Mięsień dźwigacz odbytu (łac. musculus levator ani), zwany również mięśniem wewnętrznym głównym, należy do wewnętrznej warstwy mięśni dna miednicy. W praktyce nie tyle dźwiga odbyt, co wspomaga doszczelnianie całej odbytnicy i chroni przed nietrzymaniem gazów czy stolca. Mięsień ten można świadomie ćwiczyć, zwykle celem wzmocnienia go.
Mięsień dźwigacz odbytu u kobiet – budowa
Omawiany mięsień tworzy 3 pętle. Pierwsza przebiega wokół jelita i pomaga zamknąć jego ujście. Właśnie dlatego podczas świadomego hamowania defekacji czy gazów czujemy jak napina się nie tylko sam odbyt, ale także tkanki zlokalizowane głębiej. Pierwsza pętla jest bardzo dobrze unerwiona, w związku z czym w większości przypadków jesteśmy w stanie stwierdzić, czy wydalana zawartość jest gazowa, płynna czy ma konsystencję stałą. Wiemy to jeszcze zanim skorzystamy z toalety.
Dużym problemem jest uszkodzenie unerwienia pętli pierwszej mięśnia dźwigacza odbytu, co może zdarzyć się np. podczas operacji na miednicy mniejszej. Wówczas informacja o zawartości jelita zostaje zafałszowana. Pozostałe dwie pętle mięśnia dźwigacza odbytu przebiegają od kości łonowej wokół pochwy i cewki moczowej.
Mięsień dźwigacz odbytu u mężczyzn – budowa
Mięsień dźwigacz odbytu jest największym mięśniem dna miednicy u mężczyzn. Pomiędzy swoimi ramionami posiada wolną przestrzeń zwaną rozworem dźwigacza. Właśnie tutaj przez dno miednicy przechodzą jelito i cewka moczowa. Podobnie jak w przypadku anatomii kobiet, mięsień dźwigacz odbytu składa się z 3 pętli, czyli pasm mięśniowych biegnących obok siebie. Jedno z tych pasm przebiega wokół odbytnicy i części prostaty.
Mięsień dźwigacz odbytu – funkcje
Bez względu na płeć mięsień dźwigacz odbytu pełni znaczącą rolę w zapewnianiu właściwego położenia cewki moczowej, pęcherza moczowego i części jelita grubego. Gdy się napina, jedna z pętli pociąga cewkę moczową wraz z odbytnicą w kierunku spojenia łonowego, czego efektem jest pogłębienie naturalnego zagięcia cewki moczowej i odbytnicy, a więc i zwiększenie domknięcia. Mięsień dźwigacz odbytu napina się również podczas nagłej aktywności dna miednicy, np. podczas kaszlu, kichania, śmiechu czy aktywności fizycznej. Nie dopuszcza do niekontrolowanego wydostania się kału i gazów na zewnątrz.
Unerwienie
Unerwienie mięśnia dźwigacza odbytu pochodzi ze splotu krzyżowego S3-S4. U niektórych osób odchodzą do niego dodatkowe gałązki nerwu sromowego.
Unaczynienie
Za unaczynienie mięśnia dźwigacza odbytu odpowiadają:
- tętnica sromowa wewnętrzna;
- tętnica pęcherzowa dolna.
Ćwiczenia mięśnia dźwigacza odbytu
Aby efektywnie zaktywować mięsień dźwigacz odbytu warto zaktywować wszystkie warstwy dna miednicy – zewnętrzną, środkową i wewnętrzną. Pozycją wyjściową jest siedzenie na twardym krześle (plecy wyprostowane, stawy kolanowe zgięte pod kątem 90 stopni, stopy płasko na podłodze rozstawione na szerokość kolan, głowa ciągnie ku górze). Swobodnie oddychając przechodzi się do kolejnych czynności:
- wizualizacja zamykania otworów ciała, a więc cewki moczowej, odbytu i pochwy (w przypadku kobiet). Mężczyźni mogą zwizualizować ruch podnoszenia prącia ku górze. Napięcie mięśni ma być delikatne, wykonywane na wydechu. Na wdechu rozluźniamy się – pracuje warstwa zewnętrzna dna miednicy;
- ruch odciągania dna miednicy od krzesła, jednocześnie nie poruszając innymi częściami ciała (np. nie próbując wstać czy obciążyć ud). Czynność wykonuje się wizualizacją ściągania obu guzów kulszowych do siebie i podciągając tkanki znajdujące się między nimi do wnętrza ciała. Aktywujemy na wydechu, na wdechu ponownie rozluźniając tkanki – pracuje warstwa środkowa dna miednicy;
- ruch podciągnięcia dna miednicy i ściągnięcia guzów kulszowych utrzymujemy przez kilka wdechów i wydechów, nie zmniejszając napięcia – pracuje warstwa wewnętrzna dna miednicy, wraz z mięśniem dźwigaczem odbytu.
Przy wszelkich problemach z wypróżnianiem się, a także nietrzymaniem gazu i stolca, najlepszym rozwiązaniem będzie wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego. Specjalista nauczy świadomie wzmacniać osłabione mięśnie, jednocześnie uzupełniając leczenie terapią manualną.
Mięsień dźwigacz odbytu – zaburzenia
Osłabiony mięsień dźwigacz odbytu prowadzi do nietrzymania gazów i stolca. Początkowo sytuacje mają miejsce podczas aktywacji tłoczni brzusznej, np. przy kaszlu czy śmiechu. Wraz z pogłębianiem się problemu niewydolność mięśnia sprawia, że pacjenci nie mogą swobodnie przejść z pozycji leżącej do pozycji stojące, bez niekontrolowanego oddania gazów.
Problemem jest również wzmożone napięcie mięśnia dźwigacza odbytu, co może prowadzić do chronicznych zaparć. Pętle mięśniowe ciągną bowiem jelito do przodu, w kierunku kości łonowej, co jest właściwe z punktu widzenia mechanizmu zamykającego odbyt. Jednak podczas wypróżniania się wzmożona pętla mięśniowa nie jest w stanie się rozluźnić. Kał nie może przedostać się na zewnątrz.
Zainteresował Cię ten temat?
Wyżej przybliżyliśmy tematykę mięśnia związanego z bardzo ważnym działem fizjoterapii jakim jest uroginekologia. Jeżeli chcesz rozwijać się w tym temacie i wiedzieć jak prowadzić pacjentów uroginekologicznych, najlepszym rozwiązaniem jest zdobycie wiedzy bezpośrednio u specjalistów, w rozszerzonym zakresie na certyfikowanych szkoleniach, gdzie uzyskuje się szczegółowe informacje o technikach fizjoterapeutycznych i ich wykorzystaniu u pacjentów.
Kod rabatowy na kurs Trening dna miednicy BeBo
Z tego względu, specjalnie dla czytelników Portalu Fizjoterapeuty wynegocjowaliśmy 10% zniżki na kursy i szkolenia prowadzone przez certyfikowanych instruktorów BeBo Polska. W celu uzyskania zniżki podczas zapisów (telefonicznie lub przez stronę www.bebotrening.pl) wystarczy podać kod: FIZJOTERAPEUTY
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- BeBo, W drodze do istoty kobiecości. Trening dna miednicy, Kraków 2019.
- BeBo, Ukryta siła mężczyzny. Poprawa jakości życia i potencji, Kraków 2020.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
