Biegunka (łac. diarrhoea, inaczej: rozwolnienie) to jeden z najczęstszych objawów dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zarówno tych poważniejszych, jak i o lżejszym przebiegu. Należy wiedzieć, jak radzić sobie z napadami biegunki.
Biegunka – przyczyny
Najczęściej biegunka pojawia się w efekcie zakażeń wirusowych, a następnie bakteryjnych i pasożytniczych. Szczyt zachorowań na tle wirusowym przypada na okres jesienno-zimowy.
Do innych przyczyn wystąpienia biegunki można zaliczyć:
- nagły, silny stres;
- niektóre pokarmy czy napoje, zwłaszcza te wywołujące podrażnienie układu pokarmowego lub nadwrażliwość u danej osoby;
- kontakt z alergenem;
- stosowanie niektórych leków.
Przewlekła lub wzmożona biegunka może być objawem poważniejszych schorzeń, jak np. choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół drażliwego jelita czy niedokrwienne zapalenie jelit. Może wiązać się z nietolerancją pokarmową, np. na laktozę czy gluten. Ostre biegunki zakaźne pojawiają się w wyniku spożycia surowego mięsa, niepasteryzowanego mleka, niemytych warzyw czy owoców, a także picia nieprzegotowanej wody.
Objawy biegunki
Zgodnie z powszechnie obowiązującą definicją, biegunką można nazwać oddawanie przynajmniej 3 stolców na dobę o luźnej konsystencji. Wyróżnić można:
- biegunkę ostrą – objawy trwają krócej niż 2 tygodnie;
- biegunkę przetrwałą – objawy trwają od 14 do 30 dni;
- biegunkę przewlekłą – objawy utrzymują się powyżej miesiąca.
Biegunka objawia się rozwodnionym wyglądem stolca, a wypróżnianiu mogą towarzyszyć bóle brzucha, nudności, zawroty głowy, a nawet krwawienia z odbytu.
Jak sobie radzić z biegunką
W pierwszej kolejności należy znaleźć przyczynę dolegliwości. Przykładowo, jeśli przyczyną jest lekkie zatrucie pokarmowe bądź nagła sytuacja stresowa, można poradzić sobie domowymi sposobami. Natomiast jeśli biegunka jest bardzo silna z towarzyszącym krwawieniem z odbytu lub znacznie się przedłuża, należy skonsultować się z lekarzem. Niekiedy może być konieczne wykonanie specjalistycznych badań, w tym kolonoskopii. W wielu przypadkach jednak złagodzić biegunkę można sposobami domowymi, bez interwencji lekarza.
Nawodnienie organizmu
Nawodnienie organizmu to podstawowa metoda leczenia objawowego biegunki, ponieważ dolegliwość ta może powodować znaczne odwodnienie. W przypadku odwodnienia niewielkiego lub umiarkowanego – do 9% masy ciała, stosuje się nawadnianie doustne. Zaleca się przy tym zwłaszcza czystą wodę, napoje izotoniczne lub naturalne soki.
Uznaje się, że w przypadku braku cech odwodnienia powinno się dostarczać do organizmu około 20 ml wody na 1 kg masy ciała. Z kolei w odwodnieniu łagodnym (poniżej 5% masy ciała) zalecenie to wzrasta do 50 ml na 1 kg masy ciała. W efekcie wyliczoną objętość powinno się dodatkowo zwiększać po każdym epizodzie biegunki czy wymiotów.
Zobacz również: Jak nawodnić organizm?
Odpowiednia dieta przy biegunce
Przez pierwsze 4 godziny po wystąpieniu biegunek zaleca się nawadnianie organizmu. Po upływie tego czasu można podać choremu pierwszy posiłek. Powinien on zawierać odpowiednią ilość skrobi. W efekcie poleca się:
- ryż, makaron i produkty mączne;
- kasze, ziemniaki;
- banany;
- wszelkie zupy;
- gotowane warzywa czy mięso.
Nie należy natomiast spożywać ostrych, smażonych czy ciężkostrawnych potraw, kawy i herbaty oraz słodkiego mleka. Posiłki powinny być spożywane w odstępach czasowych co 4-5 godzin, przy czym ich objętość nie powinna być duża.
Wiele osób twierdzi, że w pojedynczych epizodach biegunki pomaga im spożycie słonych paluszków czy krakersów i popicie tej przekąski coca-colą. Działanie to nie zostało jednak klinicznie potwierdzone.
Suplementacja
Biegunka wiąże się z utratą nie tylko wody, ale i elektrolitów. Należy zadbać o uzupełnienie niezbędnych składników odżywczych. Dlatego zaleca się suplementację witaminy A, miedzi, magnezu i kwasu foliowego. Można również sporządzić wyżej wspomniane posiłki z produktów bogatych w te składniki. Dodatkowo, warto przyjmować probiotyki – zarówno te naturalne, jak i zakupione w aptece czy dobrych sklepach internetowych z suplementami diety.
Zobacz również: Co to jest probiotyk?
Farmakoterapia
Leki zwalniające motorykę jelit powinny być stosowane w łagodnych i umiarkowanych przypadkach biegunki nie wykazującej cech inwazyjności (biegunka bez gorączki, silnych bólów brzucha lub domieszki krwi). Lekiem z wyboru u dorosłych jest loperamid w dawce 4 mg jednorazowo, a następnie 2 mg po każdym wodnistym stolcu. Dawka maksymalna wynosi 8 mg na dobę.
Polecane produkty:
|
Probiotyki - naturalne kultury bakterii
Probiotyki bioalgi to żywe, naturalne i specjalnie wyselekcjonowane kultury bakterii, które uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mach T., Szczeklik K., Algorytm postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej, Zakażenia XXI wieku, 1/2018.
- Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, Gastroenterologia kliniczna, 1/2018.
- Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2009.
- Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B., Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2010.
