Szukaj
Szukaj

Odbytnica

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Odbytnica to końcowy odcinek jelita grubego, mający swój początek na wysokości II i III kręgu krzyżowego. W przeciwieństwie do poprzedzającej ją okrężnicy nie tworzy wypukleń ani fałdów półksiężycowatych, zaś jej błona mięśniowa nie posiada taśm. Główną rolą odbytnicy jest utrzymywanie stolca oraz umożliwianie wydalenia go poza organizm w akcie zwanym defekacją.

Odbytnica

Fizjologia defekacji

Przesuwanie się treści jelitowej z kątnicy do odbytnicy jest procesem powolnym, trwa wiele godzin. W jelicie grubym można wyróżnić kilka rodzajów aktywności skurczowej:

  • skurcze odcinkowe – powstają w kilku miejscach jednocześnie, nie przesuwają się jednak wzdłuż jelita. Ich celem jest mieszanie treści jelitowej;
  • skurcze propulsywne – powodują ruch treści jelitowej w dwóch kierunkach od miejsca skurczu, przesuwając treść ostatecznie w kierunku odbytnicy;
  • skurcze perystaltyczne – przesuwają treść jelitową w kierunku odbytnicy, cechują się brakiem odcinkowego rozkurczu;
  • skurcze masowe – dotyczą około 30-40 cm jelita grubego. Opróżniają dany odcinek z treści jelitowej, przesuwając ją do odbytnicy w ciągu 30 sekund.

Czynność motoryczna jelit znacznie zwiększa się po spożyciu posiłku. Przesunięcie mas kałowych do odbytnicy powoduje rozciągnięcie i podrażnienie mechanoreceptorów znajdujących się w jej ścianach. To właśnie to zjawisko jest przyczyną odczuwania parcia na stolec. Ośrodek defekacji znajduje się w części krzyżowej rdzenia kręgowego. W akcie defekacji uczestniczą skurcze mięśnia przepony, także mięśni przepony miednicy oraz cała tłocznia brzuszna. Prowadzi to do zwiększania ciśnienia w jamie brzusznej, otwarcia zwieraczy odbytu i defekacji.

Odbytnica – budowa

W budowie odbytnicy wyróżnia się 2 główne części:

  • odcinek górny, zwany częścią miedniczną – leży w miednicy mniejszej i stanowi odbytnicę właściwą. Tworzy zgięcie krzyżowe oraz zgięcie kroczowe. Jest ponadto stale uwypuklona, dlatego nosi nazwę bańki odbytnicy. Długość części miednicznej wynosi zwykle 12-15 cm;
  • odcinek dolny, zwany częścią odbytową – posiada około 3 cm długości, przy czym rozciągliwość ścian jest znacznie mniejsza niż w przypadku części miednicznej. W praktyce rozwiera się ona wyłącznie w momencie oddawania stolca.

Umowną granicę między nimi stanowi przejście przez przeponę miednicy, pomiędzy włóknami mięśnia dźwigacza odbytu. W budowie odbytnicy warto wyszczególnić również jej warstwy ścian. Są to kolejno:

  • błona zewnętrzna – utworzona przez otrzewną lub tkankę łączną;
  • błona mięśniowa – znacznie grubsza niż w pozostałych częściach jelita grubego, składa się z warstwy zewnętrznej podłużnej oraz warstwy wewnętrznej okrężnej;
  • błona śluzowa – wytwarza fałdy podłużne, zwane słupami odbytu.

W słupach odbytu znaleźć można podłużne pasma błony mięśniowej oraz bogate sploty żylne.

Odbytnica – funkcje

U zdrowego człowieka odbytnica jest pusta – nie zawiera kału, służy wyłącznie do jego przejścia i wydalenia. Dzięki swojej charakterystycznej budowie odbytnica umożliwia sprawne, bezbolesne i szybkie przejście kału, a także zatrzymywanie stolca i gazów, jeśli taka jest wola organizmu. Ze względu na bogate unerwienie niemal zawsze wiemy, w jakiej konsystencji znajduje się w niej stolec.

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Zobacz również: Wzdęcia – dlaczego pierdzimy?

Odbytnica – unaczynienie

Odbytnicę zaopatrują 3 tętnice odbytnicze oddające liczne rozgałęzienia, które się ze sobą przeplatają. Są to:

  • tętnica odbytnicza górna (gałąź tętnicy krezkowej dolnej);
  • tętnica odbytnicza środkowa (gałąź tętnicy biodrowej wewnętrznej);
  • tętnica odbytnicza dolna (gałąź tętnicy sromowej wewnętrznej).

Oprócz nich krew dociera do odbytnicy gałęziami trzewnymi tętnicy krzyżowej pośrodkowej. Jest ona końcowym naczyniem aorty brzusznej.

Odbytnica – unerwienie

Unerwienie przywspółczulne odbytnicy pochodzi z części krzyżowej autonomicznego układu nerwowego, natomiast unerwienie współczulne ze splotu krezkowego dolnego i nerwów odbytniczych.

Badanie odbytnicy

W proktologii często wykonuje się oglądanie wnętrza odbytnicy, aby tym samym uwidocznić patologiczną strukturę, wady w anatomii czy zdiagnozować różnego rodzaju schorzenia dotyczące tego odcinka układu pokarmowego. Wyróżniamy badania:

Na każde z nich należy stawić się na czczo, aby w końcowym odcinku jelita grubego nie zalegały masy kałowe zmniejszające widoczność ścian. Choć badania są mało komfortowe, nie powodują bólu. Można wykonać je w znieczuleniu.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
  2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *