Cynk

Cynk (symbol: Zn, łac. zincum) jest mikroelementem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, choć występuje w nim w bardzo małych ilościach.

Dzienne zapotrzebowanie na cynk

Dzienne zapotrzebowanie na cynk waha się w zależności od płci i wieku. Tak więc w przypadku niemowląt wynosi 3-5 mg na dobę, u dzieci około 10 mg, natomiast u osób dorosłych 10-15 mg.

W organizmie człowieka dostępne są pewne rezerwy tego pierwiastka. Wykazano, że zazwyczaj poziom cynku w organizmie wynosi 1,5-4 g. Najwięcej znajduje się w mięśniach, kościach i narządach wewnętrznych (trzustka, wątroba, mózg itd.). Duże ilości znajdują się również w skórze.

Źródła cynku

Bogatym źródłem cynku w produktach spożywczych są:

• mięso;
• jaja;
• nasiona słonecznika i dyni, kiełki, otręby pszenne;
• czosnek i cebula;
• ryby i ostrygi.

Suplementacja cynkiem jest często niezbędna, ponieważ aby dostarczyć zalecaną ilość cynku w diecie, należałoby codziennie spożywać: 16 porcji świeżo przygotowanej dyni, 14 porcji fasoli czy 5 świeżych ostryg. W praktyce jest to dość trudne do realizacji w polskich warunkach i zwykle dostarczanie cynku odbywa się poprzez zażywanie suplementów diety.

Cynku – wchłanianie

Wchłanianie cynku w przewodzie pokarmowym ma miejsce w dwunastnicy i jelicie cienkim. Przyswajalność tego pierwiastka szacuje się na 20-40%, przy czym jego biodostępność jest większa, jeśli pochodzi on z produktów zwierzęcych.

Biodostępność zmniejszana jest przez wiele czynników zewnętrznych, w tym takich jak:

• nieodpowiednia dieta;
• przewlekły stres;
• zanieczyszczenia środowiska;
• stosowanie produktów w dużym stopniu przetworzonych fabrycznie.

Wśród czynników ograniczających przyswajanie cynku przez organizm wyróżnia się również częste sięganie po używki, ciężką pracę fizyczną i uprawianie sportu wyczynowego.

Cynk – właściwości

Cynk jest niezbędny do rozpoczęcia wielu ważnych procesów zachodzących w organizmie, w tym tworzenia się tkanki kostnej czy biosyntezy insuliny. Właśnie dlatego jest tak ważny u dzieci i młodzieży. Cynk hamuje zanik grasicy i w dużym stopniu wspiera czynność układu odpornościowego.

Wykazano, że posiada właściwości przeciwutleniające, czyli bierze udział w usuwaniu z organizmu nadmiaru wolnych rodników tlenowych. Dzięki temu zapobiega rozwojowi chorób takich jak depresja, cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze czy nowotwory. Działanie antyoksydacyjne wynika między innymi ze zdolności wiązania żelaza lub miedzi w lipidach, białkach czy DNA. Chroni także błony komórkowe przed utlenianiem.

Do pozostałych właściwości cynku zalicza się między innymi:

• regulację krzepnięcia krwi;
• wpływ na bieżącą odpowiedź komórkową;
• regulację transmisji synaptycznej i zapewnianie jej plastyczności oraz prawidłowego funkcjonowania;
• wspomaganie prawidłowego widzenia;
• stabilizowanie DNA.

Dodatkowo, to właśnie ten pierwiastek odpowiada za zdrowy wygląd skóry. Uczestniczy w wytwarzaniu prostaglandyn, które wpływają na funkcje wydzielnicze skóry, a także wspiera jej nawilżenie, zapobiega pękaniu i przyspiesza gojenie się ran. Z tego względu suplementacja cynkiem zalecana jest osobom z problemami dermatologicznymi.

Niedobór cynku

Głównym objawem niedoboru cynku jest zachwianie homeostazy organizmu. Następuje zahamowanie wielu ważnych procesów zachodzących w ustroju, a w związku z tym:

• niedobory immunologiczne, zwiększona podatność na infekcje;
• zahamowanie wzrostu;
• zaburzenia węchu i smaku;
• upośledzenie funkcji poznawczych.

Ponadto niedobór cynku przyczynia się do pogorszenia stanu skóry. Prowadzi do rozwoju alergii skórnych i dermatoz.

Uznaje się, że deficyt cynku jest najbardziej niebezpieczny u dzieci i młodzieży, których organizmy znajdują się na etapie wzrostu i rozwoju oraz u kobiet w ciąży.

Przyczyną niedoboru jest nie zawsze zbyt mała podaż tego pierwiastka wraz z pokarmem czy unikanie suplementacji. Mniejszą zawartość cynku w organizmie odnotowuje się u osób regularnie i nadmiernie spożywających alkohol, cierpiących na zespół złego wchłaniania i w przypadku różnych zaburzeń metabolicznych uwarunkowanych genetycznie. Na niedobory narażone są także osoby przebywające na dietach bezmięsnych.

Spirulina + cynk Spirulina + cynk w tabletkach to w 100% naturalny suplement diety. Został wytworzony z suszonych, sproszkowanych jednokomórkowych mikroskopijnych alg z gatunku Spirulina platensis. Jest źródłem organicznie związanego, naturalnie pozyskanego cynku. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Abramek K., Witaminy, minerały i suplementy, Wydawnictwo Złote Myśli, Gliwice 2007.
2. Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2002.
3. Mońka I., Wiechuła D., Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 71/2017.
4. Szcześniak M., Grimling B., Meler J., Cynk – pierwiastek zdrowia, Farmacja Praktyczna, 7/2014.
5. Gapys B., Raszeja-Specht A., Bielarczyk H., Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu, Journal of Laboratory Diagnostics, 1/2014.