Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK, inaczej: choroba Bechterewa, choroba Marie-Strümplla-Bechterewa, łac. spondylitis ankylopoetica, spondyloarthritis ankylopoetica) to przewlekła choroba tkanki łącznej o niewyjaśnionej etiologii. Rozpoczyna się zwykle między 15. a 30. rokiem życia i występuje znacznie częściej u mężczyzn.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – objawy
ZZSK dotyczy głównie stawów kręgosłupa. Jednak niekiedy przebiega z zajęciem obwodowych stawów, głównie kończyn. Choroba rozpoczyna się przeważnie dolegliwościami bólowymi w stawach krzyżowo-biodrowych kręgosłupa, które promieniują do pośladków i pachwin. Następnie zajmowane są właściwe stawy kręgosłupa, stawy żebrowo-kręgowe i żebrowo-poprzeczne, co powoduje jego częściowe lub nawet całkowite usztywnienie. Z czasem choroba może zająć duże stawy, czyli stawy biodrowe, stawy kolanowe czy stawy ramienne.
Pozostałe objawy obejmują:
- zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej, a tym samym zmniejszenie wydolności oddechowej;
- narastającą kifozę piersiowo-lędźwiową i hiperlordozę szyjną;
- zapalenia w miejscu przyczepów ścięgnistych z tendencją do tworzenia nadżerek.
Zobacz również: Lordoza i kifoza – co to takiego i jak to leczyć?
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – leczenie
Leczenie musi być prowadzone przez wielospecjalistyczny zespół. Opiera się na farmakoterapii oraz fizjoterapii.
Leczenie farmakologiczne polega przede wszystkim na podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a niekiedy i leków sterydowych. Równorzędnym składnikiem leczenia jest wspomniana fizjoterapia, a przede wszystkim kinezyterapia i fizykoterapia. Powinna zostać rozpoczęta już po ustaleniu rozpoznania. Należy unikać długotrwałego unieruchomienia. Ostatecznością są rozwiązania chirurgiczne.
Należy pamiętać, że od chorego wymaga się również modyfikacji stylu życia. Chodzi głównie o zmianę nawyków dotyczących spania czy siedzenia. W przypadku spania zaleca się używanie twardego materaca, odpowiedniej poduszki oraz podkładki pod kręgosłup lędźwiowy.
Cele leczenia obejmują:
- łagodzenie dolegliwości bólowych;
- poprawę oraz utrzymanie prawidłowej postawy ciała;
- zmniejszenie sztywności stawów;
- poprawę ruchomości stawów;
- hamowanie stanów zapalnych;
- poprawę komfortu życia codziennego i zawodowego;
- poprawę stanu psychicznego.
Kinezyterapia przy ZZSK
Odpowiednio dobrane ćwiczenia ruchowe zmniejszają dolegliwości bólowe oraz sztywność stawów. Kinezyterapia ma na celu także zapobieganie przykurczom i zniekształceniom stawów, poprawę siły mięśniowej oraz utrzymanie sprawności oddechowej. Istotne jest regularne wykonywanie zaleconych ćwiczeń.
Spośród sportów korzystny wpływ na stan zdrowia chorego mają:
- pływanie;
- koszykówka;
- siatkówka;
- tenis;
- spacery;
- narciarstwo biegowe.
Nie zaleca się natomiast ryzykownych sportów kontaktowych, takich jak piłka nożna czy boks, a także jazdy konnej oraz długotrwałej jazdy na rowerze.
Ćwiczenia fizyczne zależne są od stopnia zaawansowania choroby. We wczesnym stadium choroby wykonuje się ćwiczenia:
- ćwiczenia oddychania torem piersiowym;
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne;
- ćwiczenia rozluźniające i ćwiczenia relaksacyjne;
- ćwiczenia izometryczne;
- ćwiczenia ogólnousprawniające.
Zobacz również: Kinezyterapia – podział ćwiczeń.
Aktywność uzależniona jest także od tego, czy ZZSK znajduje się aktualnie w okresie ostrym czy w okresie remisji. Okres ostry wymaga wyłącznie stosowania ćwiczeń oddechowych, izometrycznych i czynnych wolnych. Okres remisji z kolei pozwala na dołączenie ćwiczeń samoobsługi, oddechowych, prawidłowej postawy ciała oraz zwiększających lub utrzymujących ruchomość kręgosłupa.
Fizykoterapia przy ZZSK
Stosowane zabiegi fizykalne obejmują:
- ciepłolecznictwo – w postaci parafinoterapii, ciepłych okładów żelowych, gorących kąpieli leczniczych czy łaźni parowej;
- zimnolecznictwo – głównie krioterapia, zimne okłady żelowe i kriosauna;
- światłolecznictwo – laseroterapia i światło spolaryzowane;
- elektroterapię – TENS, prądy diadynamiczne, kąpiele elektryczno-wodne, prądy interferencyjne oraz jonoforezę;
- ultradźwięki – stosowane w pierwszej fazie choroby na stawy krzyżowo-biodrowe;
- niskoenergetyczną falę uderzeniową;
- pole magnetyczne;
- hydroterapię.
Bardzo pomocne jest również leczenie balneologiczne, obejmujące kąpiele borowinowe, siarczkowo-siarkowodorowe, solankowe, radonowe, okłady peloidowe oraz wszelkie zawijania.
Zobacz również: Leczenie borowiną.
Dopełnieniem zabiegów są masaże podwodne, limfatyczne lub klasyczne.
Przykładowe plany leczenia na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Leczenie musi być zawsze dobrane indywidualnie do pacjenta przez zespół specjalistów. Ustalono jednak przykładowe postępowanie rehabilitacyjne w przypadku ZZSK wedługg Kippel J.H.
Okres zaostrzenia choroby
- Działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne: unieruchomienie, stosowanie odpowiednich leków (NLPZ, kortykosteroidy), jonoforeza z użyciem NLPZ, krioterapia miejscowa.
- Kinezyterapia mająca na celu między innymi utrzymanie ruchomości stawów: ćwiczenia oddechowe, izometryczne i zwiększające zakres ruchomości.
Okres remisji choroby
- Kinezyterapia: ćwiczenia utrzymujące zakres ruchomości, ćwiczenia wzmacniające mięśnie (czynne wolne i czynne z oporem), ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia wytrzymałościowe, sport rekreacyjny.
- Edukacja pacjenta.
- Zabiegi ortopedyczne, zaopatrzenie ortopedyczne.
- Zabiegi fizykalne: głównie ciepłolecznictwo i hydroterapia.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Zesztywniające Zapalenie Stawów Kręgosłupa, Poradnik dla chorych i ich bliskich, Abbvie 2012.
