Katar sienny (znany także jako alergiczny nieżyt nosa) to jedna z najczęstszych alergii sezonowych wywołana przez alergeny wziewne. Objawia się wodnistym katarem, napadami kichania, zatkanym nosem czy swędzeniem oczu. W Polsce pojawia się głównie wiosną, latem oraz wczesną jesienią, kiedy w powietrzu unosi się najwięcej pyłków roślin. Schorzenie to, choć powszechne, potrafi znacząco obniżać komfort życia i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Diagnostyką i leczeniem kataru siennego zajmuje się przede wszystkim alergolog, nierzadko we współpracy z pulmonologiem. Odpowiednio wcześnie wdrożona profilaktyka oraz wsparcie organizmu (m.in. poprzez dietę i suplementację) mogą skutecznie złagodzić jego przebieg.
Katar sienny – objawy
Katar sienny jest dość charakterystyczny w swoim przebiegu. Stanowi wodnisty wyciek z nosa, nasilający się przy pochylaniu się lub przebywaniu z głową w dół. Towarzyszą temu serie kichania poprzedzone świądem nosa, oczu i gardła. Pacjent może skarżyć się na drapanie w gardle lub nadmierne łzawienie oczu. Nos bywa zatkany i niekiedy pojawiają się problemy z oddychaniem, choć ten objaw towarzyszy raczej bardziej zaawansowanym przypadkom.
Twarz osoby cierpiącej na alergię wziewną może wyglądać na zmęczoną, z podkrążonymi oczami i zaczerwienionym nosem. Niekiedy pojawiają się nawet objawy ogólnoustrojowe, z osłabieniem organizmu i brakiem energii. Pojawia się problem z koncentracją i inne klasyczne objawy alergii.
Katar sienny – przyczyny
Alergiczny nieżyt nosa jest bezpośrednią przyczyną kataru siennego. To zespół objawów klinicznych związanych z IgE-zależnym procesem zapalnym błony śluzowej nosa, wywołany działaniem alergenów środowiskowych, takich jak np. pyłki drzew, traw i krzewów, roztocza kurzu domowego, karaluchy, sierść zwierząt, pleśnie i alergeny zawodowe. Manifestuje się naciekiem komórek zapalnych w błonie śluzowej i w warstwie podśluzowej.
W patomechanizmie alergicznego nieżytu nosa, a więc i kataru siennego podkreśla się rolę mastocytów i bazofilów, które odpowiadają za uwolnienie mediatorów stanu zapalnego, m.in. histaminy. W pierwszym etapie (po upływie kilku minut) pojawiają się: wodnisty wyciek z nosa (zwany właśnie katarem siennym), świąd i kichanie. Uwolnienie czynników chemotaktycznych oraz cytokin wpływa na gromadzenie się eozynofilów, mastocytów i limfocytów w błonie śluzowej nosa, co z kolei w konsekwencji prowadzi do wystąpienia tzw. późnej fazy reakcji alergicznej. Tym samym może powodować przewlekły stan zapalny oraz nadreaktywność błony śluzowej nosa.
Diagnostyka kataru siennego
Przy podejrzeniu alergicznego nieżytu nosa zawsze powinna być wykonywana rynoskopia przednia i/ lub endoskopia. Dla potwierdzenia diagnozy pomocne jest wykonanie punktowych testów skórnych z użyciem pospolitych alergenów. W przypadku ujemnych testów skórnych i wywiadzie sugerującym alergiczny nieżyt nosa kolejnym badaniem jest oznaczenie alergenowoswoistych przeciwciał w surowicy krwi w klasie IgE.
Zobacz również: Testy alergiczne.
Katar sienny – leczenie
W przypadku ostrego prostego nieżytu nosa (potocznie: przeziębienie) leczenie ma charakter objawowy i polega przede wszystkim na stosowaniu leków przeciwzapalnych. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z potwierdzonym alergicznym nieżytem nosa, rekomenduje się głównie unikanie ekspozycji na alergen. Aby było to możliwe, należy dany alergen zidentyfikować u lekarza alergologa. Dlatego też tak mocno podkreśla się rolę diagnostyki. Dobierane leki to głównie donosowe preparaty przeciwhistaminowe lub NLPZ, jednak w zaawansowanych przypadkach lekarz może rozważyć przepisanie pacjentowi sterydów donosowych.
Przyczynową metodą leczenia kataru siennego jest immunoterapia swoista, czyli tak zwane odczulanie. Metoda polega na podawaniu stopniowo zwiększanych dawek alergenu w celu „przyzwyczajenia” organizmu do nich. Trwa to jednak kilka lat i wiąże się z dość wysokimi kosztami. Wymaga też systematyczności ze strony pacjenta.
Domowe metody leczenia kataru siennego działają objawowo i zmniejszają intensywność konsekwencji schorzenia. Przykładami są:
- inhalacje donosowe;
- stosowanie nawilżaczy powietrza;
- płukanie nosa solą fizjologiczną.
Jednocześnie pacjentom rekomenduje się unikanie spacerów w miejsca, gdzie intensywnie pylą rośliny w sezonie wiosenno-jesiennym.
Suplementacja
Wspierając leczenie kataru siennego warto rozważyć włączenie naturalnych suplementów diety, które pomagają regulować reakcje alergiczne oraz wspierają układ odpornościowy. Korzystne mogą być m.in.:
- witamina C – działa przeciwutleniająco i wspomaga naturalne mechanizmy obronne organizmu, a dodatkowo może łagodzić nasilenie objawów alergii;
- cynk – uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i może łagodzić nadmierną odpowiedź immunologiczną;
- Omega 3 (np. z oleju pachnotki zwyczajnej) – wykazują działanie przeciwzapalne, wspierają równowagę immunologiczną i mogą zmniejszać intensywność objawów;
- Spirulina i Chlorella – naturalne źródło antyoksydantów i składników odżywczych, które wspiera detoksykację organizmu i może działać korzystnie u osób z alergiami;
- olej z czarnuszki – naturalne źródło tymochinonu, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Wykazuje działanie przeciwalergiczne i może łagodzić objawy kataru siennego.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych, alergiach, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sadowska D., Katar jesienny czy alergia? Jak nie przeoczyć pierwszych objawów, Lekarz POZ, 4/2020.
- Fornal R., Kurzawa R., Błażowski Ł., Sak I., Nieżyt nosa – najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia, Alergia Astma Immunologia 2015, 20 (4): 242-252.
