Ucho wewnętrzne to najbardziej wewnętrzna i złożona część narządu słuchu i równowagi. Umiejscawia się w części skalistej kości skroniowej i składa się z dwóch głównych układów: błędnika kostnego i błędnika błoniastego. Ściśle współpracuje z pozostałymi elementami: uchem zewnętrznym i uchem środkowym, umożliwiając nie tylko wyraźne, prawidłowe słyszenie, ale również utrzymywanie równowagi.
Ucho wewnętrzne – anatomia
Ucho wewnętrzne zbudowane jest z szeregu połączonych ze sobą przestrzeni, w których wyróżnia się:
- błędnik błoniasty – wypełniony śródchłonką (endolimfą);
- błędnik kostny – zawiera przedsionek, ślimak i trzy kanały półkoliste. Wypełnia go płyn, zwany przychłonką (perylimfa). W jego wewnętrzu znajduje się natomiast błędnik błoniasty, zawieszony na licznych pasemkach łącznotkankowych, umocowanych na ścianach kostnych.
Błędnik łączy się z jamą bębenkową dwoma otworami: okienkiem przedsionka (owalnym), o które opiera się płytka strzemiączka i okienkiem ślimaka (okrągłym), zamkniętym błoną bębenkową wtórną.
Zobacz również: Mięsień strzemiączkowy.
Jeśli chodzi o funkcję, błędnik dzieli się na:
- część statyczną (narząd równowagi), do której należą przedsionek i kanały półkoliste;
- część słuchową, czyli ślimak, której główną rolą jest sygnalizacja zmian położenia głowy i utrzymywanie równowagi.
Co bardzo ważne, w uchu wewnętrznym znajduje się narząd przedsionkowy (równowagi), który warto opisać nieco bliżej. Składa się bowiem z następujących struktur anatomicznych:
- łagiewka – łączy się z kanałami półkolistymi i zawiera plamkę łagiewki, czyli receptor przyspieszeń poziomych;
- woreczek – łączy się ze ślimakiem i zawiera plamkę woreczka, czyli receptor przyspieszeń pionowych;
- przewody półkoliste – zlokalizowane wewnątrz kanałów półkolistych kostnych. Dodatkowo w bańkach błoniastych znajduje się grzebień bańkowy, czyli receptor ruchów obrotowych.
Ślimak ma kształt zbliżony do prawdziwej muszli ślimaka o 2 i 3/4 zwojach, stąd też wzięła się jego nazwa. Blaszka spiralna kostna dzieli kanał spiralny ślimaka na dwa piętra zwane potocznie schodami. Niższe piętro, które poprzez okienko okrągłe komunikuje się z jamą bębenkową nazywa się schodami bębenka. Z kolei wyższe łączące się z przedsionkiem nosi nazwę schodów przedsionka. Układ ten uzupełnia przewód ślimakowy (schody środkowe). Co istotne dla jego funkcji, przewód ślimakowy wypełnia endolimfa.
Ucho wewnętrzne – funkcje
Ucho wewnętrzne odpowiada przede wszystkim na odbiór słuchu oraz za równowagę. Role słuchowe można przedstawić następująco:
- odbiór drgań dźwiękowych;
- analiza częstotliwości (tonotopia), ponieważ błona podstawna drga w różnym miejscu w zależności od częstotliwości: wysokie tony u podstawy ślimaka, a także niskie tony w szczycie ślimaka;
- transdukcja mechaniczno-elektryczna;
- przewodzenie impulsów słuchowych.
Funkcje równowagi są natomiast realizowane przez łagiewkę, woreczek i kanały półkoliste. Można je opisać następująco:
- rejestracja przyspieszeń liniowych;
- rejestracja przyspieszeń kątowych (obrotowych);
- utrzymanie stabilnej postawy i orientacji, jako że przedsionek dostarcza informacji o położeniu głowy względem grawitacji, kierunku i szybkości ruchu;
- koordynacja wzroku i równowagi – odruch przedsionkowo-oczny (VOR) umożliwia stabilizację obrazu na siatkówce podczas ruchów głowy. Dla przykładu, jesteśmy w stanie czytać szyld podczas jazdy autobusem, mimo drgań.
W kontekście ucha wewnętrznego wyróżnia się też funkcje dodatkowe, takie jak:
- utrzymanie stałego składu płynów, co umożliwia właściwą pracę komórek rzęsatych;
- mechanizmy adaptacyjne – ośrodki przedsionkowe uczą się kompensować zaburzenia (np. po uszkodzeniu jednego błędnika).
Sprawnie działające ucho wewnętrzne ma więc wpływ na wiele różnych płaszczyzn ludzkiego organizmu.
Zobacz również: Zaburzenia równowagi.
Unerwienie ucha wewnętrznego
Ucho wewnętrzne jest unerwione przez nerw słuchowy (inaczej: nerw przedsionkowo-ślimakowy – VIII nerw czaszkowy). Szacuje się, że nawet około 5% włókien nerwowych z blisko 18000 łączy się z komórkami słuchowymi zewnętrznymi. Pozostałe 95% włókien nerwowych unerwia komórki słuchowe wewnętrzne. Tak więc pojedyncza komórka nerwowa nerwu VIII łączy się z kilkoma komórkami zewnętrznymi i odwrotnie, do pojedynczej komórki wewnętrznej dochodzi wiele zakończeń nerwowych.
Unaczynienie ucha wewnętrznego
Najważniejsza w unaczynieniu ucha wewnętrznego jest tętnica błędnikowa, zazwyczaj odchodząca od tętnicy podstawnej. Żyły natomiast uchodzą do zatoki skalistej dolnej i żyły szyjnej wewnętrznej.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
