Metabolizm to określenie stosowane w odniesieniu do całokształtu przemiany materii i energii w organizmie. Składają się na niego: anabolizm i katabolizm. Oba te procesy zachodzą w organizmie człowieka każdego dnia, tworząc szlak metaboliczny, czyli szereg reakcji następujących kolejno po sobie i prowadzących do powstania określonego produktu ubocznego.
Co to jest metabolizm?
Na metabolizm składają się:
- katabolizm – zbiór wszystkich reakcji chemicznych zachodzących w ustroju człowieka oraz w przyrodzie, prowadzących do rozpadu złożonych związków chemicznych na prostsze cząsteczki. Przykładami katabolizmu są: cykl kwasu cytrynowego, oddychanie tlenowe i beztlenowe, rozkład lipidów, węglowodanów, białek;
- anabolizm – procesy syntezy złożonych substancji organicznych z substancji prostych. Ściśle wiąże się z gromadzeniem energii w organizmie. Przykłady anabolizmu: fotosynteza, chemosynteza, budowa tkanki mięśniowej po ćwiczeniach.
W warunkach fizjologicznych oba procesy zachodzą równocześnie. W trakcie okresu wzrostu organizmu anabolizm przeważa nad katabolizmem, jednak po osiągnięciu dojrzałości metabolizm wykazuje równowagę energetyczną.
Jak sprawdzić metabolizm?
Wiele osób chcących zrzucić zbędne kilogramy, pozbyć się tkanki tłuszczowej czy po prostu żyć zdrowo pragnie poznać swój metabolizm i ocenić, czy jest on prawidłowy, czy może spowolniony. W tym celu należy obliczyć podstawową przemianę materii, czyli ilość energii niezbędnej do podtrzymania podstawowych funkcji życiowych, takich jak oddychanie i krążenie krwi. Podstawowy metabolizm nie obejmuje jednak żadnej aktywności fizycznej wykonywanej w ciągu dnia. Wzór na obliczenie podstawowej przemiany materii:
- dla mężczyzn: (10 x masa ciała w kg) + (6,25 x wzrost w cm) – (5 x wiek w latach) + 5;
- dla kobiet: (10 x masa ciała w kg) + (6,25 x wzrost w cm) – (5 x wiek w latach) – 161.
Wynik należy pomnożyć przez tzw. mnożnik Katch-McArdle:
- 1.2 = brak aktywności fizycznej w ciągu dnia;
- 1.375 = lekka aktywność fizyczna (1-3 dni w tygodniu);
- 1,55 = umiarkowana aktywność fizyczna (3-5 dni w tygodniu);
- 1.725 = duża aktywność fizyczna (6-7 dni w tygodniu, intensywne ćwiczenia lub treningi);
- 1,9 = intensywna aktywność fizyczna (trudny trening, ciężka praca fizyczna).
Wynikiem jest dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Następnie należy obliczyć ilość kalorii dostarczaną wraz z pożywieniem. Jeśli jest większa, metabolizm prawdopodobnie będzie spowolniony (choć nie jest to normą, ciężko w takiej sytuacji zrzucić zbędne kilogramy). Ocenę metabolizmu uzupełnia się o badania krwi, w tym hormonów. Warto także wspomnieć, że jeśli dziennie dana osoba dostarcza odpowiednią liczbę kalorii, a pomimo to tyje, jej metabolizm prawdopodobnie jest zwolniony.
Jak przyspieszyć metabolizm?
Aby przyspieszyć metabolizm, należy przede wszystkim zrezygnować ze spożycia alkoholu, tłustych i smażonych potraw oraz cukrów prostych. Dieta przyspieszająca metabolizm powinna być jak najbardziej naturalna, zdrowa, urozmaicona i zbilansowana. Warto wprowadzić do niej produkty, takie jak:
- cynamon;
- pieprz;
- kurkuma;
- szafran;
- cytryna;
- chili;
- zielona herbata;
- imbir;
- grejpfrut;
- orzechy i nasiona.
Zaleca się spożycie sporej ilości owoców i warzyw (z przewagą warzyw), gdyż posiadają one w swoim składzie błonnik pokarmowy, witaminy i antyoksydanty. Błonnik pęcznieje w jelitach i tym samym daje sygnał dla układu nerwowego o zaspokojeniu apetytu. Do grona suplementów diety przyspieszających metabolizm należą:
- Chlorella – detoksykuje, czyli usuwa nadmiar toksyn i wolnych rodników tlenowych, przez co zwiększa biodostępność cennych składników odżywczych;
- Spirulina – zawiera w swoim składzie niemal wszystkie niezbędne człowiekowi związki, w efekcie czego pośrednio wpływa na wspomaganie odchudzania, poprawę ogólnego odżywienia organizmu i przyspieszenie metabolizmu;
- probiotyki – wspierają mikroflorę jelitową, która jest niezbędnym elementem w procesach trawienia, odporności i metabolizmie;
- naturalne oleje roślinne.
Dodatkowo należy pamiętać, aby pić przynajmniej 1,5 l czystej wody dziennie, jeść śniadanie najpóźniej do 30 minut po przebudzeniu się, zachowywać około 3 godziny odstępu pomiędzy poszczególnymi posiłkami. Równie ważna co dieta, jest systematyczna aktywność fizyczna. Każdy człowiek powinien być aktywny każdego dnia przez przynajmniej 30 minut, choć coraz częściej rekomenduje się wydłużanie tego czasu. Także sporo spontanicznej aktywności i ruchu wpływają na metabolizm.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szymański A., Dieta a zdrowie, Zeszyty Naukowe WSKFiT, 9/2014.
- Rudewicz J., Metabolizm i energia w mieście, Pismo Uniwersytetu Szczecińskiego, 4/2019.
- Jeremy B., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
