Układ pokarmowy to zbiór narządów służących do pobierania, trawienia i wchłaniania pokarmów, a następnie do usuwania niestrawionych resztek pokarmowych. Jest bardzo długi – szacuje się, że ma około 8 metrów, z czego aż 6 metrów stanowi jelito cienkie. Diagnostyką i leczeniem problemów z obrębie układu pokarmowego najczęściej zajmuje się lekarz gastroenterolog, choć przy schorzeniach jamy ustnej można skorzystać także z pomocy stomatologa, zaś przy problemach z końcowym odcinkiem układu pokarmowego z pomocy proktologa.
Układ pokarmowy – budowa
Na układ pokarmowy składa się szereg struktur anatomicznych. Warto w skrócie opisać każdą z nich. Warto także wiedzieć, że poza wymienionymi niżej, w skład układu pokarmowego (a dokładniej: układu trawiennego) wchodzą narządy takie jak wątroba i trzustka.
Jama ustna i przełyk
Jama ustna jest pierwszym odcinkiem przewodu pokarmowego. To właśnie dzięki niej możliwe jest rozdrabnianie pokarmów, przeżuwanie ich i mieszanie ze śliną wydzielaną przez znajdujące się w jej obrębie gruczoły ślinowe. Także w tym miejscu rozpoczyna się trawienie – amylaza ślinowa rozkłada węglowodany na prostsze związki cukrowe. Połknięty kęs pokarmowy przesuwa się przez przełyk, który ma około 25 cm długości. Pomiędzy przełykiem a żołądkiem znajduje się zastawka uniemożliwiająca cofanie się pokarmu, nawet podczas pozycji antygrawitacyjnych. Przy uszkodzeniu tej zastawki mamy do czynienia z chorobą refluksową przełyku.
Żołądek
Żołądek to duży i ważny organ, w którym następuje mieszanie się kęsów pokarmowych z sokami trawiennymi i kwasem solnym. Tym samym miejsce ma głównie trawienie białek. Kwas solny zabija drobnoustroje, które mogłyby przedostać się do organizmu wraz z pożywieniem, przez co działa ochronnie. W odniesieniu do budowy anatomicznej, żołądek jest workiem mięśniowym o pojemności nawet do 3 litrów. Dzięki grubej błonie mięśniowej wykonuje skurcze mieszające jego zawartość. Pokarm przebywa w żołądku od 2 do 4 godzin, w zależności od jego strawności. Następnie przedostaje się do dwunastnicy.
Dwunastnica i jelito cienkie
Dwunastnica jest pierwszym odcinkiem jelita cienkiego, posiada długość około 30 cm. Dzieli się na 4 części: górną, zstępującą, dolną i wstępującą. Najważniejszą rolą tego odcinka jelita jest trawienie węglowodanów, białek i tłuszczów. Następuje tu wchłanianie niezbędnych do życia składników pokarmowych. W dwunastnicy znajduje się również brodawka Vatera, stanowiąca wspólne ujście przewodu trzustkowego i przewodu wątrobowego. Przez nią do dwunastnicy przedostaje się sok trzustkowy i żółć – niezbędne do dalszego trawienia.
Dwunastnica płynnie przechodzi w jelito czcze, a te zaś w jelito kręte. To dwie ważne części składające się wspólnie na jelito cienkie. W jelicie panuje neutralne, lekko zasadowe pH, a zlokalizowane w ścianach gruczoły wydzielają śluz w ilościach około 2 l dziennie. W obrębie całego jelita cienkiego znajdują się liczne wypustki zwane kosmkami jelitowymi. Ich podstawową funkcją jest zwiększanie powierzchni jelita i tym samym wchłanianie jak największej ilości cennych związków odżywczych znajdujących się w pożywieniu (m.in. witaminy, węglowodany, białka czy tłuszcze). Pokarm przesuwa się w stronę jelita grubego dzięki ruchom perystaltycznym. Jelito cienkie pełni również niezwykle ważną funkcję odpornościową – znajdują się tu miliardy bakterii tworzących mikroflorę jelitową.
Jelito grube i odbyt
W jelicie grubym odbywa się formowanie kału i wchłanianie wody wraz z solami mineralnymi. Nie zachodzi tutaj już trawienie, a błona śluzowa nie tworzy kosmków jelitowych. Wciąż odbywają się jednak ruchy perystaltyczne, dzięki którym możliwe jest przesuwanie resztek pokarmowych ku odbytnicy. Jelito grube dzieli się na 3 części:
- kątnicę;
- okrężnicę;
- odbytnicę.
Z kątnicy wychodzi wyrostek robaczkowy. To właśnie w jelicie grubym znajdują się bakterie produkujące niewielkie ilości witamin z grupy B oraz witaminę K.
Jelito grube uchodzi na zewnątrz pojedynczym otworem zwanym odbytem. Utrzymywanie kału możliwe jest dzięki licznym mięśniom dna miednicy zlokalizowanym w tej okolicy, zwłaszcza dzięki mięśniom takim jak mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu i mięsień zwieracz wewnętrzny odbytu. Odbyt jest dobrze ukrwiony i unaczyniony. Częstym problemem w obrębie tej struktury są bolesne, powiększone hemoroidy.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Pfeiffer A., Dolegliwości układu pokarmowego – poradnik medycyny naturalnej, Wydawnictwo Cedrus Publishing House, Warszawa 2002.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
