Padaczka (epilepsja) jest jedną z najczęstszych chorób neurologicznych. Uznaje się, że może należeć do chorób cywilizacyjnych, ponieważ większość chorych zamieszkuje kraje wysoko rozwinięte i rozwijające się.
Padaczka – definicja
Najnowsza definicja padaczki uwzględnia patogenezę choroby i ryzyko jej nawrotu. Do klasycznej definicji, opierającej się na stwierdzeniu przynajmniej 2 nieprowokowanych (lub odruchowych) epizodów napadowych występujących w odstępie czasowym ponad 24 godzin, dołączono dodatkowe kryteria:
- rozpoznanie zespołu padaczkowego (na podstawie obrazu klinicznego, encefalografii i innych badań pomocniczych);
- wystąpienie 1 napadu nieprowokowanego (lub odruchowego) oraz istniejące ryzyko nawrotu szacowane na przynajmniej 60% .
Napad padaczkowy z kolei definiowany jest jako przemijające zaburzenie fizjologiczne mózgu, pojawiające się z powodu wzmożonych wyładowań skupisk komórek nerwowych.
Przyczyny padaczki
Etiologia schorzenia wciąż nie jest do końca poznana – w wielu przypadkach napady pojawiają się samoistnie, bez określonej przyczyny. W Polsce ze znanych przyczyn padaczki najczęściej wymienia się urazy głowy.
Ponadto może ona być wynikiem choroby nowotworowej, krwotoku podpajęczynówkowego, udaru mózgu, zapalenia opon mózgowych lub uwarunkowań genetycznych.
Jeśli przyczyna nie jest możliwa do określenia, mówi się o padaczce idiopatycznej.
Objawy padaczki
Padaczka to inaczej zespół objawów ściśle związanych z zaburzeniami czynnościowymi mózgu. Charakteryzuje się powtarzalnymi incydentami powiązanymi z utratą lub zaburzeniami świadomości. Nieodłącznie towarzyszą temu napady drgawkowe.
Podczas napadu padaczki występują objawy wegetatywne, somatyczne oraz psychiczne.
Objawy dzieli się ponadto na napady:
- duże – podczas których chory traci przytomność, a jego mięśnie ulegają wzmożonemu napięciu. Towarzyszą temu drgawki kończyn i głowy, może dojść także do przypadkowego przygryzienia języka czy oddania moczu;
- małe – cechujące się utratą kontaktu z otoczeniem, chry zwykle zastyga w bezruchu, jednak pozostaje przytomny;
- miokloniczne – cechujące się skurczami mięśni, podczas gdy pacjent jest przytomny;
- atoniczne – podczas których dochodzi do zwiotczenia mięśni oraz utraty przytomności.
Najbardziej niebezpieczną sytuacją jest stan, gdy napady występują jeden po drugim lub gdy napad przedłuża się ponad pół godziny. W efekcie może dojść do obrzęku mózgu, co bywa przyczyną śmierci chorych.
Diagnostyka
Rozpoznanie padaczki może być ustalone po zebraniu przez lekarza dokładnego wywiadu, łącznie z wywiadem od osoby, która była świadkiem zdarzenia. Powinien być on zebrany starannie, z uwzględnieniem wszystkich faz rozwojowych pacjenta oraz ewentualnych uwarunkowań genetycznych.
U każdego pacjenta należy wykonać badania podstawowe krwi, badanie elektrokardiograficzne (EKG) badanie EEG oraz badania neuroobrazowe.
Badanie metodą tomografii komputerowej (TK) w trybie pilnym u chorych z padaczką powinno być wykonane, szczególnie w razie zagrożenia związanego z napadami padaczkowymi oraz przy istniejących przeciwwskazaniach do wykonania badania rezonansu magnetycznego.
Padaczka – leczenie
Podstawą leczenia jest farmakoterapia. Dobór leków przeciwpadaczkowych powinien być w 100% indywidualny, uwzględniający płeć, wiek, styl życia i aktywność zawodową chorego. Dobór powinien opierać się na znajomości profilu farmakologicznego danego leku, mechanizmu jego działania oraz potencjalnych objawów niepożądanych.
Pomimo leczenia, u 1/3 chorych wciąż nie można uzyskać całkowitej remisji napadów.
Chorzy na epilepsję nie powinni prowadzić pojazdów mechanicznych, ani wykonywać niektórych zawodów, takich jak obsługa ciężkich maszyn czy praca z niebezpiecznymi materiałami. Z padaczką można żyć, należy jednak regularnie wykonywać badania i stosować się do zaleceń medycznych.
Bibliografia
- Słowińska M., Jóźwiak S., Postępy w rozpoznawaniu i leczenu padaczki w przeszłości oraz wyzwania współczesnej epileptologii, Child Neurology, 26/2017.
- Rejdak K., Rola R., Mazurkiewicz-Bełdzińska M., (i inni), Diagnostyka i leczenia padaczki u osób dorosłych – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2016.
- Filipska K., Padaczka – choroba społeczna XXI wieku, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 3/2016.
- Jędrzejczak J., Padaczka stare i nowe wyzwania, Postępy Nauk Medycznych, 1/2012.
