Zespół nieszczelnego jelita (ZNJ) to dolegliwość związana ze zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit, czego przyczyną jest jej uszkodzenie oraz destabilizacja. Należy wiedzieć, że ZNJ nie jest uznawane jako choroba.
Czym jest błona śluzowa jelit?
Błona śluzowa jelit pełni funkcję naturalnej bariery ochronnej organizmu przed patogennymi mikroorganizmami i ich antygenami. Jednocześnie pozwala komórkom na regulację procesów wchłaniania składników pokarmowych.
Z kolei w błonie podśluzowej zbudowanej głównie z tkanki łącznej właściwej znajdują się liczne naczynia krwionośne, naczynia limfatyczne i sploty nerwowe. Dodatkowo znajdują się tu komórki produkujące śluz. Ten z kolei ma za zadanie chronić błonę śluzową jelit przed niszczącym działaniem kwaśnej treści żołądkowej.
Zespół nieszczelnego jelita – przyczyny
Głównym powodem dolegliwości jest zaburzenie w strukturze, a tym samym w funkcjonowaniu jelit. Dochodzi do tego na skutek działania patogennych bakterii, które kolonizując w tym odcinku przewodu pokarmowego zwiększają ryzyko rozwoju stanów zapalnych i uszkadzając błonę mogą prowadzić do nieszczelności jelit.
Ponadto gliadyna może stymulować komórki wykazujące obecność receptora CXCR3, czyli między innymi komórki NK i limfocyty T. Te natomiast przyczyniają się do rozwoju miejscowego stanu zapalnego w jelitach.
Uważa się, że ryzyko rozwoju dolegliwości zwiększa się pod wpływem stresu, a także podczas długotrwałego przyjmowania leków z grupy NLPZ oraz antybiotyków. Ryzyko nieszczelnych jelit znacznie wzrasta przy obecności chorób takich jak celiakia, stwardnienie rozsiane, cukrzyca typu I czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Sugeruje się również negatywny wpływ ostrych produktów spożywczych, glutenu i alkoholu na strukturę i funkcjonalność jelit.
Objawy
Uszkodzenie błony śluzowej jelit skutkuje wieloma zaburzeniami w czynności tych struktur. Po pierwsze, zwiększa się przemieszczanie patogennych mikrobów z powierzchni nabłonka poprzez cytoplazmę, aż do obszarów podstawnobocznych. W efekcie do krwiobiegu mogą szybko przedostać się obce związki, co natomiast skutkuje osłabieniem układu odpornościowego i powstaniem reakcji autoimmunologicznych.
Objawy kliniczne mogą dotyczyć wielu układów organizmu, najczęściej obejmują układ pokarmowy, układ nerwowy oraz skórę. Wśród najczęstszych objawów można zatem wymienić:
- wzdęcia, zaparcia i biegunki;
- nudności;
- bóle brzucha;
- refluks, zgaga;
- zmiany skórne takie jak wysypka, trądzik czy suchość skóry;
- bezsenność, przewlekłe zmęczenie;
- zmiany nastroju;
- zaburzenia koncentracji;
- gorączka;
- łzawienie z oczu;
- chroniczny katar, zapalenie zatok.
Dodatkowo należy wiedzieć, że zespół nieszczelnego jelita (nawet leczony) może znacznie zaburzać wchłanianie niektórych składników pokarmowych. W rezultacie może dojść do ich niedoboru, a tym samym objawów klinicznych związanych z niedoborami poszczególnych witamin czy pierwiastków.
Leczenie
W związku z faktem, że zespół nieszczelnego jelita nie jest sklasyfikowane jako choroba, nie wykonuje się diagnostyki w tym kierunku. Nie istnieje także lek na tę przypadłość. Jedynym słusznym rozwiązaniem jest zatem wprowadzenie prawidłowej, zbilansowanej diety oraz unikanie sytuacji stresowych.
Dieta powinna wykluczać alkohol, ostre przyprawy czy produkty spożywcze oraz cukier. Warto natomiast wprowadzić do niej probiotyki, które przywrócą równowagę flory bakteryjnej jelit, a także ryby, owoce morza i dużą ilość warzyw. Ważne jest nawodnienie organizmu oraz ewentualna suplementacja. Niektóre osoby zalecają wprowadzenie diety bezjajecznej lub bezmlecznej, jednak nie zostało to klinicznie potwierdzone.
Bibliografia
- Drąg J., Goździalska A., Knapik-Czajka M., Matuła A., Jaśkiewicz J., Nieszczelność jelit w chorobach autoimmunologicznych, Państwo i Społeczeństwo, 4/2017.
- Brownstein D., Gould J., Zespół nieszczelnego jelita, Wydawnictwo Vital, Białystok 2019.
Polecane produkty:
|
Probiotyki - naturalne kultury bakterii
Probiotyki bioalgi to żywe, naturalne i specjalnie wyselekcjonowane kultury bakterii, które uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
