Nikiel (symbol: Ni, łac. niccolum) jest pierwiastkiem chemicznym z układu okresowego o liczbie atomowej 28. Na przestrzeni lat został bardzo dobrze poznany. Odgrywa przy tym sporą rolę w organizmie człowieka, warunkując biologiczne procesy w nim zachodzące. Zwłaszcza w kontekście utrzymywania aktywności niektórych enzymów.
Nikiel – charakterystyka
Nikiel jest pierwiastkiem chemicznym z grupy metali przejściowych. W układzie okresowym znajduje się w 10 grupie i 4 okresie, w bloku d. Jego liczba atomowa to 28, zaś masa atomowa 58,69. To twardy, srebrzystobiały, kowalny metal, nierozpuszczalny w wodzie. Jego temperatura topnienia wynosi 1455 stopni C. Wykazuje właściwości magnetyczne już w temperaturze pokojowej. Może występować na różnych stopniach utlenienia: -1, 0, +1, +2, +3 i +4.
Nikiel w organizmie człowieka
Nikiel zaliczany jest do grona mikroelementów. Udało się zidentyfikować 8 enzymów, zawierających w swoich cząsteczkach centrum aktywne z jego dodatkiem. Ponadto odgrywa kluczową rolę w metabolizmie lipidów, uczestniczy w zwiększaniu aktywności hormonalnej oraz w stabilizacji struktur kwasów nukleinowych.
Nikiel – zastosowanie
Nikiel jest szeroko rozpowszechniony w środowisku naturalnym. Powszechnie występuje w złożach minerałów, zazwyczaj w połączeniu z:
- tlenem;
- siarką;
- arsenem;
- antymonem;
- krzemem.
Proces technologiczny pozyskiwania niklu z rud obejmuje prażenie oraz późniejsze wytapianie kamienia niklowego, który poddawany jest dalszym procesom rafinacji. Znalazł zastosowanie m.in. w produkcji stopów, w galwanizacji, produkcji baterii, protez, pigmentów, w przemyśle ceramicznym i komputerowym. Jest odporny na korozję i wysoką temperaturę, ma bardzo wysoką twardość oraz wytrzymałość. Stop miedzi i niklu, cieszący się ogromną popularnością, znany jest jako tzw. stop Monela. Używa się go w przemysłowych instalacjach wodno-kanalizacyjnych, w przemyśle okrętowym i petrochemicznym, w wymiennikach ciepła, pompach i elektrodach spawalniczych.
Nikiel – szkodliwe działanie
W nadmiernych ilościach nikiel jest jednak szkodliwy dla ludzkiego organizmu. Skutki narażenia ludzi na nikiel i jego związki w warunkach zawodowych obejmują głównie wpływ na układ oddechowy oraz skórę. Możliwe konsekwencje zdrowotne to:
- zwiększenie ryzyka chorób nowotworowych płuc i jamy nosowej;
- zwłóknienie płuc;
- pylica płuc;
- astma oskrzelowa;
- osłabienie układu odpornościowego;
- wysypka, pokrzywka i świąd skóry;
- mutacje w komórkach bakterii.
Zarówno nikiel, jak i jego związki mogą przenikać przez łożysko oraz do mleka matki, przedostając się do organizmu dziecka. Niektóre osoby są ponadto nadwrażliwe na działanie niklu. Dość częstą przypadłością jest alergia na nikiel, która może przybrać zarówno formę alergii kontaktowej, jak i alergii pokarmowej. Jako że pierwiastek ten występuje w przedmiotach mających codziennie styczność z ciałem człowieka oraz w produktach spożywczych, pacjenci z alergią muszą poświęcić chwilę czasu, żeby świadomie wykluczyć jego źródła ze swojego otoczenia i swojej diety.
Alergia na nikiel – praktyczne wskazówki
Mając alergię na nikiel, należy pamiętać, aby:
- systematycznie uzupełniać niedobory żelaza w diecie, ponieważ niski jego poziom zwiększa wchłanianie niklu z pokarmu i nasila objawy alergii;
- spożywać odpowiednie ilości witaminy C, która hamuje wchłanianie niklu w przewodzie pokarmowym;
- unikać picia napojów umieszczonych w puszkach aluminiowych, ponieważ składniki zawarte w takich materiałach mogą przenikać do żywności;
- unikać przyrządzania posiłków w naczyniach niklowanych oraz wykonanych ze stali nierdzewnej.
Warto również skonsultować się z alergologiem, aby móc kontrolować swoją chorobę. Niekiedy pojawia się bowiem konieczność szybkiego przyjęcia leków przeciwhistaminowych, które każdy alergik powinien mieć w swoim domu.
Polecane produkty:
|
Pistolet do masażu
Pistolet do masażu KICA to wysokiej jakości, bardzo lekkie, a zarazem wydajne urządzenie. Odpowiedni program pozwala dopasować się do indywidualnych potrzeb m.in. sportowców, fizjoterapeutów, a także osób zmagających się z różnego rodzaju bólami. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Daragó A., Sapota A., Kilanowicz A., Nikiel i jego związki – w przeliczeniu na Ni, z wyłączeniem tetrakarbonylku niklu, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2023, nr 2(116), s. 29-104.
- Langauer-Lewowicka H., Pawlas K., Nikiel – alergen środowiskowy, Medycyna Środowiskowa / Environmental Medicine 2010; 13 (2).
