zachowywane. Ponadto cytoplazma keratynocytów wypełniona jest gęsto upakowanymi filamentami cytokeratynowymi, spojonymi filagryną. Warstwa jasna występuje wyłącznie w grubym naskórku na przykład w naskórku podeszwy.
Warstwa zrogowaciała (warstwa rogowa naskórka)
Składa się z dwóch pokładów – warstwy zbitej i warstwy złuszczającej się. W warstwie zbitej komórki są bezjądrzaste, spłaszczone i bardzo ściśle przylegają do siebie w postaci płytek rogowych. Natomiast w warstwie złuszczającej się komórki są luźno ułożone, stale się oddzielają i złuszczają. W efekcie złuszczanie komórek możliwe jest dzięki zanikowi połączeń międzykomórkowych.
Zobacz również: Funkcje skóry?
Podsumowanie
Skóra jest największym organem ludzkiego ciała. Spełnia bardzo ważne funkcje dla naszego organizmu. Dodatkowo starzenie się skóry stanowi nieunikniony, biologiczny oraz psychiczny proces określany, jako zespół postępujących w czasie zmian, które bada się już od dziesięcioleci. Należy przy tym wiedzieć, że zdrowy tryb życia i unikanie używek poprawia wygląd, stan i czynność skóry. Dodatkowo ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry.
Zobacz również: Czy kolagen wchłania się przez skórę?
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Igielska-Kalwat J., Badania wpływu form kosmetycznych na biodostępność wybranych karotenoidów, Poznań 2016.
