Niedoczynność tarczycy to zespół objawów klinicznych spowodowanych niedoborem T4 i związanym z tym niedostatecznym działaniem T3 w komórkach ustroju. Prowadzi to do uogólnionego spowolnienia procesów metabolicznych. Jeżeli niedobór w produkcji hormonów wynika z uszkodzenia samej tarczycy, mamy do czynienia z pierwotną niedoczynnością. Z kolei gdy przyczyną są zaburzenia stymulacji ze strony przysadki, mówimy o niedoczynności wtórnej.
Przyczyny niedoczynności tarczycy
Do głównych przyczyn pierwotnej niedoczynności tarczycy zaliczyć można:
- przewlekłe autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto);
- inne zapalenia tarczycy: podostre zapalenie tarczycy, poporodowe zapalenie tarczycy, bezbolesne (ciche) zapalenie tarczycy;
- całkowite lub subtotalne wycięcie tarczycy;
- napromienianie okolicy szyi (np. w trakcie leczenia onkologicznego) oraz z powodu raka piersi (mimo że naświetlanie nie obejmuje bezpośrednio okolicy gruczołu tarczowego);
- nadmierne spożycie jodków;
- stosowanie amiodaronu (zwłaszcza na obszarach o prawidłowej lub znacznej podaży jodu w diecie) oraz jodowych środków cieniujących;
- znaczny niedobór jodu w środowisku;
- wrodzona niedoczynność tarczycy u dzieci urodzonych przez matki z niewyrównaną niedoczynnością tarczycy podczas ciąży;
- defekty embriogenezy: aplazja bądź hipoplazja tarczycy, ektopia tarczycy;
- przedawkowanie leków przeciwtarczycowych (tyreostatycznych) – powoduje przejściową, odwracalną niedoczynność tarczycy,
- ustępującą po odstawieniu leku, który był jej przyczyną;
- przyjmowanie niektórych leków.
Wtórna niedoczynność tarczycy występuje rzadko jako choroba izolowana, częściej jako jedna ze składowych zespołu niedoczynności przysadki. Niedoczynność wtórna często rozwija się w przebiegu sarkoidozy.
Jak objawia się niedoczynność tarczycy?
Nieleczona niedoczynność tarczycy prowadzi do szeregu zaburzeń, wśród których najważniejsze to:
- ospałość, ogólne zmęczenie mimo prawidłowej ilości snu;
- wypadanie włosów;
- zaparcia;
- zaburzenia miesiączkowania;
- spowolnienie przemiany materii;
- wzrost masy ciała;
- obrzęki.
U niektórych pacjentów można zauważyć tendencję do zachowań depresyjnych, suchą, zimną i bladą skórę o żółtawym zabarwieniu. Sporadycznie pojawia się obrzęk stawów kolanowych oraz ochrypły, matowy głos. Objawy wtórnej niedoczynności tarczycy są zazwyczaj słabiej wyrażone niż w przypadku niedoczynności pierwotnej, a całość obrazu klinicznego zależy od tego, czy niedomoga tyreotropowa przysadki jest izolowana, czy też stanowi składową uogólnionej niedoczynności przedniego płata przysadki.
Objawy nieleczonej niedoczynności tarczycy ulegają nasileniu, a w krańcowym stadium może dojść do rozwoju śpiączki hipometabolicznej. Dlatego warto wcześnie prawidłowo zdiagnozować schorzenie i rozpocząć jego leczenie.
Niedoczynność tarczycy – leczenie
Bez względu na przyczynę choroby, niedoczynność tarczycy jest bezwzględnym wskazaniem do zastosowania leczenia substytucyjnego. Lekiem z wyboru jest sól sodowa lewoskrętnej tyroksyny w dawce dobowej ustalanej indywidualnie dla każdego chorego. Terapia polega więc na suplementacji brakujących hormonów.
Nie należy pomijać jednak znaczenia prawidłowej diety. Przede wszystkim należy zadbać o podaż odpowiedniej ilości jodu, którego potrzeba około 160 ug. Najlepszym źródłem tego pierwiastka są ryby, w szczególności łosoś, dorsz i makrela. Dobrym wyborem będą również wody mineralne, które zawierają w swoim składzie jod (taka informacja zawsze podana jest na etykiecie produktu). Dodatkowo warto spożywać produkty bogate w:
- pełnowartościowe białko – chude mięso, jaja, ryby, mleko i przetwory mleczne;
- witaminę A – jaja, podroby, nabiał;
- witaminę B12 – mięso, ryby, mleko i produkty mleczne;
- błonnik pokarmowy – warzywa, produkty zbożowe;
- witaminę C – warzywa i owoce.
Można zdecydować się na suplementację np. Spiruliny, która zawiera duże ilości wielu ważnych dla organizmu witamin oraz wspomniany wcześniej jod.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Tuchendler P., Zdrojewicz Z., Dieta w chorobach tarczycy, Medycyna Rodzinna, 4/2017.
- Mędraś M., Kliniczne aspekty zaburzeń neuroendokrynologicznych, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.
- Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2017.
- Szatkowska M., Zimny D., Barg E., Down syndrome and hyperthyroidism – two case reports, Pediatr Endocrinol Diabetes Metab., 2/2016.
