Fenytoina jest popularnym lekiem przeciwdrgawkowym o zastosowaniu głównie w neurologii. Wykorzystuje się ją m.in. w terapii farmakologicznej padaczki czy po urazach mózgu, ale również przy zaburzeniach rytmu serca. Stanowi lek dostępny wyłącznie na receptę.
Fenytoina – charakterystyka
Fenytoina to organiczny związek chemiczny będący pochodną hydantoiny. Posiada wzór sumaryczny C15H12N2O2 i masę molową 252,27 g/mol. Z wyglądu przypomina biały, krystaliczny proszek bez żadnego zapachu. Fenytoina zapobiega wystąpieniu i zmniejsza częstość występowania napadów padaczkowych uogólnionych. Zmniejsza również częstość występowania napadów częściowych i przeciwdziała ich uogólnieniu, zapobiega rozprzestrzenianiu się impulsów bólowych w neuralgii nerwu trójdzielnego, a także działa przeciwarytmicznie. Z tego względu znalazła zastosowanie przede wszystkim w neurologii i kardiologii. To popularny lek, który można zakupić jednak wyłącznie na receptę.
Należy wiedzieć, że ze względu na stosunkowo wąski margines terapeutyczny oraz ryzyko licznych działań niepożądanych, fenytoina stopniowo jest wycofywana z przewlekłego leczenia padaczki. Tym bardziej że na rynku znajdują się aktualnie znacznie skuteczniejsze leki i związane z mniejszym profilem ryzyka dla pacjenta.
Fenytoina – działanie
Mechanizm działania fenytoiny został bardzo dobrze poznany. Po spożyciu leku dochodzi do blokowania kanałów sodowych, co ostatecznie prowadzi do zahamowania potencjału czynnościowego komórki i braku depolaryzacji. Jony wapnia nie mogą sprawnie przenikać przez błony komórkowe podczas depolaryzacji. Obserwuje się także zahamowanie fosforylacji kompleksu wapń-kalmodulina oraz podwyższenie progu drgawkowego. W odniesieniu do mięśnia sercowego działa inotropowo ujemnie – wydłuża okres refrakcji oraz przyspiesza przewodzenie impulsów.
Fenytoina – wskazania
Podstawowe wskazania do stosowania fenytoiny to:
- padaczka (napady uogólnione, napady częściowe złożone);
- profilaktyka napadów padaczkowych po operacjach neurochirurgicznych i doznanych urazach głowy;
- nerwoból nerwu trójdzielnego – jednak wyłącznie w przypadku nieskuteczności karbamazepiny lub nadwrażliwości na karbamazepinę;
- ostre zaburzenia rytmu serca.
Lek zawsze przepisywany jest przez lekarza po zapoznaniu się ze stanem zdrowia pacjenta i przeanalizowaniu wyników badań diagnostycznych.
Przeciwwskazania do stosowania fenytoiny
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do przyjmowania omawianej substancji jest przede wszystkim nadwrażliwość na nią, co mogłoby doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Nie powinni stosować jej także pacjenci z porfirią oraz kobiety ciężarne i planujące ciążę. Wyniki niektórych badań wykazują, że fenytoina wywiera negatywny wpływ na rozwój neurologiczny nienarodzonych dzieci narażonych na ten lek, z kolei wyniki innych badań nie wykazują takiego wpływu. Ze względu na brak jednoznacznych wyników zaleca się jednak szczególną ostrożność. Lek może zaburzać sprawność psychofizyczną, dlatego podczas farmakoterapii z jego użyciem nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn.
Fenytoina – skutki uboczne
Przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych jest częstą przyczyną wystąpienia działania niepożądanego pod postacią polekowego przerostu dziąseł. Dziąsła stają się bolesne, zaczerwienione i obrzęknięte, co skutkuje ich nachodzeniem na zęby. Przerost dziąseł zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób przyzębia, m.in. paradontozy, która grozi utratą zębów. Niekiedy po przyjęciu fenytoiny stwierdza się reakcje skórne, mające początkowo postać czerwonych punkcików lub okrągłych plam na tułowiu, często z pęcherzami położonymi w ich centrum. Do pozostałych działań niepożądanych zaliczyć można m.in.:
- nudności i wymioty;
- zaburzenia rytmu serca;
- zaburzenia trawienne;
- zawroty głowy i bóle głowy;
- zaburzenia widzenia;
- objawy niedoczynności tarczycy i czasowe zaburzenie czynności gruczołu tarczowego.
U diabetyków fenytoina może wpływać na metabolizm glukozy i hamować wydzielanie insuliny, prowadząc do podwyższenia stężenia glukozy we krwi. Warto także pamiętać, że omawiany lek przyspiesza metabolizm doustnych środków antykoncepcyjnych, co powoduje skrócenie ich czasu działania.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pawlaczyk M., Korzeniowska K., Przerost dziąseł po fenytoinie – opis przypadku, Farmacja Współczesna, 10/2017.
- Janiec W., Kompendium farmakologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
