Jelito cienkie i jelito grube stanowią końcową część układu pokarmowego. Listkiem zarodkowym odpowiedzialnym za rozwój tych struktur jest endoderma.
Jelito cienkie
Stanowi najdłuższą część przewodu pokarmowego. Początek i koniec zamknięte są zastawkami: od góry zastawką odźwiernika, natomiast od dołu krętniczo-kątniczą. Dzielimy je na 3 części: dwunastnicę, jelito czcze oraz jelito kręte.
Dwunastnica o długości do 30 cm jest początkowym odcinkiem jelita cienkiego. Dzieli się ją na 4 części: górną, zstępującą, dolną i wstępującą. Jej kształt jest osobniczo zmienny, zwykle jednak porównuje się go do poziomo ułożonej litery „U”.
Jelito czcze osiąga do 3 metrów, a nazwa pochodzi od faktu, iż u zmarłych jest ono zwykle opróżnione. Jelito czcze przechodzi w jelito kręte bez ostrej granicy. Również ono ma około 3 metrów.
Błona śluzowa jelita cienkiego układa się w fałdy okrężne i liczne, drobne kosmki jelitowe. Z kolei ściana narządu składa się z 3 warstw: błony surowiczej, mięśniowej i śluzowej.
Funkcje
Do dwunastnicy uchodzą wydzieliny wątroby i trzustki, gdzie odbywa się kolejny etap trawienia.
Czynność błony śluzowej jelita cienkiego polega na trawieniu pokarmów i wchłanianiu produktów trawienia. Wydzielina gruczołów jelita cienkiego zawiera 3 enzymy trawiące węglowodany (diastaza, maltaza, laktaza), enzym trawiący białka oraz kolejny, odpowiedzialny za trawienie tłuszczy (lipaza).
Wchłanianie ostatecznych produktów trawienia odbywa się głównie w jelicie krętym, gdzie fałdy okrężne i kosmki znacznie zwiększają powierzchnię wchłaniania.
Warto wspomnieć także o skurczach perystaltycznych, które rozpoczynają się w dwunastnicy i przesuwają w postaci fali z prędkością od 2 do 25 cm/s aż do odbytnicy. Ich zadaniem jest sprawne przesuwanie treści pokarmowej do kolejnych odcinków układu pokarmowego.
Jelito grube
Treści pokarmowe z jelita cienkiego przechodzą do kolejnego odcinka układu pokarmowego jakim jest jelito grube. Jego średnica w stanie rozkurczowym ma od 5 do 8 cm. Dzieli się na jelito ślepe wraz z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicę i odbytnicę, co stanowi około 20% całości układu pokarmowego.
Jelito ślepe (zwane również kątnicą) umiejscowione jest zwykle w prawym dole biodrowym. Jego długość wynosi około 8 cm. Zwężona część kątnicy nosi nazwę wyrostka robaczkowego – jest to struktura obfita w tkankę limfatyczną i mięśniową.
Okrężnica dzieli się na 4 części: wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą. Odbytnicę natomiast budują bańki odbytnicy oraz kanał odbytnicy. Lokalizuje się ją w miednicy mniejszej.
Funkcje
Treść pokarmowa przedostająca się do jelita grubego zwykle jest pozbawiona składników odżywczych, ponieważ zostały one wchłonięte w jelicie cienkim. Czynność jelita grubego polega na wydzielaniu śluzu przez gruczoły jelitowe oraz dalszym wchłanianiu wody. Treść pokarmowa jest tu zagęszczona i uformowana w masę kałową
Na szczególną uwagę zasługuje bogata flora bakteryjna, która rozkłada niewchłonięte i niestrawione resztki.
Pozostałe funkcje jelita grubego:
- wchłanianie witamin, elektrolitów i aminokwasów;
- wytwarzanie niektórych witamin przez drobnoustroje;
- wytwarzanie niektórych związków toksycznych, np. amoniaku.
Jelito cienkie i jelito grube – podsumowanie
Można wyodrębnić znaczne różnice między tymi dwoma narządami:
- Barwa jelita cienkiego u osoby żywej jest różowoczerwona, natomiast jelita grubego bardziej szara.
- Błona śluzowa jelita grubego nie posiada kosmków charakterystycznych dla ściany jelita cienkiego.
- W jelicie cienkim następuje wchłanianie składników pokarmowych, natomiast jelito grube odpowiada za wchłanianie głównie wody.
Obie struktury charakteryzują się taką samą budową ściany (błona śluzowa, mięśniowa i surowicza) oraz są niezbędne do prawidłowej pracy całego układu pokarmowego.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
