Farmakoterapia odnosi się do leczenia rozmaitych problemów zdrowotnych z wykorzystaniem leków (potocznie: farmaceutyków). Są one przepisywane przez lekarzy specjalistów lub lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, choć wiele spośród nich zakupić można bez recepty. Wyróżnia się leki działające objawowo i przyczynowo, pochodzenia naturalnego i syntetycznego.
Farmakoterapia – na czym polega?
Farmakoterapia polega na przyjmowaniu określonych leków we wskazanych dawkach i odstępach czasowych, aż do momentu poprawy stanu zdrowia, wyciszenia objawów lub całkowitego wyeliminowania choroby. Droga ich podania może być różna, wyróżnia się:
- leki doustne;
- leki dożylne;
- leki domięśniowe;
- leki dopochwowe;
- leki wziewne;
i wiele innych, przy czym niektóre z nich są dostępne wyłącznie na receptę. Leki na receptę przepisuje lekarz po przeprowadzeniu z pacjentem szczegółowego wywiadu. Te dostępne bez recepty są z reguły bezpieczne, mimo tego należy przestrzegać dawkowania i zaleceń producenta. W Polsce najczęściej stosuje się ogólnodostępne środki przeciwbólowe z grona NLPZ.
Farmakoterapia – czy jest bezpieczna?
Skuteczność i bezpieczeństwo stosowanej farmakoterapii nie jest pojęciem bezwzględnym. Wybór leku, jak i jego dawkowanie zawsze muszą mieć charakter kontekstowy, co w praktyce oznacza, że musi uwzględniać istotne cechy pacjenta. Przed ostatecznym wyborem leków należy więc uwzględnić zarówno czynniki rezydualne, jak i wpływ współchorobowości bądź innych równocześnie stosowanych leków na skuteczność i bezpieczeństwo stosowanej farmakoterapii. Kluczowe znaczenie mają czynniki takie jak: wiek, płeć, BMI, ciąża, obrzęki, stosowane już leki, zioła czy suplementy diety, rodzaj i zaawansowanie choroby, alergie, czynność wątroby i nerek, dieta, palenie papierosów i wiele innych. Na podstawie szczegółowego wywiadu zdrowotnego lekarz może dobrać leki.
Jeśli farmakoterapia zostanie ustalona indywidualnie i w sposób poprawny, uznawana jest za bezpieczną. Pacjent jednak musi liczyć się z ryzykiem ewentualnych skutków ubocznych. Zwłaszcza przy stosowaniu silnych leków, np. biologicznych czy glikokortykoidów. Wszelkie ryzyko zawsze należy omówić z lekarzem. Przy silnie działających lekach nierzadko oczekiwane efekty terapeutyczne przewyższają możliwość powikłań.
Farmakoterapia zawsze powinna być skonsultowana z lekarzem, ponieważ wiele leków wchodzi w interakcję ze sobą nawzajem lub wykazuje działania niepożądane. Mogą być niebezpieczne dla kobiet w ciąży lub przewlekle chorych. Inne nie nadają się dla dzieci lub nie można stosować ich w sposób przewlekły ze względu na większe ryzyko skutków ubocznych.
Farmakoterapia – wskazania
Farmakoterapia znajduje zastosowanie w niemal każdym problemie zdrowotnym, w zależności od tego może zwalczać przyczyny tej choroby lub łagodzić jej objawy. Popularnym przykładem farmakoterapii jest choćby stosowanie beta-blokerów przy chorobach serca, heparyny przy zaburzeniach krzepnięcia krwi, histaminy przy reakcjach alergicznych czy NLPZ przy gorączce i dolegliwościach bólowych. Do nowoczesnej farmakoterapii zaliczamy leczenie biologiczne i wykorzystanie osocza bogatopłytkowego czy komórek macierzystych w dążeniu do poprawy stanu zdrowia pacjenta.
Farmakoterapia – przeciwwskazania
Nie ma konkretnych przeciwwskazań do farmakoterapii jako ogólnej metody leczenia. Istnieją jednak liczne przeciwwskazania względne i bezwzględne do przyjmowania poszczególnych leków. Najwięcej przeciwwskazań pojawia się w odniesieniu do kobiet ciężarnych, karmiących piersią i do małych dzieci. Nie ma chorób, które byłyby wskazaniem do całkowitego zaprzestania farmakoterapii i rezygnacji ze wszystkich leków. Najważniejszy jest dobór preparatu do potrzeb pacjenta i jego ogólnego stanu zdrowia.
Alternatywne metody leczenia
Jeśli to możliwe, powinno się sięgać po alternatywne metody leczenia. Przykładowo przy niestrawności lepiej wypić kubek naparu z mięty pieprzowej, zamiast sięgać po leki z apteki. Podobnie przy bolesnych miesiączkach, gdy oczekiwane efekty gwarantuje fizjoterapia uroginekologiczna, pozwalająca na zawsze pozbyć się problemu i zrezygnować z comiesięcznego przyjmowania leków przeciwbólowych. Z kolei olej z czarnuszki siewnej może łagodzić objawy lekkiej i umiarkowanej alergii. W wielu przypadkach nie ma jednak możliwości zrezygnowania z leków pod groźbą znacznego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. Przykładowo pacjenci z nowotworami wymagają chemioterapii i nie da się jej niczym zastąpić.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Woroń J., Dobrogowski J., Engel Z., Wordliczek J., Specyfika farmakoterapii bólu w wybranych grupach pacjentów, Lekarz POZ, 2/2016.
- Sterna W., Sterna A., Psychoterapia a farmakoterapia – czy można je łączyć?, Psychoterapia, 2/2016.
- Mitręga K., Krzemiński T., Farmakologia i farmakoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
