Trąbka Eustachiusza (inaczej: trąbka słuchowa) jest kostno-mięśniowym kanałem łączącym nosogardło z uchem środkowym, który odgrywa znaczącą rolę w regulacji ciśnienia w uchu środkowym, napowietrzaniu, ewakuacji zalegającej wydzieliny i ochrony ucha środkowego. W rzadkich przypadkach jej dysfunkcja może wiązać się z jej niedrożnością spowodowaną zaleganiem w jej świetle ciała obcego, co może skutkować występowaniem przewlekłego zapalenia ucha środkowego, trudno gojącego się wycieku, uczucia pełności, pogorszenia słuchu i zaburzeń równowagi.
Trąbka Eustachiusza – anatomia
Ttrąbka Eustachiusza jest częścią ucha środkowego i łączy je z częścią nosową gardła. Jednakże pod względem pełnionej funkcji należy ją uznać za złożony narząd, wchodzący w skład systemu, który obejmuje: jamy nosa, podniebienie miękkie, część nosową gardła i ucho środkowe. Wszystkie wymienione elementy mają bezpośredni wpływ na jej funkcję.
U osób dorosłych długość trąbki słuchowej wynosi od 31 mm do 38 mm. Anatomicznie wyróżnia się jej część kostną, zlokalizowaną w obrębie piramidy kości skroniowej, część chrzęstną oraz część łączącą, w której ściany kostne i chrzęstne zachodzą na siebie i gdzie znajduje się najwęższa część trąbki, czyli tak zwana cieśń. W swoim przebiegu trąbka Eustachiusza sąsiaduje z szeregiem istotnych struktur, takich jak: tętnica szyjna wewnętrzna, środkowy dół czaszki, otwór owalny, dół Rosenmüllera i migdałek gardłowy. Ujście gardłowe znajduje się natomiast na wysokości małżowiny nosowej dolnej i przybiera kształt trójkąta otoczonego przez wał trąbkowy, utworzony przez blaszkę przyśrodkową chrząstki trąbki Eustachiusza.
W anatomicznej budowie trąbki słuchowej wyróżnić należy ponadto charakterystyczną zastawkę, która otwiera się w konsekwencji skurczu mięśni dźwigacza i mięśnia napinacza podniebienia, podczas ruchów podniebienia takich jak przełykanie, ziewanie. Trąbka słuchowa przebiega skośnie: od tyłu i bocznie w uchu środkowym oraz ku przodowi, dołowi i przyśrodkowo w obrębie nosogardła. Tworzy kąt około 45° względem płaszczyzny poziomej u dorosłych (u dzieci bardziej poziomo, około 10°-20°).
Trąbka Eustachiusza – funkcje
Trąbka Eustachiusza pełni w uchu bardzo ważne role, ponieważ:
- wyrównuje ciśnienia w przestrzeniach ucha środkowego do poziomu ciśnienia atmosferycznego (tak zwana wentylacja);
- drenuje wydzielinę z ucha środkowego;
- zabezpiecza ucho środkowe przed refluksem wydzieliny i zakażeniem wstępującym z części nosowej gardła oraz dochodzącymi stąd dźwiękami.
Można zatem powiedzieć, że trąbka słuchowa utrzymuje równowagę ciśnienia między uchem środkowym a otoczeniem, otwiera się w trakcie połykania, ziewania, żucia, umożliwiając dopływ lub odpływ powietrza. Zapobiega również wciąganiu błony bębenkowej do wnętrza i poprawia przewodzenie dźwięków.
Choroby trąbki słuchowej
Etiologia zaburzeń funkcji trąbki słuchowej jest wieloczynnikowa, a przeważnie obejmuje:
- przyczyny zapalne (infekcje, alergie, zapalenia zatok przynosowych, zaburzenia odporności);
- przyczyny rozwojowe (anomalie podstawy czaszki, rozszczepy podniebienia);
- ucisk zewnętrzny (guzy części nosowej gardła, urazy);
- choroby błony śluzowej (zespół Kartagenera, zepół Samtera);
- ekspozycję na dym papierosowy;
- refluks żołądkowo-przełykowy.
W przypadku dzieci podłożem problemów z trąbką Eustachiusza może być także przerost migdałka gardłowego i tkanki limfatycznej pasm bocznych, a także wału trąbkowego. Diagnostyką i leczeniem tego typu problemów zajmuje się lekarz otorynolaryngolog po wykonaniu badań narządu słuchowego.
Trąbka Eustachiusza – unerwienie i unaczynienie
Trąbka słuchowa jest unerwiona przez gałęzie nerwu trójdzielnego (V), a w szczególności nerwu skrzydłowo-podniebiennego. Częściowo za unerwienie odpowiadają też włókna autonomicznego układu nerwowego (przywspółczulne i współczulne).
Za unaczynienie odpowiadają natomiast: tętnica gardłowa wstępująca, tętnica podniebienna większa, tętnica kanału skrzydłowego. Żyły odprowadzają krew do splotu skrzydłowego.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Piecuch A., Mrówka M., Skarżyński P., Skarżyński H., Usunięcie metalicznego ciała obcego z trąbki słuchowej drogą antromastoidektomii – tympanotomii tylnej u spawacza z guzem kąta mostowo-móżdżkowego. Opis przypadku, Now Audiofonol, 2025; 14(3): 71–77.
- Makuszewska M., Klasyfikacje, diagnostyka i leczenie zaburzeń czynności trąbki słuchowej – przegląd literatury, Pol Otorhino Rev, 10-2021.
