Antykoagulanty to leki hamujące krzepnięcie krwi, najczęściej stosowane przy zaburzeniach krzepnięcia krwi przebiegających z tworzeniem się zakrzepów, a także po operacjach, celem przeciwdziałania powikłaniom zakrzepowo-zatorowym. Tego typu farmaceutyki zawsze powinny być stosowane wyłącznie pod okiem lekarza, pomimo że niektóre dostępne są bez recepty.
Antykoagulanty – co to jest?
Antykoagulanty to ogólna nazwa stosowana w odniesieniu do wszystkich leków (zarówno dostępnych na receptę, jak i nie), których celem jest spowalnianie lub utrudnianie nadmiernego krzepnięcia krwi. Podstawowy podział wyróżnia następujące antykoagulanty:
- leki hamujące aktywność trombiny (II czynnika krzepnięcia krwi) – np. biwalirudyna, argatroban, heparyna i jej pochodne;
- inhibitory czynnika Xa (współcześnie należą do tej grupy najbardziej innowacyjne leki) – np. sulodeksyd, apiksaban, fondaparynuks;
- aktywna postać białka C – np. drotregokina alfa;
- antagonisty witaminy K – np. dikumarol, warfaryna, acenokumarol, tiokromarol;
- leki defibrynujące;
- leki przeciwpłytkowe – np. kwas acetylosalicylowy, dipirydamol, prostacyklina i jej analogi;
- środki przeciwzakrzepowe działające in vitro.
Jednymi z najstarszych leków przeciwzakrzepowych są antagoniści witaminy K. Nie mają one wprawdzie możliwości wpływania bezpośrednio na czynniki kaskady krzepnięcia, jednak działają poprzez aktywację inhibitorów układu krzepnięcia, zwłaszcza protrombiny III.
Antykoagulanty – działanie
Antykoagulanty mogą działać na różne etapy procesu krzepnięcia krwi. Przykładowo Dabigatran jest pierwszym nowym lekiem przeciwkrzepliwym, który znalazł już zastosowanie w codziennej praktyce klinicznej. To inhibitor końcowego enzymu kaskady krzepnięcia, trombiny. Wiąże się bezpośrednio z cząsteczką trombiny, po czym inaktywuje nie tylko trombinę wolną, ale również trombinę związaną z zakrzepem, zabezpieczoną przed działaniem heparyny i odpowiadającą za powiększanie się zakrzepów. Kolejnym nowoczesnym lekiem przeciwkrzepliwym są doustne inhibitory czynnika krzepnięcia Xa, np. rywaroksaban. Hamuje on kaskadę krzepnięcia poprzez bezpośrednie wiązanie się z aktywnym czynnikiem X – zarówno wolnym, jak i związanym z protrombiną oraz ze skrzepliną. Z kolei Prasugrel jest pochodną tienopirydyny, której postać aktywna, poprzez trwałe wiązanie się z receptorem płytkowym P2Y12, hamuje aktywację i agregację trombocytów.
Antykoagulanty – wskazania
Podstawowe wskazania do stosowania antykoagulantów obejmują leczenie i profilaktykę chorób zakrzepowo-zatorowych, w tym:
- zawał serca;
- udar mózgu;
- zatorowość płucna;
- żylaki;
- niewydolność żylna kończyn dolnych;
- niewydolność mięśnia sercowego;
- zakrzepica żył głębokich.
I wiele innych. Antykoagulanty mają zastosowanie przy profilaktyce zatorów w przebiegu migotania przedsionków czy u pacjentów po wszczepieniu protezy zastawki serca. Ich podawanie bywa konieczne u pacjentów, którzy przebyli zabieg chirurgiczny, zwłaszcza jeśli wymaga on pozostania w pozycji leżącej lub ograniczenia aktywności fizycznej. Wówczas krążenie jest znacznie gorsze, a ryzyko zakrzepów wzrasta. Dlatego stosuje się antykoagulanty.
Przeciwwskazania do stosowania antykoagulantów
Antykoagulanty są przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku;
- krwawienia wewnętrzne;
- choroby nowotworowe związane z dużym ryzykiem krwawienia;
- marskość wątroby;
- małopłytkowość i skazy krwotoczne;
- planowane zabiegi chirurgiczne;
- rozwarstwienie aorty;
- padaczka;
- cukrzyca;
- choroby przebiegające z rozrzedzeniem krwi, np. hemofilia.
Tak naprawdę jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem jest rzadka krew, np. w przebiegu chorób przewlekłych takich jak hemofilia. Jeśli pacjent ma tendencję do samoistnego siniaczenia się czy krwotoków, z całą pewnością nie powinien przyjmować leków, które to dodatkowo nasilają. W pozostałych przypadkach decyzję o przyjmowaniu antykoagulantów podejmuje lekarz po zapoznaniu się z historią choroby pacjenta.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kasprzak J., Dąbrowski R., Barylski M., Mamcarz A., Wełnicki M., Filipiak K., Lodziński P., Kozłowski D., Wożakowska-Kapłon B., Doustne antykoagulanty nowej generacji – aspekty praktyczne Stanowisko Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Folia Cardiologica, 5/2016.
- Jędrzejczak A., Doustne leki przeciwzakrzepowe, Poznań 2020.
- Woźnicka-Leśkiewicz L., Wolska-Bułach A., Tykarski A., Interakcje antykoagulantów z lekami i żywnością – wskazówki dla lekarza praktyka, Choroby Serca i Naczyń, 2/2014.
